“Thanh minh trong tiết tháng Ba”

Dù ngoại đạo, song qua bạn bè, tôi được biết người Công giáo thường đi tảo mộ và cầu nguyện cho ông bà tổ tiên, người thân đã khuất vào mùng 2 Tết cổ truyền và tháng 11 trong năm. Còn với chúng tôi, dịp tảo mộ lại theo truyền thống vào đầu tháng ba âm lịch, như cụ Nguyễn Du xưa đã từng nhắc đến: “Thanh minh trong tiết tháng ba/ Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh”.

Thanh minh năm nay, ba người trong gia đình tôi cùng đi tảo mộ cho anh Hai. Cháu chở bà nội trên chiếc xe gắn máy, còn tôi thong thả đạp xe theo sau. Nơi an nghỉ của anh cách nhà chừng hơn 4 cây số, cạnh một dòng kênh nhỏ hiền hòa.

Nông thôn bây giờ bê tông hóa, đường sá thuận tiện, nhưng cũng vẫn còn có đoạn đường đất bụi mù. Tôi đạp xe đến nơi thì mẹ và cháu đang lui cui dọn cỏ trên mộ anh. Do chưa đủ điều kiện nên mộ anh Hai tôi vẫn chưa được xây, song một năm qua mà đất hãy còn đầy. Tôi cầm dao chặt gốc những bụi cỏ khô phủ quanh, gom thành đống rồi bật một que diêm, lửa lan dần trên khu đất trong tiếng lách tách râm ran. Cháu tôi lại hì hụi khênh đất phủ lên nấm mồ. Ngày thường cháu bụi bặm chợ đời, khó dạy, vậy mà ngày Thanh minh lại hiền từ, lui cui tảo mộ cùng bà cùng bác như một người con hiền cháu thảo.

Mặt trời lên, mẹ tôi thì thầm khấn nguyện trước mộ. Tôi chợt nhớ làm sao những mùa Thanh minh ngày xưa, mỗi dịp lại cứ như họp dòng tộc. Dì cậu cô bác thay nhau giáo huấn sắp trẻ về mọi thứ trong khi đi tảo mộ. Rồi còn có một bữa tiệc nhỏ giữa trời, thức ăn được mỗi nhà mang theo, đầm ấm thân tình. Vậy mà, theo quy luật tự nhiên, cứ mỗi mùa Thanh minh lại vắng vơi bóng người thân thiết vì đi xa, tuổi già bệnh tật...

Đường về, lòng râm ran tình thân ái ruột rà. Mẹ già như thêm sức sống. Có cái gì đó như bấm được nút “thoát” khỏi các chương trình ồn ã của chợ búa bán mua, về đồng nội, cội nguồn. Nhịp sống chậm lại, nhẹ đi. Tinh thần mỗi người hướng về cái cao vời, thanh thoát...

NGUYỄN THÀNH CÔNG (Bạc Liêu)