Cái gì cũng bán !

Ngày nay, mối quan hệ thương mại chi phối hầu hết mọi hoạt động thường nhật của con người. Nhiều thứ được mời chào một cách công khai, dưới đủ mọi hình thức. Trên mạng, nếu không có phần mềm chống quảng cáo thì mọi thông tin rao bán tràn ngập màn hình. Facebook có rất nhiều trang mời mua giày dép, quần áo, mỹ phẩm, hàng xách tay, ô tô, xe máy, nhà đất...; chủng loại gì cũng đều có. Trong khi đó, luật pháp và các chế tài vẫn không kịp thích ứng để quản lý nên người tiêu dùng phải tự cân nhắc trong các giao dịch này.

Ðiều nguy hiểm là tác động của cơ chế thị trường đã hình thành trong ý thức nhiều người việc “ra giá” và đặt vấn đề mua bán tất cả mọi thứ.  Bởi vậy từ nhiều năm nay, bao bờ xôi, ruộng mật biến thành đất ở, sân gôn, cảng biển, khu công nghiệp. Bao tài nguyên, lâm thổ sản bị tàn phá đến mức kiệt quệ, tan hoang. Hiện tượng chạy chức, bổ nhiệm ồ ạt, dư thừa cấp phó, “công chức cắp ô”... tràn lan. Ðáng lý hoạt động mậu dịch chỉ diễn ra trong chợ, siêu thị, sàn giao dịch, thì nay cũng đã len lỏi vào cả các cơ quan công quyền để mua bán những thứ mà chính ra tiền không thể mua được.

Người ta còn “bán” cả thông tin cá nhân cho các dịch vụ quảng cáo. Nhiều người ngày nào cũng phải dọn thư rác, quảng cáo bất động sản, đầu tư vào ngân hàng, và tiếp nhận nhiều cuộc điện thoại phiền hà mời du lịch, mua bảo hiểm, dùng mỹ phẩm... Nói “bị bán”, bởi chúng ta đâu có công khai email, số điện thoại, ấy vậy mà người ta vẫn liên lạc được. Ðiều đó chứng tỏ một số thông tin cá nhân của chúng ta đã bị đánh cắp hoặc không được xin phép, không được bảo mật. Gần đây còn diễn ra việc “bán đời tư” qua một số hồi ký, tự truyện của giới nghệ sĩ Việt. Nhiều nhân vật nổi tiếng trong làng giải trí, bỗng một ngày đẹp trời nào đó bị lộ nhiều chuyện liên quan đến cuộc sống riêng bởi những đồng nghiệp. Thậm chí chuyện ăn chơi, bồ nhí… cũng được đưa ra. Ðiều này làm tổn thương, ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình của nhiều người.

Hoạt động cung - cầu, nhu cầu mua - bán đã len lỏi cả vào những mối quan hệ tri ân thân thuộc, chẳng loại trừ ai. Nghĩ lại các cụ xưa đúc kết “mua danh ba vạn, bán danh ba đồng” thật có lý! Bởi vậy chúng ta cần cảnh giác, đừng bán hời danh dự và  đừng để người ta dễ dàng mua nhân phẩm của mình.

Ngô Quốc Ðông