Những cánh ðồng hoa lay ơn bên dòng sông Ba

Làng hoa lay ơn bên chân cầu Ðà Rằng (TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên) nhộn nhịp nhất những ngày cuối năm. Cảnh mua bán diễn ra sôi động làm con đường ven sông Ðà Rằng (hay sông Ba) dễ làm người qua lại “choáng ngợp”.

Từng xe tải lớn nhỏ tấp nập, từng bó lay ơn nặng trĩu được bao bọc cẩn thận dựng dọc hai bên con lộ lớn những ngày cận Tết đã trở nên thân thuộc mỗi mùa Xuân mới. Người nông dân trồng hoa vẫn cứ cần cù, đều đặn tưới cho những hàng hoa của mình, nhưng tùy theo sự “đãi ngộ” của ông trời mà mỗi năm vụ mùa lại thu về những kết quả khác nhau.

Những cánh đồng hoa lay ơn rộng lớn nằm trên địa bàn xã Bình Ngọc, TP Tuy Hòa được ví như “thủ đô hoa” có địa thế vô cùng đặc biệt khi ở ngay cạnh những bãi bồi của dòng sông Ba gần cửa biển. Vụ hoa Tết 2020 năm nay cũng như bao mùa Tết qua, lay ơn luôn là loại cây được dành diện tích nhiều nhất. Các thôn Ngọc Phước 1, Ngọc Phước 2, Ngọc Lãng có nhiều hộ dân trồng lay ơn lâu năm. Riêng làng hoa Ngọc Lãng từ lâu đã nổi tiếng là làng nghề rau hoa truyền thống với gần 600 hộ theo nghề này. Làng hoa là nơi cung cấp lay ơn chủ yếu cho cả tỉnh Phú Yên, kiêm luôn phân phối đến các tỉnh lân cận và tỏa đi khắp cả nước. Phụ thuộc khá nhiều vào thời tiết và dòng nước sông lên xuống nên năm nào mưa gió, ngập lụt, coi như năm đó cả làng hoa đón cái Tết không trọn vẹn.

Những cánh đồng lay ơn xanh mướt đón Tết của làng hoa Ngọc Lãng

Tết năm con Chuột đến sớm hơn cũng như thay đổi của thời tiết cuối năm phần nào ảnh hưởng đến vụ hoa lay ơn Xuân này. Ngay sau khi cơn bão số 6 đi qua, các hộ trồng lay ơn đã xuống giống chuẩn bị cho vụ Tết. Ghi nhận Xuân năm Canh Tý, các nhà vườn ở Bình Ngọc đã dành gần 30 ha trồng lay ơn. Củ giống lay ơn tùy theo màu hoa mà cần có thời gian xuống giống lâu hay mau. Ví như giống lay ơn đỏ nhung cần thời gian sinh trưởng khá dài, trên hai tháng nên luôn phải xuống giống trước. Ðể có củ hoa lay ơn giống trồng vụ Tết, từ giữa tháng 6 đến tháng 7 Âm lịch, các nhà vườn đã phải đặt mua giống ở tỉnh Lâm Ðồng và gieo trồng độ tháng 10 Âm lịch.

Với truyền thống chưng một bình hoa lay ơn lớn ở gian thờ, phòng khách trong nhà ngày Tết, các tỉnh miền Trung, miền Bắc là thị trường màu mỡ cho người trồng hoa. Nên dù là vùng chuyên trồng rau xanh truyền thống lớn nhất tỉnh Phú Yên, song hằng năm bắt đầu từ trung tuần tháng 10 Âm lịch, người nông dân đã chuyển sang trồng loại hoa này.

“Chợ hoa” lay ơn tấp nập người mua bán những ngày cuối năm

Hoa lay ơn có tới 7 - 8 màu nên người mua tha hồ chọn lựa: đỏ, trắng, vàng, tím cẩm, vàng cam… Một cây hoa cao khoảng hơn nửa mét với 4 - 5 nụ tươi mơn mởn khiến người mua phải xuýt xoa. Thường khách mua hoa lúc còn xanh nụ, nên đi trong cánh đồng hoa chỉ thỉnh thoảng mới gặp ít cây nở sớm. Những ngọn xanh mượt vút cao của lay ơn khiến người ta vẫn xem hoa là biểu tượng cho thanh gươm. Với lợi điểm địa thế đất pha cát màu mỡ phần nào giúp cho hoa, rau ở đây thường tươi, đẹp hơn nhiều nơi khác.

Những ruộng hoa hàng nối hàng được các “lão nông tri điền” trông trời, trông mây, chăm tưới, nâng niu. “Nhà tôi trồng hoa, trồng rau cũng hơn ba mươi năm. Hoa lay ơn thì trồng từ đầu tháng 10, tới khoảng giữa tháng Chạp bắt đầu có người hỏi mua. Mỗi ngày tưới 2 lần, cây hoa này chịu mưa gió cũng ổn hơn một số loại khác. Năm nào nếu không mưa gió nhiều thì nụ hoa mập đẹp lắm”, anh Lê Văn Tính, một người trồng hoa ở đây cho biết. Bà Lê Thị Thu, năm nay với hơn hai sào hoa, chia sẻ: “Ở đây ít khách du lịch nên hoa chủ yếu chở ra chợ hoặc bán cho thương lái ở các tỉnh. Thường giá cả càng cận Tết giá càng cao”. Cũng theo bà Thu, năm ngoái giá hoa thấp hơn những năm trước nên nhiều hộ đầu tư trồng hoa lỗ hoặc chỉ huề vốn chứ không thu lợi nhiều. Ông Trần Minh Tiến gắn bó nhiều năm với ruộng rau - hoa, cũng có vài sào hoa tới ngày thu hoạch, chỉ đám hoa đang hé nụ: “Mùa hoa lay ơn là mùa hy vọng của bà con làng hoa đó. Ðược mất cả năm cũng trông chờ vào nó thôi. Hết tất bật rồi đến thấp thỏm như đánh bạc với thời tiết!”. Quả như lời ông Tiến đúc kết là “đánh bạc”, có những năm điêu đứng vì lũ quét, cây ngập úng mất trắng cả làng hoa. Giá hoa cũng lên xuống thất thường theo thị trường. Như năm ngoái, mỗi bó mười cây hoa bình quân có giá bán 15.000 đồng đến 20.000 đồng tại ruộng, tùy thuộc màu sắc. Theo tính toán của nhà vườn, một bó hoa lay ơn giá phải được tối thiểu 20.000 đồng mới có lãi. Năm 2019 có phần ảm đạm với người trồng lay ơn khi giá hoa được thu mua thấp. Năm nay với thời tiết ít mưa, dù có vài cơn bão lớn song những tháng cuối năm theo kinh nghiệm nhiều lão nông nhận định là thuận lợi cho các mùa vụ rau, hoa. Còn một tuần nữa là đến thời điểm thu hoạch vụ hoa Nguyên Ðán, người trồng hoa hy vọng sẽ đạt được mức giá bán sỉ vào khoảng 25.000 đồng/bó...

Mỗi năm, làng Ngọc Lãng ở thành phố Tuy Hòa chỉ trồng vụ hoa Tết và tập trung chính là hoa lay ơn. Vụ hoa này luôn chất chứa những nỗi niềm của người trồng hoa với những hồi hộp và hy vọng, nhưng dù thế nào thì cứ đến cuối năm, người trong làng vẫn trở lại với “hoa gươm”. Cũng nhờ vậy mà những ruộng hoa mỗi năm lại được bung tỏa hương sắc, tạo nên không gian riêng biệt của ngôi làng hoa ven sông.

Minh Minh