Rau quê

Mẹ ở quê gởi lên một giỏ rau thật to. Đó là những loại rau quê gần gũi, mọc quanh vườn nhà như mướp, cải trời, đắng đất, nhãn lồng, đọt lang, bồ ngót... Từ những thức rau quê này, tôi có được những nồi canh thơm ngon, mang đậm hương vị quê nhà.

Mùa này trời mưa liên miên, có thể nói là “thiên thời” để các loại rau xanh um tươi tốt. Đủ nước, chúng lớn nhanh như thổi. Rau nào cũng mập ú, non múp, nhìn rất bắt mắt. Nhưng việc trồng rau coi dễ chứ gian nan vô cùng. Lúc rau mới đâm chồi, cực nhất là trông lũ gà. Bọn chúng phá bĩnh còn hơn các loại sâu. Dù mẹ đã rào lưới để ngăn chặn việc phá phách nhưng không thể cản trở được những đôi cánh to khỏe của mấy chú gà trống choai. Chúng cố gắng bay ra khỏi lưới, đi dạo quanh đám rau và rỉa đọt rau non. Thế là nhiều loại rau như cà chua, đậu bắp, mướp, cải ngọt... đôi khi chết héo vì mất đọt. Mà tức ở chỗ, chúng phá chứ không ăn. Có những cô gà mái, dùng cái mỏ đỏng đảnh của mình để khoét lưới nhựa chui ra khỏi rào, dẫn đàn con dẫm lên cả luống rau, dày xéo khu vườn khiến cho các loại rau còi cọc, èo uột. Mưa nhiều đôi khi không phải là điều tốt. Nhiều loại rau như rau bồ ngót, khoai lang, khoai mì... mới dăm cành được vài hôm thì bắt gặp cả cơn mưa dầm dề, dai dẳng thúi đất khiến cho gốc úng không bén rễ, thân cũng chẳng đâm chồi. Mẹ buộc phải dùng tấm phên che mưa để cây không chết. Nhờ thế mà cây mới nhú chồi, ưỡn ngực vươn xanh đón lấy nắng vàng.

Người vùng quê trong bữa ăn ít nhiều phải có rau. Họ có thể chế biến thành món xào, luộc hoặc nấu thành canh. Bữa ăn kể như mất ngon nếu như không có màu xanh tươi mát của những bát canh, dĩa rau xào. Cho nên, dù thu hoạch rau quả rất nhiều nhưng mẹ không bán. Mẹ mang biếu hai bên nội ngoại cả giỏ xách, một số dùng để ăn, phần còn lại là gửi xe đò lên cho tôi. Lần nào nhận hàng mang về phòng trọ, tôi đều chịu khó giở mảnh giấy mẹ ghi ngồi đọc cặn kẽ. Đại loại là mẹ dặn mướp thì nấu canh lơ với bồ ngót; nhãn lồng, rau đắng thì luộc chấm chao, tương; mồng tơi thì nấu lẩu; rau càng cua thì bóp gỏi với đậu phộng... Mỗi một loại rau quê tuy đơn sơ là vậy nhưng nếu được nấu đúng cách, phối hợp cùng các nguyên liệu thích hợp sẽ cho ra một nồi canh thơm ngon. Người Việt Nam thường yêu thích những món ăn mang tính tổng hợp, nấu chung nhiều nguyên liệu nên một nồi canh suông có lẽ sẽ không hấp dẫn bằng một nồi canh mà rau được nấu kèm cùng một hai nguyên liệu nữa. Đã rất nhiều lần tôi ý kiến với mẹ: “Đừng cực khổ gởi rau lên cho con, trên thành thị thứ gì mà chẳng có”. Nhưng mẹ nói rằng rau mẹ trồng sạch, ngon hơn rau ngoài chợ. Thời buổi hóa chất độc hại tràn lan, mẹ sợ ăn rau bên ngoài không tốt cho sức khỏe. Vì vậy ban đầu tôi còn dùng cơm bụi, sau đó thì chịu khó nấu cơm, chế biến thức ăn ở phòng. Dù có phần bừa bộn, cực nhọc nhưng bao giờ cũng ngon hơn bên ngoài.

Với người xa quê như tôi, không gì quý hơn những bữa cơm đạm bạc có rau trồng từ vườn nhà. Những bát canh, đĩa rau xào, luộc thơm thảo vị quê nhà đã trở thành linh hồn của mâm cơm hằng ngày và an ủi tâm hồn người con nơi đất khách. 

NGUYỄN THANH VŨ