Thưởng trà, nét đẹp tinh tế tích lũy từ ngàn năm

Thưởng trà không chỉ là uống trà mà cảm nhận từng vị của trà, nhâm nhi chén trà mà nghĩ về cuộc sống nhân gian, bình phẩm về tác phẩm hội họa hay đàm đạo về lời dạy của cổ nhân…

Một ấm trà thơm, một quyển sách nhỏ, trải qua thời gian với biết bao năm tháng chất chồng, ấy vậy mà những con chữ thuở xa xưa vẫn tạo nhiều cảm xúc, chạm đến nơi sâu thẳm tận đáy lòng của khách thưởng trà; để rồi từ đấy, chính những con chữ tiếp tục dẫn dắt người đọc thời nay tìm đến cảm xúc vào những bình trà mang linh hồn của nghìn năm cũ, ngẩn ngơ trước một làn hương thoang thoảng đến từ không gian của nền văn minh lùi xa vào dĩ vãng.

Thưởng trà đúng nghĩa được biên khảo trong hai quyển sách Trà kinh và Trà thư của hai tác giả Lục Vũ (733-804) và Kakuzo Okakura (1863-1913). 

Trà kinh của Lục Vũ

Có lời nhận xét: “Từ khi Lục Vũ sinh ra, nhân gian mới biết cách tôn trọng trà”. Tác phẩm Trà kinh là công trình chuyên khảo về trà đầu tiên của nhân loại, tựa hồ bao quát hết thảy những khía cạnh tri thức có liên quan đến cây trà, xứng đáng được xem như một bộ bách khoa thư về trà học. Trong đó, Lục Vũ đã hệ thống toàn bộ kho tàng tri thức về cây trà lẫn về văn hóa thưởng trà của Trung Quốc, tạo một ảnh hưởng to lớn và lâu dài đến ngày nay. Qua đây, bạn đọc sẽ biết về tính chất tự nhiên của cây trà; về các dụng cụ thu hoạch lá trà; việc lựa chọn lá trà. Tác giả cũng liệt kê và miêu tả bộ đồ trà với hai mươi tư trà cụ, bắt đầu từ chiếc lò ba chân và kết thúc là chiếc tủ tre để cất tất cả các dụng cụ này. Có chương, ông miêu tả cách pha trà. Tác giả loại bỏ tất cả các thành phần ngoại trừ muối. Ông cũng chú trọng đến vấn đề nhiều tranh cãi là việc chọn loại nước và độ sôi của nước. Ngoài ra, Trà kinh còn bàn về sự thô tục trong cách uống trà thông thường; có một bản tóm tắt lịch sử của những người thưởng trà nổi tiếng; những vườn trồng trà nổi danh của Trung Quốc; sự đa dạng của trà cụ cùng những hình vẽ minh họa.

Trà thư của Kakuzo Okakura

Được xem là quyển sách nổi tiếng nhất về trà của thế kỷ 20, tác giả người Nhật Okakura Kakuzo đã khiến nhiều người phải quan tâm. Trà thư được Okakura Kakuzo viết bằng tiếng Anh. Cuốn sách như một lời phản biện hùng hồn đồng thời là chiếc cầu nối hai nền văn hóa Á và Âu. Tác giả cho thấy bắt đầu từ thế kỷ 15, người Nhật đã biến trà, một loại đồ uống lâu đời của Trung Quốc, thành một nghệ thuật - Trà đạo. Đó là một nghệ thuật đơn giản, thuần khiết và hòa bình mà tất cả mọi người đều có thể tham gia, dù ở bất cứ vị trí nào trong cuộc sống… Với sự hài hước xen lẫn châm biếm nhẹ nhàng, Okakura thảo luận về những quan niệm sai lầm ngớ ngẩn mà người phương Tây và phương Đông dành cho nhau. Ông cho rằng bất chấp những hiểu lầm và định kiến ​​tồn tại giữa hai nền văn minh, phương Đông ít nhất cũng sẵn sàng học hỏi từ phương Tây. Ông hỏi: Khi nào thì phương Tây cố gắng hiểu phương Đông? Okakura tìm thấy hy vọng về sự hiểu biết lẫn nhau trên toàn cầu trong trà. Trà là chén của nhân gian. Người dân châu Âu và châu Mỹ cũng yêu thích trà như người Nhật. 

Trà vượt khỏi quan niệm là một sự lý tưởng hóa hình thức uống và trở thành một nghệ thuật sống. Trà trở thành lý do để tôn thờ sự thanh khiết và tao nhã, để cho một buổi lễ thiêng liêng mà ở đó, cả khách lẫn chủ cùng chung nhau tạo ra nguồn phúc lạc cực điểm từ những gì tầm thường trần tục. Nhân loại gặp nhau trong một chén trà, ai không cảm nhận được sự nhỏ bé trong những điều lớn lao của chính mình thì sẽ khó mà nhận ra được sự lớn lao trong điều nhỏ bé của người khác.

Bộ sách về trà này đã được một số đơn vị dịch và ấn hành tại Việt Nam, trong đó có Thái Hà Books. Đáp ứng nhu cầu chơi sách của một bộ phận độc giả, bên cạnh ấn bản phổ thông, Thái Hà Books còn cho ra mắt ấn bản đặc biệt của bộ sách trà, lấy cảm hứng từ một lẽ tự nhiên - cây trà được làm nên từ những hạt đất, hạt cát, vì thế bìa sách được làm từ các chất liệu: đất vàng feralit, cao chàm và lá trà, thể hiện trên giấy giang - một loại giấy của bà con người Mông được làm thủ công từ thân cây giang. Ấn bản đặc biệt có giới hạn in 300 bộ.

ĐOAN TRANG