Lãng phí

Chưa có thống kê nào để đánh giá mức độ lãng phí gây ra từ công tác xây dựng và ban hành văn bản pháp luật. Dù vậy, xã hội đã hứng đủ hậu quả từ những văn bản được ban hành thiếu sức sống. Đây có thể coi là sự lãng phí ngầm đang âm thầm xói mòn nguồn lực của đất nước và niềm tin của xã hội.

Lãng phí trong ban hành văn bản có thể nhìn nhận từ nhiều góc độ: văn bản được ban hành cho có hoặc không phục vụ cho lợi ích của đông đảo người dân. Nhiều văn bản không phù hợp với thực tiễn cuộc sống, không có tính khả thi nên chưa kịp đi vào cuộc sống đã phải sửa đổi, bổ sung, thậm chí bị hủy bỏ....

Mỗi năm, qua công tác thẩm định và kiểm tra, ngành Tư pháp và các tổ chức pháp chế đã phải tuýt còi đối với không ít văn bản do các cơ quan từ trung ương đến địa phương ban hành vì có dấu hiệu trái pháp luật và yêu cầu kiểm tra, xử lý để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp và tính đồng bộ của hệ thống pháp luật. Song đáng tiếc, với nhiều lý do nên nhiều văn bản, quy định vẫn lọt lưới và vẫn được ban hành. Ngoài ra, không ít văn bản đã được đem ra làm trò đùa vì có những quy định hài hước, thể hiện sự ngây ngô của người soạn thảo trước dòng chảy cuộc sống. Còn khi những văn bản này bị khai tử, dư luận lại thở dài, một phần vì tiếc cho việc đầu tư soạn thảo, phần khác vì ngán ngẩm vì không có cá nhân, tổ chức nào phải chịu trách nhiệm trước sự lãng phí ngầm này.

Điều đáng nói là những văn bản không thể thực thi hoặc gặp sự phản đối của người dân đã góp phần xây dựng một lối hành xử lờn luật trong xã hội - một trong những rào cản của tiến trình xây dựng một xã hội vận hành bằng pháp luật.

Trong tiến trình xây dựng nhà nước pháp quyền, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, xây dựng ý thức chấp hành pháp luật của xã hội luôn được đặt là nhiệm vụ ưu tiên. Nhưng các nỗ lực này đang dần bị xói mòn khi những văn bản phi giá trị cứ lần lượt được ban hành và tồn tại. Nguy hiểm hơn, ngoài lãng phí vật chất, những văn bản đó còn chung sức gây lãng phí cả niềm tin trong dân chúng vào hệ thống pháp luật mà chúng ta đang cố gắng cải cách.

Ngô Quốc Đông