Rác…

Hằng ngày chúng ta phải đối diện với rác thải. Ở phố chỉ cần một cơn giông, một cơn gió mạnh là nhiều thứ rác bay khắp ngõ xóm, vỉa hè. Rác nói lên hiện trạng của xã hội công nghiệp, của áp lực dân cư, của vệ sinh, và của ý thức. Về khoản này, dân ta thua dân nhiều nước khác. Nếu có dịp đi ra nước ngoài, so sánh mới thấy ý thức vệ sinh công cộng của ta còn nhiều hạn chế lắm! Ý thức kém, nhiều người xả rác bừa bãi. Có cả những nam thanh nữ tú, son phấn đắt tiền, ngồi trên xe máy sang trọng vừa đi vừa ăn uống rồi đương nhiên vứt rác ra đường trước sự ngạc nhiên của nhiều người. Giữa hình thức và hành vi của họ khác xa nhau quá!

Rác không chỉ ở đô thị, mối nguy này đã lan tràn về nông thôn. Những vùng giáp ranh với đô thị thường là nơi xả rác bừa bãi. Ở sâu trong nông thôn là các rác thải nông nghiệp như vỏ thuốc diệt cỏ, vỏ thuốc trừ sâu, vỏ bao phân bón... cho đến những rác thải làng nghề. Nguyên nhân do ý thức về rác thải còn yếu ở làng quê. Các đội ngũ dọn vệ sinh rác cũng không thường xuyên như nơi thành phố.

Tại nhiều nơi, nhất là đô thị, nơi rác rưởi lại là địa điểm sinh nhai kiếm sống của nhiều người nghèo, vô gia cư, của những người  làm nghề ve chai, đồng nát. Từ những thứ “hổ lốn” đó, họ lại biết làm một việc là lọc ra những thứ có ích, để rồi đưa vào tận dụng tái chế, tái sử dụng. Như vậy, rác rưởi chẳng phải thứ xấu xa, mà ứng xử của con người với rác mới tạo ra sự khác nhau, tốt hay xấu.

Điều quan trọng là tự bản thân mỗi con người phải biết nhận diện và phân loại rác, bởi khi phân loại chính xác thì chắc chắn người ta sẽ biết đâu là thứ độc hại cần bỏ đi và đâu là thứ cần giữ lại

Tưởng chuyện đùa nhưng ngày nay, rác còn là nơi để nhiều kẻ trục lợi, lôi kéo người khác. Thời công nghệ, người dân bị ô nhiễm bởi thứ rác mà trước đây không có, đó là rác điện tử, biểu hiện qua tin nhắn rác, thông tin rác, quảng cáo rác... Loại rác này đã làm cho nhiều kẻ sống bám vào nó và cho nhiều người dân bị ô nhiễm bởi sự ức chế tâm lý....

Trong xã hội hiện đại, trực giác chúng ta chỉ thấy những thứ rác thải từ sinh hoạt hay sản xuất, còn một thứ rác rất độc hại mà ít ai để ý, đó là thức rác rưởi trong tâm hồn. Loại rác này tuy không dùng trực giác nhìn thấy nhưng hệ quả ô nhiễm của nó rất nguy hiểm cho xã hội. Nạn giết người, cướp của, tham nhũng, những biểu hiện biến thái của lớp trẻ trong những phiêu lưu cảm giác như ma túy, mại dâm... đã khiến không gian sống của xã hội bị ô nhiễm. Điều nguy hiểm của loại rác này là người ta không thể thu gom được, trong khi mức ô nhiễm, độc hại rất cao. Có lẽ để tẩy trừ thứ rác này phải cần đến sự trong sạch của môi trường sống, không gian sống cũng như của cơ chế, chính sách, luật pháp để chúng không có môi trường phát tác, hoành hành gây vẩn đục xã hội.

Câu chuyện rác cho chúng ta bài học gì? Những điều chúng ta cho rằng đồ bỏ đi không hẳn là xấu. Trong khi có những thứ không liệt vào rác lại vô cùng độc hại. Vậy điều quan trọng là tự bản thân mỗi con người phải biết nhận diện và phân loại rác, bởi khi phân loại chính xác thì chắc chắn người ta sẽ biết đâu là thứ độc hại cần bỏ đi và đâu là thứ cần giữ lại.

Ngô Quốc Đông