Xét về khía cạnh toàn cầu, New Zealand là trường hợp nổi bật trong cuộc chiến chống dịch Covid-19, và thậm chí có thời điểm tuyên bố hết dịch, nhờ vào chiến lược quyết liệt ngay từ đầu.
Kể từ khi dịch bùng phát vào năm ngoái cho đến cuối tuần qua, New Zealand ghi nhận tổng cộng 2.752 ca dương tính, bao gồm 26 trường hợp tử vong. Hơn 90% số người bệnh đã được điều trị khỏi. Ðây là số liệu thuộc nhóm thấp nhất trong số những quốc gia đang bị dịch bệnh tấn công, nhờ vào hành động kiên quyết ngay từ đầu của chính quyền Thủ tướng Jacinda Ardern.
 |
Ðối phó làn sóng thứ nhất
Nhờ vào vị trí địa lý ở rìa Nam Bán Cầu, New Zealand đến ngày 28.2.2020 mới ghi nhận ca Covid-19 đầu tiên, thời điểm dịch bệnh đã lan tại nhiều quốc gia. Chính quyền Wellington nhanh chóng đưa ra quyết sách đến nay vẫn được xem là giải pháp tốt nhất. Mệnh lệnh đầu tiên của nữ Thủ tướng Ardern là kiểm soát biên giới, khi Bộ Y tế ghi nhận 11 ca dương tính với SARS-CoV-2 tại nước này. Ðến ngày 20.3.2020, New Zealand hoàn toàn đóng cửa với thế giới bên ngoài, trừ đón công dân hồi hương. Khi đó số ca là 39.
 |
| New Zealand đã chống dịch rất thành công |
Ba ngày sau, New Zealand xác nhận 2 ca lây nhiễm cộng đồng đầu tiên, và chính quyền tuyên bố phong tỏa toàn quốc. Lần phong tỏa đầu tiên kéo dài 34 ngày trước khi giảm xuống cấp độ 3 thêm 16 ngày nữa. Theo website của Bộ Y tế New Zealand, cấp độ 3 có nghĩa là người dân được khuyến cáo ở nhà, làm việc và học hành từ xa. Ðến ngày 14.5 cùng năm, toàn quốc chuyển sang cấp độ 2, cho phép tụ tập tối đa 10 người ở nơi công cộng. Ngày 8.6, tức 75 ngày kể từ khi thi hành giai đoạn phong tỏa đầu tiên, New Zealand quay lại cấp độ một, có nghĩa là không còn xảy ra lây nhiễm trong cộng đồng.
Bên cạnh các biện pháp giới hạn đi lại, những yếu tố chủ chốt trong cách tiếp cận của New Zealand bao gồm: xét nghiệm trên diện rộng, chủ động truy vết, thông tin rõ ràng, chính quyền và giới khoa học tạo được sự tín nhiệm ở người dân. Nhờ vào hiệu quả trong quá trình đối phó làn sóng thứ nhất, New Zealand rút ra kinh nghiệm chống dịch thành công: “Hành động sớm, quyết liệt truy vết, xét nghiệm trên diện rộng và thông tin rõ ràng”.
 |
| Bên cạnh chống dịch là đẩy mạnh tiêm chủng vắc xin |
Sự minh bạch của chính phủ
Làn sóng dịch thứ hai bắt đầu từ ngày 11.8.2020. Một lần nữa, New Zealand lập tức giới hạn đi lại và xét nghiệm trên toàn quốc. Trong giai đoạn này, thời điểm từ khi bắt đầu giới hạn và đến khi quay lại cấp độ một kéo dài 57 ngày (8.10 cùng năm). Ðồng thời, New Zealand ghi nhận tổng cộng 186 ca Covid-19 và 3 ca tử vong. Tuy nhiên, thay vì phong tỏa toàn quốc như đợt đầu, giới hữu trách chỉ thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt ở Auckland (cấp độ 3), trong khi phần còn lại của nước này duy trì ở cấp độ 2.
Dân Auckland được yêu cầu không rời khỏi thành phố và bên ngoài không được tiến vào. Trong khi khẩu trang không được áp dụng rộng rãi khi đối phó làn sóng thứ nhất, lần này người dân được yêu cầu mang khẩu trang trên các phương tiện giao thông công cộng và trong nhà. Bộ Y tế cũng triển khai ứng dụng truy vết Covid-19 (NZ COVID Tracer) và khuyến khích người dân tải về điện thoại di dộng nhằm hỗ trợ công tác truy vết trong trường hợp phát hiện ca dương tính.
Cần lưu ý là phần lớn thành công của New Zealand là phụ thuộc vào sự đồng thuận thi hành của người dân. Mỗi lần chính phủ công bố biện pháp giới hạn, dân New Zealand chấp nhận và thực thi. Ðiều này cũng nhờ vào sự minh bạch của chính phủ. Trong suốt quá trình chống dịch, bà Ardern luôn kiên trì nghe theo lời khuyên của giới chuyên gia, đồng thời tương tác hiệu quả với giới truyền thông và cởi mở thông tin với người dân. Khi làn sóng thứ nhất và thứ hai ập đến, mỗi ngày, vào đúng 13 giờ, Thủ tướng Ardern hoặc một bộ trưởng sát cánh với Tổng giám đốc Y tế quốc gia Ashley Bloomfield trình bày tình hình dịch bệnh trước toàn dân, cũng như hiệu quả của các biện pháp thực thi. Trong thời gian này, họ cũng trả lời câu hỏi của giới phóng viên.
 |
| Thủ tướng Ardern |
Việc chính phủ trực tiếp tham gia và minh bạch mọi thứ đã làm người dân tin tưởng, tạo nên cảm giác tất cả đồng lòng để chống trả dịch bệnh. Theo giới quan sát, chiến lược chống dịch thành công đã mang lại nhiệm kỳ tiếp theo cho Thủ tướng Ardern. Trong cuộc tổng tuyển cử ngày 1.10.2020, bà Ardern và Công đảng do bà lãnh đạo nhận được 49% số phiếu, mang về 64 ghế tại Quốc hội gồm 120 ghế. Thắng lợi của bà Ardern cho thấy đối phó dịch Covid-19 hiệu quả đóng vai trò then chốt trong việc giành được lá phiếu của người dân đến mức nào.
Do thiếu nguồn cung vắc xin, hiện New Zealand mới tiêm chủng đầy đủ cho 10% dân số. Giới chức cảnh báo nước này sẽ bắt đầu thiếu vắc xin. Cho đến khi tiêm phòng được toàn dân, New Zealand vẫn kiểm soát được tình hình nhờ vào chiến lược kiên quyết ngay từ đầu.
BẠCH LINH
Bình luận