Người tạo bonsai nghệ thuật từ dừa

Với nhiều người, quả dừa khô lên mộng chỉ để trồng cây, hoặc bỏ đi thì đối với một ông lão ở Cà Mau, lại là một nguyên liệu tạo nên một kiểu cây bonsai độc lạ. Sản phẩm cho ra không chỉ đẹp mắt, mang tính thẩm mỹ cao, mà còn thể hiện sự chế tác kỳ công, được nhiều người ưa thích. Trong dịp Tết Nguyên Ðán 2022, lão nông này dự tính tạo hình nhiều mẫu linh vật hình con cọp để trưng bày.

Từng là Phó Chủ tịch Hội nông dân tỉnh Cà Mau, sau khi về hưu, ông Nguyễn Việt Hùng (hiện 63 tuổi, ngụ tại thị trấn Trần Văn Thời) rời nơi phố thị sầm uất, để lại ngôi nhà cho người con rồi cùng vợ khăn gói về mảnh đất tổ tiên để an hưởng tuổi già.

Một số sản phẩm ra đời từ sự sáng tạo của ông Nguyễn Việt Hùng

Thời gian đầu khi về đây, ông luôn trăn trở phải làm một cái gì đó vừa giải tỏa bớt phiền muộn, vừa đỡ lãng phí thời gian. Trong một lần tình cờ lướt Internet, ông Hùng thấy được mô hình làm dừa bonsai nghệ thuật từ một số nhà nông ở các tỉnh bạn. Bị cuốn hút với vẻ đẹp của những hình thù độc đáo, lão nông nhận ra nguồn nguyên liệu tại quê nhà khá phong phú, chi phí để làm cũng không đắt đỏ, chủ yếu là có óc sáng tạo, khéo tay là có thể cho ra đời một cây bonsai dừa đẹp mắt. Thế nên, ông đã tìm hiểu và trồng thử, bước đầu là sưu tầm những trái dừa có mầm mọc lên với tư thế lạ mắt, đẹp, độc, lạ và to để có đủ thịt tạo hình theo con vật mà mình muốn.

Tùy từng quả dừa khác nhau, ông lại nghiên cứu để trái dừa phù hợp với từng con vật, sau đó phác thảo và lên ý tưởng để vẽ rồi khắc hình lên. Ông Hùng cho biết, thời gian để hoàn thành một sản phẩm bonsai, tùy thuộc vào độ phức tạp của con vật, trung bình có thể mất từ 2 - 5 ngày.

Trong khi các nghệ nhân tạo hình bonsai từ quả dừa khô, đa phần sẽ lấy hết phần vỏ dừa, rồi chế tác quả dừa bằng những kiểu chữ thư pháp, hoặc lắp ghép để tạo hình các con vật phù hợp, thì với ông Hùng, việc tận dụng phần sơ dừa để chế tác con vật là một điểm nhấn rất thú vị. Ðiều này không chỉ giúp sản phẩm có phần lạ mắt, mà còn thể hiện được sự khéo léo khi chế tác các con vật theo ý riêng, không cần phải tốn nhiều thời gian để lắp ghép như các nghệ nhân khác.

Cũng theo lão nông này chia sẻ thì để tạo hình con vật trên quả dừa khô phải trải qua 5 bước cơ bản. Ðầu tiên là việc chọn lựa quả dừa phù hợp, phần quả dừa to, hình dáng lạ mắt, rồi từ đó sẽ phác họa hình ảnh, tạo hình theo ý muốn. Kế đến là sơn mỏng một lớp lên sơ dừa để giúp phần sơ cứng cáp và trang trí hình con vật theo ý muốn. Rồi tới công đoạn phun thuốc chống mối mọt, cuối cùng là nuôi bộ rễ, để bonsai phát triển tốt.

Lão niên miệt mài với việc chế tác

Công đoạn được xem là khó khăn nhất đó chính là nuôi bộ rễ thủy canh. Khác với các nghệ nhân thường chọn hình thức để rễ trồng trong đất, ông Hùng lại chọn nuôi rễ trong chậu thủy canh. Theo ông, bộ rễ cây là điểm nhấn, nếu trồng trong đất sẽ không đẹp, thế nên ông nghĩ ra hình thức độc đáo này. Ngoài việc định kỳ thay nước và bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho môi trường thủy canh, người chơi phải gắn thêm một miếng vải từ rễ lên cây để hỗ trợ cho cây dừa hút nước, hút chất dinh dưỡng.

Với ông Hùng, thời gian làm hoàn thành tác phẩm để trao đổi mua bán được, mất khoảng trên 2 tháng. Trước tiên phải nuôi sống cây dừa cho có mộng, có rễ nuôi trong thủy canh. Mấy trái dừa mộng, rễ phát triển tốt thì nhanh, còn những trái chưa có rễ phát triển, thời gian chờ hơi lâu. Riêng một số con vật phức tạp mà trái dừa không tạo hình được thì phải tìm thêm vỏ dừa để đắp, nối thêm.

Với cách làm này, ông Hùng tạo ra bộ sưu tập “độc nhất vô nhị”, khiến người xem phải trầm trồ. Hiện tại, lão niên này có rất nhiều sản phẩm được tạo hình từ 12 con giáp, cũng như nhiều linh vật khác như cá chép hóa rồng, cóc ngậm đồng tiền, tỳ hưu… Mùa Tết này, ông cũng đang cho ra mắt những sản phẩm liên quan đến con cọp để người chơi cây cảnh có thể trưng bày dịp Xuân Nhâm Dần.

Ưu điểm của tạo hình con vật trên vỏ dừa bonsai là người mua có thể sử dụng trưng trong thời gian dài vì có lớp vỏ và gáo dừa được quét nước sơn, có khả năng chống nước và độ bền cao. Giá trung bình cho mỗi cây dừa bonsai tạo hình con vật từ khoảng 500.000 đồng, một số con có phác họa phức tạp thì giá cao hơn. Riêng linh vật cọp cho năm nay có giá dao động từ 1.000.000 đến 2.500.000 đồng, tùy kích thước và tạo dáng. Hiện ông Hùng đã có nhiều đơn đặt hàng để tạo hình con vật như mong muốn của khách. 

VÕ HỒNG TUẤN