Kho quẹt

Đây là món ăn rất quen thuộc của gia đình tôi và nhiều nhà khác trong thời bao cấp. Bắc cái chảo hay nồi nhỏ lên lò, đổ nước mắm vào, thêm tiêu, đường và chút mỡ đun cho hỗn hợp trên quánh lại. Người ăn lấy đũa hay muỗng quẹt miếng nhỏ ăn với cơm hoặc có thể dùng cùng với rau luộc.

Hồi ấy, chị Hai tôi làm kho quẹt rất ngon. Chúng tôi ăn đến cạo sạch nồi cơm. Từ lúc vào đại học, tôi hoàn toàn không xin tiền gia đình, mà mẹ tôi cũng chẳng có tiền để cho. Sau khi ra trường và công tác xa nhà, món tôi thường ăn cũng là kho quẹt. Tôi có tiêu chuẩn thịt nhưng tháng nào cũng bán phần thịt của mình đi để có thêm chút tiền tiêu, chỉ giữ lại tí mỡ làm kho quẹt.

Sau này đất nước mở cửa, cuộc sống thoải mái hơn, bữa cơm không chỉ cá thịt, rau củ mà còn dư thừa hải sản. Chẳng ai còn nhớ món kho quẹt cả. Và rồi một ngày, trong chuyến du lịch tại Bình Thuận, ở khu du lịch sang trọng, giờ ăn trưa chúng tôi ngỡ ngàng khi nghe giới thiệu món kho quẹt với giá không rẻ chút nào. Có lẽ đắt hơn cả món tôm rim hay mực xào. Chúng tôi háo hức gọi món kỷ niệm của một thời dường như đã xa lắm. Dù được làm có thêm ít tép mỡ và cả thịt mỡ, nhưng kho quẹt ở nhà hàng đó với tôi, vẫn không thể nào ngon bằng món ngày xưa của chị Hai tôi.

Cũng từ đó, mỗi lần ngán thịt cá, hải sản, chúng tôi đề nghị ăn kho quẹt với rau luộc. Ngày nào có kho quẹt, gia đình tôi háo hức như sắp ăn món thịt kho hột vịt thời bao cấp. Nói chính xác, ngày nào có kho quẹt, chúng tôi như có tiệc. Thế nhưng, các thành viên trẻ hôm nay có cố gắng lắm cũng chẳng sao làm được món này ngon như chị tôi trước đây.

Chị Hai tôi giờ đã mất, chúng tôi tiếc sao lúc chị còn sống, chẳng ai hỏi bí quyết để có một chảo nhỏ kho quẹt ngon. Hương vị cũ ngày nào nay không còn nữa. Đang ngồi nhớ tiếc món kho quẹt của chị Hai, mẹ tôi nạt ngang: “Chị Hai tụi bây làm kho quẹt cũng bình thường thôi, thậm chí còn dở hơn tụi bây làm hiện nay nữa. Thuở đó làm gì có mỡ kho chung. Nhưng vì tụi bây đang đói, ăn cái gì với cơm cũng thấy ngon, kể cả kho quẹt”.

Ôi, món ăn của một thời khó khăn, giản dị đơn sơ mà nhớ hoài!

NGUYỄN NGỌC HÀ