Bản thể

Substantia, Substance, Substance

Bản: gốc; thể: cái được bao hàm bên trong. Bản thể: cái cốt yếu của sự vật.

Bản thể là một khái niệm triết học, dịch từ tiếng Hy Lạp : ousia (nghĩa là hữu thể) và Latinh : Substantia (bởi động từ sub-stare có nghĩa là “trụ ở dưới”, làm nền tảng cho).

Bản thể chỉ cái mà một vật là, cái làm cho một vật là chính nó. Nói cách khác, bản thể chỉ thực tại cơ bản, nòng cốt, bất biến của hữu thể. Bản thể hiện hữu độc lập, tự mình có thể đứng trụ (esse in se, non alio), không như tùy thể (accidens, in alio), vốn cần dựa vào cái gì khác. Nếu mất đi bản thể, hữu thể không hiện hữu, hay không còn là chính mình.

Bản thể bất biến, còn tùy thể là những yếu tố thất thường, hay thay đổi, không thiết yếu của thực tại. Chúng ta không nhìn thấy bản thể nhưng trí khôn lãnh hội được qua các tùy thể.

Công đồng Nicea (nam 325) lần đầu tiên đã dùng khái niệm bản thể để tuyên xưng Chúa Con từ bản thể Chúa Cha mà ra (x. DS 125)

Tiểu ban Từ vựng - UBGLĐT/HĐGMVN