Những nhìn nhận xung quanh văn kiện hướng dẫn việc tôn kính tổ tiên

Trong Ðại hội lần thứ XIV của HÐGMVN họp từ ngày 30.9 đến 4.10.2019 tại Hải Phòng, Ðức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch HÐGMVN đã công bố cho áp dụng thử nghiệm ba năm văn kiện Hướng dẫn việc tôn kính tổ tiên. Bước đầu, tín hữu đã nhìn nhận như thế nào về văn bản này?

NGHI THỨC MỞ CỬA MẢ, ÐẶT LINH VỊ

Ông Trần Ngọc Anh (Gx Hàng Sanh, TGP TPHCM): Việt Nam thuộc Á Ðông, vùng đất từ lâu vốn mang nhiều nét văn hóa tâm linh, trong đó việc mở cửa mả cũng là một nét văn hóa lâu đời. Không ai có thể biết việc làm này có từ khi nào, bắt đầu từ đâu, chỉ biết rằng đó là một tục lệ được truyền từ đời cha ông, và đã “ăn sâu vào máu” biết bao thế hệ. Trong suy nghĩ cá nhân, tôi thấy việc mở cửa mả là việc làm đẹp, nếu xét trên nét văn hóa gia đình và bỏ qua yếu tố mê tín. Thật vậy, sau khi người thân mất được ba ngày, dòng họ ra mộ để xem xét, sửa sang lại cẩn thận hơn mồ mả, rồi thắp hương, đọc kinh cầu nguyện thì là quá hay. Hơn nữa, ngày nay, con cháu đa phần bận rộn, phải đi làm ăn xa, thì tập tục mở cửa mả cũng là dịp để họ gắng đợi, nán lại thêm ít hôm để sống với người thân, họ hàng. Miễn là chúng ta phải nhìn nghi thức này trong niềm tin Kitô giáo, chứ không mê tín..

Riêng việc lập linh vị thì tôi cũng đồng ý theo văn kiện là không nên. Nhưng như đã nói, có những tập tục được bà con ta duy trì từ lâu đời thì rất khó xóa bỏ nên với trường hợp này, có một cách làm khá hay mà nhiều gia đình Công giáo ngày nay áp dụng là ghi những thông tin ở một góc trên di ảnh người đã khuất, như một cách nhắc nhở con cháu nhớ đến những điều hay lẽ phải mà người quá cố đã thực hiện. Do đó, việc ghi chép như thế cũng là một cách dung hòa.

THẮP HƯƠNG TRƯỚC BÀN THỜ PHẬT

Ông Nguyễn Ðức Anh (Gx Thới Hòa, GP Phú Cường): Văn kiện đã giải quyết một số vấn đề mà người Công giáo lúng túng từ lâu, đặc biệt là việc có được thắp hương trước bàn thờ Phật mỗi khi đi đám tang những gia đình anh em Phật giáo? Giờ đây Hội đồng Giám mục cho phép, theo tôi là điểm nhấn quan trọng và đáng hoan nghênh trong văn kiện này. Bởi lẽ đất nước chúng ta đa tôn giáo, trong đó Phật giáo là tôn giáo có số lượng người theo đông nhất. Trong ma chay, nhà hiếu bên Phật giáo  thường mời người đến chia buồn niệm hương bàn thờ Ðức Phật trước khi viếng người quá cố. Gặp trường hợp như vậy, nếu mình từ chối sẽ gây một cảm xúc “buồn” nơi nhà hiếu. Nay Văn kiện hướng dẫn đã làm an lòng tín hữu : “niệm hương trước bàn thờ Ðức Phật như một đấng đáng tôn kính không mang ý nghĩa như thờ phượng Thiên Chúa”.

CUỐN SỔ TAY GIA ĐÌNH

Ông Hoàng Văn Bình (Gx Phước Vĩnh, GP Phú Cường): Trước nay, các tập sách nói về những nghi thức và lời nguyện trong lễ cưới hỏi hay lễ tang, giỗ kỵ có khá nhiều, và dường như mỗi giáo phận có những cách thực hành riêng. Trong Văn kiện lần này, tôi thấy cũng có đề cập đến vấn đề trên, cụ thể là bản hướng dẫn những nghi thức và lời nguyện mẫu trong lễ cưới hỏi, lễ tang và giỗ kỵ. Ðây sẽ là một nguồn “tài liệu” quan trọng, bổ sung cho các gia đình và các giáo xứ khi cần thực hành các nghi thức. Văn kiện cũng trình bày khá chi tiết thứ tự cách thức nên làm. Như thế, đây vừa như một “kim chỉ nam” nhằm củng cố đời sống tín hữu, vừa là một cuốn sổ tay mà mỗi gia đình cần có để thực hành mỗi khi nhà có các hoạt động như vừa kể trên đây.

MỘT LỜI KHẲNG ĐỊNH CẦN THIẾT

Ông Nguyễn Hữu Trí (Gx Bến Cát, GP Phú Cường): Một bộ phận không nhỏ người lương dân và cả bà con Công giáo chúng ta ngày nay quá “lún sâu” vào một hình thức mê tín, nào là coi tuổi, coi “ngày lành tháng tốt”. Từ cưới hỏi của con cái, đến làm ăn, xây nhà, ma chay… đều đi “coi thầy”. Vậy nên mới dẫn đến những chuyện dở khóc dở cười như nhiều đôi bạn không đến được với nhau vì thầy “phán” là không hợp tuổi, không có tướng phu thê. Ngoài ra còn một vấn đề không thể không nhắc tới là nhiều gia đình, nhất những gia đình có bán buôn thường đặt tượng thần tài, ông địa…, họ quên mất điều đó phạm lỗi giới răn “chỉ thờ phượng và kính mến một Thiên Chúa duy nhất”. Vậy nên tôi rất tâm đắc khi Hội đồng Giám mục một lần nữa nhấn mạnh đến việc không được thực hành những thói tục trái với đức tin Công giáo…

ÐÌNH QUÝ (thực hiện)