Một trong những bí ẩn của Cựu Ước có hy vọng được giải đáp nhờ vào khám phá vô tiền khoáng hậu ở bờ biển phía nam Israel, theo các nhà khảo cổ học.
Một phát hiện mang tính đột phá tại miền nam Israel có thể cho phép giới khảo cổ học cuối cùng cũng lần theo dấu vết để đến được cội nguồn xuất xứ của một trong những tộc người bí ẩn và hung hãn nhất từng được đề cập trong Cựu Ước: ngườiPhilistine. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử khảo cổ học, các chuyên gia đã tìm thấy một nghĩa trang lớn bên ngoài thành trì củaAshkelon cổ đại, thành phố lớn của người Philistine tồn tại vào giữa thế kỷ thứ 12 và thứ 7 trước công nguyên (TCN). Chỉ cần hơn 1 thế kỷ để xác định vị trí của 5 thành phố chính của người Philistine và những đồ tạo tác đặc trưng cho nền văn hóa này, ngược lại chỉ một vài ngôi mộ được tìm thấy trong suốt thời gian qua. Nói một cách đơn giản, di tích thì nhiều nhưng lại quá ít di hài.
Theo giáo sư danh dự về khảo cổ học Lawrence Stager của Đại học Harvard, giờ đây, việc khám phá một nghĩa trang chứa hài cốt của 211 người và có niên đại từ thế kỷ 11 đến 8 TCN sẽ mang lại cơ hội tuyệt vời để giới khảo cổ trả lời các câu hỏi then chốt về nguồn gốc của người Philistine và quá trình bị đồng hóa vào văn hóa bản địa. Vị giáo sư này dẫn đầu đoàn thám hiểm Leon Levy đến Ashkelon từ năm 1985. “Công cuộc tìm kiếm [nghĩa trang] đã trở nên vô vọng đến nỗi các chuyên gia về người Philistine bắt đầu nói đùa với nhau rằng có lẽ dân tộc này có thói quen hải táng giống như người Viking, đó là lý do tại sao chẳng ai tìm được hài cốt của họ”, chuyên gia Assaf Yasur-Landau của Đại học Haifa, đồng giám đốc dự án Tel Kabri cho biết.
Nhân vật phản diện trong Cựu Ước
Người Philistine nằm trong số những kẻ lưu manh khét tiếng đã được Cựu Ước ghi nhận. Những nhóm người vô thần này được cho là kiểm soát vùng bờ biển ngày nay thuộc về miền nam Israel cũng như Dải Gaza, và luôn gây chiến với láng giềng Israel, thậm chí còn từng cướp Hòm Giao ước khỏi tay người Do Thái trong một quãng thời gian. Trong số những tên tuổi ác liệt nhất của người Philistine có cả người đẹp quỷ quyệt Delilah, đã tước đoạt sức mạnh thần thánh của Samson bằng cách cắt tóc nhân vật này; và người khổng lồ Goliath, khiến quân lính của vua Saul run rẩy trước khi bị một thanh niên tên David hạ gục bằng súng cao su.
Theo tài liệu khảo cổ, người Philistine lần đầu tiên xuất hiện vào đầu thế kỷ 12 TCN, đánh dấu bằng những đồ tạo tác đặc biệt mà giáo sư Stager đánh giá thuộc về một “nền văn hóa vô cùng khác biệt” so với những người bản xứ vào thời đó. Các đồ tạo tác này bao gồm gốm sứ có nhiều điểm tương đồng với thế giới Hy Lạp cổ đại. Người Philistine cũng sử dụng chữ Aegean thay vì hệ ngôn ngữ Semitic, và thói quen ăn thịt heo (đôi khi cả thịt chó). Một vài dòng trong Cựu Ước mô tả những kẻ “thích chỏ mũi vào chuyện người khác” đến từ “Vùng đất Caphtor”, thời nay là Crete.
Phát hiện bất ngờ
Đa số thông tin trong Cựu Ước và các văn bản cổ đại đều cho rằng quê hương của người Philistine ở đâu đó thuộc vùng Aegean (Thổ Nhĩ Kỳ), nhưng phải đến khi tìm được nghĩa trang tại Ashkelon, các chuyên gia mới có cơ hội nghiên cứu hài cốt tại những nơi từng được người Philistine đặt chân đến. Trong khi cuộc thám hiểm, Leon Levy đã khai quật Ashkelon kể từ năm 1985. Trước đó, một viên chức về hưu của Cơ quan Cổ vật Israel chợt nhớ lại từng phát hiện những nơi chôn cất người Philistine bên ngoài tường thành phía bắc của thành phố này trong quá trình khảo sát xây dựng vào đầu thập niên 1980.
Đến năm 2013, các nhà khảo cổ học quyết định đào thử nghiệm một số nơi xung quanh tường thành, nhưng vẫn không tìm được gì. Đến ngày cuối cùng của mùa khai quật, chỉ còn khoảng 30 phút nữa trước khi người điều khiển máy xúc tắt thiết bị, Adam Aja, trợ lý phụ trách viện bảo tàng Semitic của Đại học Harvard, bỗng nhận ra mình đang nhìn trừng trừng vào một hố trống có độ sâu khoảng 3m.Trong tâm trạng buồn phiền, ông Aja nhất quyết phải tiếp tục đào cho đến khi đụng phải đá ngầm. May mắn là sau đó họ đào trúng một số chướng ngại vật trông giống như các mảnh vụn hài cốt. Khi ông Aja nhặt được một cái răng người, chuyên gia Mỹ biết được thời khắc luôn chờ đợi đã đến. Cuộc khảo sát khu nghĩa trang tiếp tục cho đến khi kết thúc dự án 30 năm vào ngày 8.7 năm nay, với kết quả là đào được hài cốt của ít nhất 211 cá nhân.
Nhờ nghiên cứu nghĩa trang, các chuyên gia phát hiện được một tập tục chôn cất người chết hết sức khác biệt so với những người Canaanite đời đầu hoặc dân Judean láng giềng. Thay vì đặt thi hài vào hốc đất và thu thập xương cốt sau đó trước khi cải táng đến nơi khác, xác được chôn ở nghĩa trang Ashkelon được chôn tách rời hoặc chôn tập thể trong các hố đất hoặc mộ chung, và không bao giờ được di chuyển. Rất hiếm trường hợp hỏa táng. Không giống như người Ai Cập, người Philistine chỉ chôn vài đồ vật ít ỏi theo người chết. Một số được trang điểm bằng một vài món nữ trang, trong khi những người khác được chôn cùng một bộ gốm sứ nhỏ, hoặc một lọ nhỏ có lẽ từng chứa nước hoa.
Một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đang tiến hành phân tích ADN, đồng vị, và khoảng cách sinh học nhằm xác định nguồn gốc của những di hài ở Ashkelon, cũng như mối quan hệ của họ với các nhóm khác trong khu vực. Do đa số trường hợp chôn cất có niên đại ít nhất 2 thế kỷ kể từ khi đợt di dân đầu tiên của người Philistine, có thể bao gồm các thế hệ trao đổi văn hóa, hôn nhân cận huyết, công cuộc tìm kiếm cội nguồn ban đầu của họ có vẻ sẽ vô cùng phức tạp. Điều này có nghĩa là, với việc chấm dứt 3 thập niên đào bới, nhiều thập niên nghiên cứu đang trải rộng trước mắt giới khoa học.
LING LANG
Bình luận