HOÀNG ANH
Trong dòng lịch sử, Mùa Chay là một thiết chế của Giáo hội không bắt nguồn từ thời Giáo hội sơ khai. Đối với các Kitô hữu thời các tông đồ, mỗi ngày Chúa nhật là một lần cử hành biến cố phục sinh, và mãi cho đến thế kỷ thứ II mới thấy xuất hiện một ngày lễ đặc biệt dành để tưởng niệm cái chết và phục sinh của Đức Kitô để rồi sau đó biến thành Tam Nhật phục sinh (Triduum pascal) gồm thứ Năm Tuần Thánh, thứ Sáu Tuần Thánh và Vọng Phục Sinh. Biến cố này được chuẩn bị bằng một hay nhiều ngày ăn chay tùy theo vùng, thường là từ chiều thứ Năm Tuần Thánh cho đến sáng ngày lễ Phục Sinh, hoặc ít ra là trong vòng 40 giờ từ lúc Chúa chịu chết cho đến thời điểm phục sinh. Đến giữa thế kỷ thứ III, ở Alexandrie, việc giữ chay kéo dài suốt Tuần Thánh. Cuối thế kỷ III, tại Ai Cập xuất hiện việc giữ chay kéo dài đến 40 ngày với ý hướng sống lại thời gian chay tịnh của Chúa Giêsu trong hoang mạc cũng như chuẩn bị cho lễ Phục Sinh. Chẳng bao lâu sau, Mùa Chay 40 ngày của người Ai Cập đã định hình như là thời gian chuẩn bị cho cái chết và phục sinh của Đức Kitô, lan rộng ra khắp Giáo hội. Vào tiền bán thế kỷ thứ IV, ở Roma đã hình thành một thời gian chay tịnh trong 3 tuần trước khi cử hành biến cố phục sinh và vào khoảng giữa những năm 354 đến 384, thêm vào 3 tuần nữa. Như vậy chính xác có 40 ngày (quadragesima) giữa Chúa nhật mở đầu Mùa Chay cho đến khi bắt đầu Tam Nhật Thánh (Triduum).
Ngay từ thế kỷ thứ II, việc ăn chay đã có khuynh hướng chia sẻ, giúp đỡ những ai đang túng thiếu.
Ngày nay, tại nhiều Giáo hội địa phương, Mùa Chay gắn với các “chiến dịch Mùa Chay” hướng về cộng đồng, quan tâm đặc biệt các thành phần bên lề xã hội như người nô lệ, di dân, tị nạn, vô gia cư, nghèo khổ, bất hạnh…
Tại Philippines, với sáng kiến ăn chay để giúp người nghèo khổ và trẻ em, trong 10 năm qua, có khoảng 1,5 triệu trẻ em được giúp đỡ dưới sự hỗ trợ của dự án nuôi người nghèo trong các giáo phận khác nhau và các trường học khắp đất nước.
Tại Brasil, chiến dịch Mùa Chay “Tình huynh đệ” đã trở thành truyền thống từ nửa thế kỷ nay với nhiều chủ đề từng năm bám sát những thực trạng xã hội như nạn buôn người, nạn thất nghiệp…
Tại Việt Nam trong những năm qua, ngoài các sinh hoạt đạo đức truyền thống, các giáo phận, giáo xứ, cộng đoàn, đoàn thể cũng mở ra nhiều chiến dịch Mùa Chay chăm lo cho đồng bào dân tộc, vùng sâu vùng xa, người khuyết tật, bệnh nhân, người kém may mắn. Đặc biệt, Mùa Chay năm 2016 sẽ là cơ hội giúp các Kitô hữu rộng lòng trong Năm Thánh Lòng Thương Xót.
Trong Sứ điệp Mùa Chay 2016 “Ta muốn lòng thương xót chứ không phải lễ tế” (Mt 9,13), ĐTC Phanxicô nhắn nhủ: “Lòng thương xót của Thiên Chúa biến đổi tâm hồn con người và làm cho con người cảm nghiệm một tình yêu trung tín vốn làm cho nó, đến lượt mình, có khả năng thương xót. Đó là một phép lạ cứ mỗi lần lòng thương xót của Thiên Chúa có thể được lan tỏa nơi cuộc sống của mỗi người chúng ta, khi thúc đẩy chúng ta yêu thương tha nhân và khơi lên điều mà truyền thống Giáo hội gọi là những công việc thương xót thể xác và tinh thần. Chúng nhắc cho chúng ta rằng đức tin của chúng ta được thể hiện bằng những hành vi cụ thể và thường nhật, nhằm giúp đỡ tha nhân của chúng ta về mặt thể xác và tinh thần, và chúng ta được phán xét theo đó: cho ăn, viếng thăm, an ủi, giáo dục”.
Trong tinh thần này, Mùa Chay năm nay sẽ đậm đà thêm ý nghĩa “Mùa Thương Xót”.
HOÀNG ANH
Bình luận