Khám phá bí mật của Ðức Ðồng Trinh trong hang đá

Phải mất hơn 500 năm, giới chuyên gia mới phát hiện được bí mật đằng sau Virgin of the Rocks, một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của danh họa thời Phục Hưng Leonardo Da Vinci.

Sinh thời, họa sĩ người Ý Leonardo da Vinci (1452-1519) đã vẽ tổng cộng hai bức “Virgin of the Rocks”, tạm dịch “Ðức Ðồng Trinh trong hang đá”. Còn được gọi là Madonna of the Rocks, cả hai kiệt tác hội họa khá giống nhau về mặt tổng quan, nhưng lại chứa đựng những khác biệt vô cùng quan trọng trong kết cấu. Bức đầu tiên, có niên đại vào khoảng năm 1483, đang được trưng bày ở bảo tàng Louvre tại thủ đô Paris của Pháp. Trong khi đó, phiên bản của Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Anh ở London được hoàn tất vào giai đoạn cuối đời của họa sĩ vô cùng đa tài, rơi vào khoảng thời gian 1495 -1508. Và sau hơn nửa thiên niên kỷ, bí mật đằng sau bức họa thứ hai mới được người đời sau phát hiện.

Vết tích của bố cục ban đầu

Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Anh chuẩn bị tổ chức một cuộc triển lãm chưa từng có về bậc thầy thời Phục Hưng từ ngày 9.11.2019 đến ngày 12.1.2020 tại London. Ðây là dịp thế giới có cơ hội chiêm ngưỡng những tuyệt tác để đời của Leonardo. Ðể phục vụ triển lãm, các nhà nghiên cứu của bảo tàng đã tiến hành phân tích khoa học đối với bức tranh nổi tiếng. Nhờ vào kỹ thuật hình ảnh, đội ngũ chuyên gia đã khám phá một loạt các phác thảo của Leonardo và nhiều dấu vân tay bên dưới lớp màu vẽ và các đường nét hoàn mỹ, cho thấy bố cục ban đầu hoàn toàn khác với diện mạo của bức vẽ mà người đời sau đã quen thuộc. Cụ thể, họ có thể “nhìn xuyên” qua bức vẽ và thấy được thiết kế tiên khởi của thiên thần và Chúa Hài đồng, với “những khác biệt rất lớn nếu so với bức họa hoàn chỉnh”, theo tờ The Guardian.

Thiên tài Leonardo da Vinci

“Những dấu vân tay đến từ hành động vỗ lớp sơn lót nhằm điều chỉnh độ dày mỏng của bức tranh cũng có thể thấy rõ ràng, có lẽ xuất phát từ bàn tay của một thợ học việc, hoặc thậm chí của bản thân Leonardo”, theo viện bảo tàng Anh. Ðể lần ra manh mối này, một đội ngũ gồm 6 chuyên gia đã bắt đầu sử dụng những kỹ thuật hình ảnh tối tân nhất và nghiên cứu bức họa từ tháng 1. Vì các bức vẽ được làm từ vật liệu chứa kẽm, họ có thể quan sát bằng phương pháp quét huỳnh quang macro tia X (MA-XRF). Các chuyên gia cũng phối hợp sử dụng kỹ thuật ảnh hồng ngoại và siêu âm, tương tự như kỹ thuật đội đặc nhiệm Hải quân SEAL Mỹ dùng để theo dõi nơi trú ẩn của trùm khủng bố Osama bin Laden của tổ chức al-Qaeda ở Pakistan vào năm 2011.

Nhờ vào kỹ thuật hình ảnh, các chuyên gia đã khám phá một phác thảo của danh hoạ

“Cả hai nhân vật (Chúa Hài Ðồng và thiên thần) đều được đặt ở vị trí cao hơn trong bố cục ban đầu. Thiên thần đang nhìn xuống Chúa Hài Ðồng trong một tư thế ngồi sát hơn”, phát ngôn viên của Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Anh bổ sung. “Lý do tại sao Leonardo từ bỏ bố cục nguyên bản vẫn là một điều bí ẩn”, người này cho biết.

Triển lãm chưa từng có

Như đã đề cập ở trên, phát hiện mới đã được tìm ra vào thời điểm viện bảo tàng công bố cuộc triển lãm về cuộc đời hội họa của Leonardo, tập trung chủ yếu vào bức Ðức Ðồng Trinh trong hang đá. Trước khi được chuyển đến bảo tàng quốc gia Anh, bức tranh được đặt phía trên bàn thờ của một nhà nguyện kính Ðức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Các tín hữu đã cầu nguyện trước bức Ðức Ðồng Trinh trong hang đá trong giai đoạn từ năm 1524 đến 1576, khẩn cầu Ðức Mẹ phù hộ xua đuổi dịch hạch. Ðến năm 1576, bức họa được lấy khỏi nhà nguyện đã bị phá hủy sau đó.

Các phòng tranh ở tầng trệt của viện bảo tàng sẽ biến thành không gian cho phép nghiên cứu kỹ lưỡng bức họa. Cuộc triển lãm sẽ sắp xếp cho người xem “trải nghiệm đa giác quan” tại 4 căn phòng, bao gồm một không gian giống như nhà nguyện, tái tạo vị trí vốn có của bức họa từ ban đầu. Tiến sĩ Gabriele Finaldi, Giám đốc Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Anh, khẳng định cuộc triển lãm sẽ mang đến cơ hội khám phá quy trình sáng tạo của Leonardo da Vinci trong quá trình tạo nên bức danh tác này. Trước đó, vào năm 2005, các nhà nghiên cứu đã phát hiện tư thế của Ðức Mẹ trong bức Ðức Ðồng Trinh trong hang đá đã bị thay đổi.

Tính đến nay, trên toàn thế giới chỉ có không đầy 20 bức họa được công nhận xuất phát từ bàn tay tài hoa của Leonardo. Vào cuối năm 2017, bức tranh có tên Salvator Mundi, tức Ðấng Cứu Thế, đã lập kỷ lục mới khi được chốt với giá 450.312.500 USD (hơn 10.234 tỷ đồng) trong phiên đấu giá đầy căng thẳng và gây chấn động tại nhà Christie’s ở TP New York (Mỹ). Ðây cũng là bức tranh đắt nhất từng được bán tại một cuộc đấu giá, theo tờ The New York Times.

LING LANG