Nhiều bài thánh ca đã được chỉnh từ

Ở các số báo trước, chúng tôi có dịp giới thiệu và điểm qua một số bài thánh ca đã được chỉnh từ ít hoặc nhiều, có trường hợp đến cả câu. Những bài hát này thuộc nhiều đề tài, như lễ Các đẳng, cầu hồn, vinh danh các thánh, ngợi ca Đức Mẹ..., bao gồm ở phần ca tiến lễ, nhập lễ hay kết lễ... Không ngoại lệ, một số bài ca nguyện, hiệp lễ cũng được chỉnh sửa lại đôi chút về từ ngữ để cho hợp lý, gần gũi và rõ nghĩa.

Bài hát Chúa là gia nghiệp (G.Minh, T.Dũng), trong phần điệp khúc, cụm từ “Chúa là vui sống” được sửa thành “Chúa nguồn vui sống”. Nguồn ở đây có thể hiểu là cội nguồn, căn nguyên, là nơi khởi phát. Xét về ngữ nghĩa, sẽ giúp dễ hiểu hơn so với cụm từ trước đó chưa thay. Tương tự các bài thánh ca khác có sử dụng từ “yêu đương” đã được sửa thành “yêu thương”, trong phiên khúc 3 của bài cũng có từ này và đã được chỉnh lại. 

Với trường hợp bài hát Con tín nhiệm nơi Chúa (tác giả linh mục Phạm Minh Công), sau khi thảo luận kỹ càng, Ủy ban Thánh nhạc đã thẩm định và thay tựa thành “Con cậy trông Chúa”. Thêm nữa, trong phần lời, “Con tín nhiệm nơi Chúa” là câu ở phần điệp khúc được chuyển thành “Con vẫn cậy trông Chúa”. Có lẽ, đây là trường hợp hiếm hoi cần thay lời tựa bài hát. Trong tâm tình đạo đức, Giáo hội vẫn luôn dạy con người cậy trông vào tình thương bao la Chúa hơn là tín nhiệm, dù rằng, tín nhiệm cũng là tin tưởng. Khi quyết định thay đổi như vậy, chắc chắn giới chuyên môn cũng nghĩ tới tâm tình, cảm xúc chung. Bởi lẽ, khi cầu nguyện, với thân phận yếu hèn, chúng ta vẫn cậy trông, đợi mong  tình Chúa thương rất nhiều. 

Có những ca khúc sửa nhiều chỗ. Điển hình như ở bài Chúa là nguồn vui của nhạc sĩ Ánh Việt, ở câu 3, “nguồn linh ái” thay thành “nguồn tình yêu”. Và câu 4: “xin dâng Cha uy linh trọn niềm tin” sửa sang: “xin dâng lên Cha uy linh trót niềm tin”. Một trường hợp cũng được sửa nhiều chỗ nữa là bài hát Con tới nguồn vui, tác giả Thiên Chung. Theo hướng dẫn của Ủy ban Thánh nhạc, có 4 chỗ cần thay đổi lời: “Lòng cha khoan dung” thành “Lòng ngài khoan dung”, ở điệp khúc; “Cánh tay cha” được sửa lại là “cánh tay ngài”, ở câu 1; “Lòng cha chí từ” sửa sang “Ngài luôn chí từ” và trường hợp cuối của bài này là “hướng tới cha” cũng chuyển thành “hướng tới ngài”.

Thiết nghĩ, những bài ca nguyện dù được dùng trong phần hát ở giai đoạn nào của thánh lễ hay ngoài lễ cũng đều quan trọng không chỉ ở giá trị nghệ thuật, lối hát, mà nằm chính trong phần lời, giúp cộng đoàn và cá nhân hòa mình, gợi cảm xúc, dễ cầu nguyện. Một bài thánh ca thực sự thành công khi có thể nâng tâm hồn người nghe lên, để họ biết cầu nguyện, tâm sự với Đấng Tạo Thành. Hiến chế Phụng vụ của Công đồng Vatican II cũng nhắc lại giáo huấn của Đức Giáo Hoàng Piô X, rằng âm nhạc phục vụ cho việc thờ phượng, tạo nên “thành phần hoàn chỉnh của Phụng vụ trọng thể”, và “mục đích chung của nó là làm vinh danh Chúa và thánh hóa các tín hữu”. Chính vì vậy, cần thiết có những điều chỉnh, miễn là xác đáng.

THIÊN MI