Giai điệu mùa khởi đầu

Khi các xóm đạo thu dọn hang đá và tháo dây đèn chớp, đó đây bắt đầu vang lên những khúc nhạc Xuân. Mùa Xuân trên dải đất Việt có nắng vàng tươi, thoảng hương hoa khoe sắc, cỏ cây đâm chồi nảy lộc, chím ríu rít hót vang, từng đàn ong dập dìu bên khóm hoa, mục đồng thơ thẩn ven rừng...

1. Nhiều ca khúc cuốn hút tâm hồn con người mơ về dáng Xuân qua nhiều nét khắc họa từ thiên nhiên : “Xuân đã đến rồi gieo rắc ngàn hồn hoa xuống đời” (Xuân Đã Đến Rồi - Ns Phạm Đình Chương); “Xuân đã về, kìa bao ánh Xuân về tràn lan mênh mông. Trên cánh đồng, chim hót mừng, đang thiết tha từng đàn cùng bay vui say” (Xuân Đã Về - Minh Kỳ); “Xuân đã về, Xuân vẫn mơ màng, trong nắng vàng, khắp chốn tiếng reo vạng” (Xuân Họp Mặt - Văn Phụng); “Xuân vừa về trên bãi cỏ non. Gió Xuân đưa lá vàng xuôi nguồn. Hoa cười cùng tia nắng vàng son. Lũ ong lên đường cánh tung tròn” (Hoa Xuân - Phạm Duy); “Xuân tươi, êm êm ánh Xuân nồng, nâng niu sáo bên rừng, dăm ba chú kim đồng” (Tiếng Sáo Thiên Thai - Phạm Duy, thơ Thế Lữ).

2. Mùa Xuân gieo vãi tình tự đất trời và dẫn bước chân trần đến cõi linh thiêng. Việc lên chùa lễ Phật hay xin lộc đầu năm dường như nay không chỉ là thói quen của riêng những Phật tử. Thắp nén hương, ấy cũng là phút giây giúp con người nhập vào cõi tâm linh. Phạm Duy đã cảm hứng: “Đầu mùa Xuân cùng em đi lễ. Lễ chùa này, vườn nắng tung bay. Và ngàn lau vàng màu khép nép. Bãi sông, bay một con bướm đẹp” (Em Lễ Chùa Này).

3. Mùa Xuân khơi gợi tự tình đôi lứa hoặc tơ tưởng về giai ngẫu : “Đầu năm hoa lá xôn xao nở như đón chào. Nhờ anh tiên đoán năm nay duyên nợ thế nào. Phận nghèo chẳng dám ước cao, chỉ cần tình nghĩa với nhau, nếu ai tâm đầu ngỏ lời làm nên giai ngẫu” (Thiên Duyên Tiền Định - Trang Dũng Phương, Nguyên Lễ); “Đón Xuân này tôi nhớ Xuân xưa. Một chiều Xuân, em đã hẹn hò, như ươm tình trong cánh hoa mơ, đưa hương theo làn gió. Em nói rằng em viết thành thơ” (Đón Xuân Này Nhớ Xuân Xưa - Châu Kỳ); “Ngày ấy khi Xuân ra đời,  một trời bình minh có lũ chim vui. Có lứa đôi, yêu nhau rồi, hẹn rằng còn mãi không nguôi” (Khúc Hát Thanh Xuân - Johann Strauss Jr, Phạm Duy); “Mối tình đầu Xuân ai thấu chăng? Lòng tha thiết vương theo tiếng đàn, mơ đời ái ân, những ngày phong trần sống trong mộng đẹp ngày Xuân” (Mộng Chiều Xuân - Ngọc Bích); “Xuân tôi ơi sức Xuân tôi còn khát khao dù nay, dù mai cũng như mọi ai chết trong địa cầu.  Xuân muôn năm có ta Xuân còn hỡi Xuân, thì xin, thì Xuân hãy cho tình nhân sống thêm vài lần” (Xuân Ca - Phạm Duy).

4. Mùa Xuân thôi thúc ước vọng tuổi trẻ : “Đừng để lòng thổn thức tình mê đắm. Ta trẻ vui, ta trẻ vui đời Xuân thắm tươi” (Xuân Và Tuổi Trẻ - La Hối); nhưng Xuân vẫn có những giây phút để chiêm niệm cuộc đời. Tâm tình này được nhóm ABBA chuyển tải trong bài hát Chúc Mừng Năm Mới (Happy New Year) mà ngày nay đã trở nên quen thuộc với người Việt : “Giờ đây đối với tôi, những giấc mơ mà ta từng có đều đã chết hết rồi, chẳng còn gì ngoài những bông giấy vương vãi trên sàn nhà. Cuối thập niên rồi. Và trong mười năm tiếp theo, ai mà biết chúng ta sẽ tìm thấy điều gì đang ẩn giấu chờ đợi đâu đó vào cuối năm 1989 - Seems to me now that the dreams we had before are all dead, nothing more than confetti on the floor. It’s the end of a decade. In another ten years time, who can say what we’ll find what lies waiting down the line in the end of eighty-nine”.

5. Và mùa Xuân cũng khơi gợi tình yêu quê hương đất nước, nỗi niềm khát khao hòa bình: “Mùa Xuân lót lá em nằm, lót đầy hố hầm, lót lời đạn bom. Người phu thôi quét bên đường, quét chỗ em nằm, quét cả mùa Xuân” (Góp Lá Mùa Xuân - Trịnh Công Sơn); “Rồi dặt dìu mùa Xuân theo én về. Mùa bình thường, mùa vui nay đã về. Mùa Xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông, một trưa nắng cho bao tâm hồn” (Mùa Xuân Đầu Tiên - Văn Cao); “Anh cho em mùa Xuân, đường hoa vào phố nhỏ, nhạc chan hòa đây đó. Tình yêu non nước này, bài thơ còn xao xuyến rung nắng vàng ban mai” (Anh Cho Em Mùa Xuân - Nguyễn Hiền, thơ Kim Tuấn); “Anh đi về cuối trời giữ mùa Xuân còn mãi từng ngọn cây biên giới đến ngàn sóng ngoài khơi” (Tình Ca Mùa Xuân - Tôn Thất Lập).

6. Riêng trong đạo, tâm tình mùa Xuân cũng được gởi gắm vào những bài thánh ca ngân vang trong lễ đêm giao thừa hoặc những thánh lễ đầu năm mới. Những bài thánh ca cảm hứng từ Xuân xuất hiện tương đối trễ so với những dòng nhạc thánh ca khác, nhưng dần dà đã trở nên phong phú với sự góp phần của nhiều tác giả như Hùng Lân (Lời Nguyện Ngày Xuân), Kim Long (Lời Nguyện Đầu Xuân, Kinh Đêm Xuân), Nguyễn Duy (Lời Dâng Trong Phút Giao Thừa, Lễ Dâng Mùa Xuân), Viết Chung (Lời Chúc Đầu Xuân), Thế Thông (Lễ Dâng Mùa Xuân), Phạm Liên Hùng (Bài Ca Đầu Năm), Nt Chu Linh OP (Lời Dâng Đầu Năm), Trầm Thiên Thu (Xuân Tạ Ơn), Hải Triều (Xuân Hiếu Kính Cha Mẹ), Oanh Sông Lam (Lời Nguyện Đầu Năm), Thiên Lý (Hát Mừng Chúa Xuân), Duy Linh (Dâng Chúa Mùa Xuân Mới), La Thập Tự (Đầu Xuân Dâng Chúa), Hải Ánh (Chúa Là Mùa Xuân), Đinh Dũng, Đinh Công Huỳnh (Dâng Lên Chúa Xuân), Hương Đan (Dâng Chúa Ngày Xuân)…

7. Trên dải đất Việt, mùa cuối năm làm tâm hồn con người nao nao trong tiết trời trở lạnh và cảm giác chộn rộn đón chờ Noel, Tết Tây, Tết Ta. Và khi chớm Xuân, cả một khung trời bừng lên sức sống cùng với những giai điệu mùa Xuân rạo rực. Thời khắc này đã để lại nhiều kỷ niệm chất chồng theo năm tháng với nhiều ca khúc mang dấu ấn thời gian. Và mỗi năm, mọi người lại chờ đợi xuất hiện thêm những giai điệu mới làm phong phú mùa Xuân Việt.

Hoàng Anh