Con đường mở ra cho vị trí phụ nữ trong Giáo hội

Ngày 23.6.2015, Hội đồng Tòa Thánh về Văn hóa đã tổ chức phiên họp đầu tiên của Ủy ban tham khảo ý kiến, chỉ gồm các nữ thành viên của Hội đồng. Đây là điều hoàn toàn mới mẻ bên trong một cơ quan trung ương của Tòa Thánh. Đức Hồng y Gianfranco Ravasi, Chủ tịch Hội đồng Tòa Thánh về Văn hóa đã thực hiện điều này theo ý hướng của Đức Thánh Cha Phanxicô mong muốn phụ nữ hiện diện nhiều hơn trong các sinh hoạt và nắm giữ các chức vụ khác nhau trong Giáo hội.

Trước đây, vào tháng 2.2015, trong buổi tiếp các thành viên tham dự Đại hội khoáng đại của Hội đồng Tòa Thánh về Văn hóa. Đức Thánh Cha Phanxicô đã khẳng định cần cấp thiết có sự hiện diện của phụ nữ trong mọi lãnh vực của Giáo hội, để phụ nữ không cảm thấy mình là khách nữa, mà là những người tham gia tích cực vào các sinh hoạt của Giáo hội. Phiên họp khoáng đại của Hội đồng Tòa Thánh về Văn hóa có đề tài là “Các nền văn hóa nữ giới: bình đẳng và khác biệt”. Tham dự Hội nghị có các nữ giáo sư, các nữ chuyên viên xã hội học, các nữ thần học gia, các nữ giám đốc điều hành hãng xưởng thương mại đủ loại. Mục đích của Đại hội là thảo luận về việc tái lập thế quân bình trong các sinh hoạt của Giáo hội, vì cho tới nay mô thức duy giáo sĩ và duy nam giới vẫn chiếm ưu thế và nữ giới bị gạt ra bên lề các sinh hoạt đa diện của Giáo hội.

Phiên họp của Ủy ban tham khảo ý kiến vào ngày 23.6.2015, nhắm hai mục đích. Thứ nhất, mời gọi các phụ nữ, theo cái nhìn cá nhân, nhận xét về tất cả mọi sinh hoạt của Hội đồng Tòa Thánh về Văn hóa. Đức Hồng y Gianfranco Ravasi nhấn mạnh: “Đây không phải là việc thăm dò ý kiến hời hợt theo kiểu trang sức mà thôi”. Mục đích thứ hai là qua các phụ nữ, Hội đồng Tòa Thánh về Văn hóa mong có được các gợi ý về các lãnh vực chưa biết, về những con đường mà Hội đồng Tòa Thánh đã chưa bao giờ bước đi. Hiện nay trong Hội đồng Tòa Thánh về Văn hóa, không có một phụ nữ nào nắm giữ chức vụ lãnh đạo, mà chỉ giữ các nhiệm vụ loại hành chánh và thư ký.

Có thể nói việc thành lập Ủy ban tham khảo ý kiến chỉ gồm toàn các phụ nữ này, là một viễn tượng mới đối với vai trò của nữ giới trong Giáo hội. Đức Hồng y Gianfranco Ravasi đã nhận định: “Điều này hoàn toàn mới mẻ, bởi vì chúng tôi đã chỉ muốn có tiếng nói của nữ giới cho có chuyện mà thôi. Nay, tôi xác tín hơn là tuyệt đối cần có sự hiện diện, không chỉ là màu mè, mơ hồ mà là một sự hiện diện thực sự của nữ giới liên quan tới các vấn đề cần thảo luận, cả với khả năng phê bình nhận xét của các phụ nữ nữa”.

Tại cuộc họp đầu tiên này, các phụ nữ đã chia sẻ những điều liên quan cuộc đời của họ, không phải chỉ trên bình diện nghề nghiệp mà cả từ bình diện cuộc sống nhân bản nữa. Đức Hồng y Gianfranco Ravasi chia sẻ: “Họ đã cho chúng tôi là những người tham dự một lay động. Tôi đã nói với các tham dự viên phụ nữ là có ít nhất từ 7 đến 8 hoạt động mà Hội đồng Tòa Thánh về Văn hóa muốn xin các chị em phụ nữ phán đoán, giải thích và nâng đỡ. Chẳng hạn như trong lãnh vực sinh hoạt thể thao, các phụ nữ đã không chỉ cho chúng tôi thấy được những ích lợi của thể thao như phản ánh gương mặt của người nam và người nữ, gương mặt của thiện ích trong cuộc chơi, trong sự giàu có, trong óc tưởng tượng, mà cả trong việc tồi tệ nữa, như: từ hiện tượng dùng thuốc kích thích để tranh tài, tới nạn gian tham hối lộ, nạn bạo lực trong các sân vận động, trong các trận đấu bóng, và cả khuynh hướng kỳ thị trong thể thao”.

Bước khởi đầu này đã thúc đẩy vị Chủ tịch Hội đồng Tòa Thánh về Văn hóa nghĩ tới việc mở rộng nhóm này, không chỉ giới hạn trong các tín hữu phụ nữ Công giáo, nhưng theo cả chiều kích đại kết và liên tôn, thậm chí “cả những chị em vô thần, các phụ nữ không có niềm tin tôn giáo nào cả”, và mời gọi các phụ nữ tham gia ý kiến về từng loạt các đề tài khác mà Hội đồng Tòa thánh về Văn hóa đã soạn sẵn.

Một viễn tượng có thể mở ra là thành lập các nhóm tham khảo nữ giới trong các cơ quan trung ương khác của Tòa Thánh không? Đức Hồng y Gianfranco Ravasi cho biết: “Tôi nghĩ tới điều này như là một cầu mong. Bởi vì Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhấn mạnh đến điều này nhiều lần. Ngài đã thường đưa ra các lời tuyên bố trong đường hướng này, bằng cách thừa nhận sự hiện diện của các phụ nữ trong các cơ quan Trung ương Tòa Thánh còn quá ít ỏi. Điều này theo tôi cần phải có óc sáng tạo lớn. Và tôi hy vọng người ta sẽ tạo ra các thừa tác, các chức vụ, các trách nhiệm phù hợp với chị em phụ nữ. Chúng ta cũng phải nhớ rằng như Đức Thánh Cha thường nói “gương mặt của Mẹ Maria quan trọng hơn gương mặt của các Hồng y và gương mặt của chính các Giám mục nhiều lắm”.

Khánh Thi