Thế giới bắt đầu “thức tỉnh về sinh thái”

Một nghiên cứu toàn cầu mới được công bố cho thấy mối quan tâm của công chúng đối với thiên nhiên đã tăng lên rõ rệt (16%) trong năm năm qua và tiếp tục gia tăng trong đại dịch Covid-19.

Ảnh: CFP

Nghiên cứu này do Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) uỷ quyền cho đơn vị EIU của The Economist Group (tập đoàn truyền thông chuyên về kinh tế, trụ sở tại London - Anh) thực hiện. Người dân trên khắp thế giới, đặc biệt tại các nền kinh tế mới nổi, ngày càng nhận thức rõ hơn về cuộc khủng hoảng môi trường của hành tinh. Ðiều này đã tác động đến hành vi của họ, đặc biệt trong bối cảnh một làn sóng mà WWF gọi là “sự thức tỉnh về sinh thái” ngày càng lớn mạnh. Xu thế hiện nay cũng cho thấy hành vi của các cá nhân và người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi các mối lo âu này và họ yêu cầu có những hành động quyết liệt để giải quyết tình trạng tổn hại thiên nhiên và đa dạng sinh học.

Nhận thức và thay đổi hành vi

Báo cáo “Sự thức tỉnh về sinh thái: Ðo lường nhận thức toàn cầu, sự tham gia và hành động vì thiên nhiên” cho thấy các hoạt động về môi trường bùng nổ trên các phương tiện trực tuyến. Trong 4 năm qua, lượt đề cập về các vấn đề môi trường trên mạng xã hội Twitter tăng đến 65%, trong đó chủ đề thiên nhiên và đa dạng sinh học tăng từ 30 triệu lên 50 triệu lượt được đề cập. Nhiều cá nhân, đơn vị có sức ảnh hưởng lớn như các nhà lãnh đạo, chính trị gia, các tổ chức truyền thông, tin tức và những người nổi tiếng, đã lên tiếng vì thiên nhiên, trong đó có tiếng nói rất mạnh mẽ của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô, đặc biệt là qua thông điệp Laudato si’ của ngài.

Nhiều người tiêu dùng hiện nay ưu tiên lựa chọn những sản phẩm thân thiện với môi trường - ảnh: WWF

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người tiêu dùng đang gia tăng sự quan tâm tới thiên nhiên qua các từ khoá tìm kiếm liên quan tới chủ đề này trên Google, đặc biệt tại các quốc gia châu Á như Indonesia (tăng 53%), Ấn Ðộ (tăng 190%); và châu Mỹ Latinh. Ngoài ra, ngày càng nhiều người nhận ra mất mát về thiên nhiên là một vấn đề toàn cầu nghiêm trọng, cụ thể 96% số dân cư sinh sống tại châu Mỹ Latinh đồng ý với điều này khi được khảo sát (khu vực có tỉ lệ cao nhất). Sự thay đổi này từ cộng đồng phản ảnh một thực tế đáng suy ngẫm, vì người dân ở các khu vực đang phát triển đang phải qua nhiều tác động tàn khốc từ những mất mát của thiên nhiên hơn những nơi khác.

Trải qua một kỷ nguyên của việc tuần hành phản đối và nêu kiến nghị, giờ đây ngày càng nhiều người tiêu dùng trên khắp thế giới đang thay đổi hành vi của mình như điều chỉnh thói quen mua hàng - chỉ mua những gì phù hợp với giá trị và nhu cầu của họ. Phân tích cho thấy kết quả tìm kiếm về những sản phẩm bền vững tăng đáng kinh ngạc - 71% kể từ năm 2016, phổ biến tại các quốc gia có thu nhập cao, như Anh, Mỹ, Ðức, Úc và Canada. Tuy nhiên, xu thế này không chỉ có ở những nền kinh tế trên mà còn xuất hiện và gia tăng tại các nền kinh tế mới nổi hoặc các quốc gia đang phát triển như Indonesia (24%) và Ecuador (120%). Áp lực này đang buộc các tập đoàn sản xuất phải hồi đáp lại bằng hành động, đặc biệt là trong lĩnh vực mỹ phẩm, dược phẩm, thời trang và thực phẩm.

Các cuộc tuần hành chống biến đổi khí hậu được tổ chức ở khắp thế giới trong 5 năm qua - ảnh: WWF

Ðền đáp Trái đất

Kể từ năm 2016, hơn 159 triệu chữ ký cho các chiến dịch liên quan đến đa dạng sinh học đã được thu thập, cùng với đó là sự gia tăng về mức độ và tần suất của các cuộc biểu tình trên toàn thế giới nhằm yêu cầu các nhà ra quyết định có những hành động quyết liệt vì hành tinh và thế hệ tương lai, trong bối cảnh các phong trào bảo tồn thiên nhiên ngày càng lớn.

Tuy nhiên, bất chấp tốc độ tàn phá khủng khiếp đối với thiên nhiên cũng như mối đe doạ của sự tàn phá này đối với nền kinh tế toàn cầu và sức khoẻ của con người, thiên nhiên hiếm khi là một chủ đề được ưu tiên trong các chương trình nghị sự toàn cầu:

“Giới khoa học và kinh tế học đã hiểu rõ. Công chúng đã nhận thức rõ. Và - các giải pháp cũng đã rõ ràng. Cả cộng đồng và xã hội đang cùng ủng hộ quá trình chuyển đổi mô hình kinh tế và phát triển bền vững trong đó coi việc bảo vệ thiên nhiên là nghĩa vụ đạo đức, đền đáp môi trường sống mà Trái đất mang lại cũng như những ích lợi quan trọng mà hành tinh này cung cấp cho nền kinh tế, phúc lợi, sức khỏe và an ninh của chúng ta. Ðây thực sự là một ‘sự thức tỉnh về sinh thái’ mang tính lịch sử và là cơ hội để cân bằng lại mối quan hệ của con người với thiên nhiên”, ông Marco Lambertini, Tổng giám đốc WWF Quốc tế cho biết.

Lựa chọn rau củ quả địa phương, đúng mùa, và tránh lãng phí thực phẩm cũng là một cách bảo vệ môi trường - ảnh: WWF

Mất mát về thiên nhiên đang làm tăng khả năng dễ bị tổn thương của nhân loại trước đại dịch, làm suy yếu các nỗ lực giải quyết khủng hoảng khí hậu và đe dọa sinh kế. Các nhà lãnh đạo dự kiến ​​sẽ đưa ra các quyết sách quan trọng vào cuối năm nay về vấn đề khí hậu và môi trường. Những quyết định này có thể là một cơ hội quan trọng để đảo ngược tình trạng mất đa dạng sinh học, đảm bảo thiên nhiên được phục hồi trong thập niên này, hỗ trợ hành động khí hậu và các mục tiêu phát triển bền vững.

Lan Chi