Từ việc xử lý các chủ vườn thú tư nhân ngược đãi động vật đến quyết định đẩy mạnh bảo vệ loài tê tê, năm 2020 không hẳn chỉ toàn những chuyện ảm đạm và tối tăm...
2020 là năm đặc biệt khó khăn cho cả thế giới. Dịch Covid-19 khiến hơn 1,7 triệu người tử vong, gây ra những thay đổi lớn lao cho các gia đình và cộng đồng. Năm vừa qua cũng ghi nhận nhiều thiên tai nghiêm trọng ở khắp nơi, những hệ quả của biến đổi khí hậu đang ngày một rõ nét hơn. Tuy nhiên, vẫn có một số điểm sáng trong lĩnh vực bảo tồn động vật hoang dã.
Ích lợi từ lối sống thay đổi
Dịch Covid-19, với những ca đầu tiên nhiều khả năng là lây lan từ một khu chợ bán đồ tươi sống ở Vũ Hán (Trung Quốc), đã thu hút sự chú ý của con người vào hoạt động mua bán sinh vật hoang dã trên toàn cầu, buộc nhiều người phải suy nghĩ lại cách thức chúng ta tương tác với các thế giới tự nhiên. Hồi tháng 2.2020, chính quyền Bắc Kinh chính thức ban hành các quyết định giúp thiết lập cơ sở cho việc xử phạt hình sự những hành vi ăn thịt động vật hoang dã.
Ngoài ra, khi nhiều người phải ở nhà vì các lệnh phong tỏa để ngăn chặn Covid-19 lây lan, bằng cách nào đó, dịch bệnh tạo điều kiện cho sự nối kết trở lại giữa con người và tự nhiên. Các website khoa học cộng đồng khuyến khích mọi người quan sát và lập báo cáo về những gì diễn ra xung quanh, đang nhận được lượng dữ liệu ồ ạt đổ về, cung cấp thông tin cần thiết cho các dự án bảo tồn. Ví dụ, trang SciStarter kết nối những người yêu khoa học với các dự án nghiên cứu đang triển khai đã chứng kiến mức gia tăng 480% về dữ liệu đóng góp so với năm 2019. Đây là nguồn lực quan trọng trong bối cảnh các nhà nghiên cứu không thể đi thực địa vì dịch Covd-19.
Mỹ xử các chủ sở thú tư nhân có vấn đề
Đầu năm 2020, nhân vật nổi tiếng trên truyền hình Mỹ Joseph Maldonado-Passage đã bị xử 22 năm tù vì tội âm mưu giết người, bắn chết 5 con hổ và buôn bán hổ bất hợp pháp xuyên các tiểu bang. Những chủ sở thú tư nhân khác cũng đối mặt với rắc rối về pháp lý, như Bhagavan Antle và Tim Stark. Còn Jeff Lowe, chủ công viên động vật hoang dã Greater Wynnewood ở Oklahomađã bị rút giấy phép mở vườn thú. Giờ đây, cả Lowe và vợ đều đối mặt với các cáo buộc dân sự, đồng thời, theo phán quyết của tòa án, hai vợ chồng phải ngưng ngay bất kỳ hành động nào nhằm triển lãm các động vật của họ trên mạng xã hội. Những vụ án và quyết định xử phạt trên đã phản ánh tình trạng thiếu các quy định trong việc nuôi nhốt hổ, cũng như các loài thú hoang dã khác, cùng những dạng ngược đãi mà các con vật này đang phải gánh chịu ở sở thú tư nhân và khi trở thành thú cưng.
Bảo vệ tê tê
Tháng 6.2020, Trung Quốc mang đến sự bảo vệ ở cấp độ lớn nhất về luật liên quan đến đời sống hoang dã đối với loài tê tê. Nước này gần như cấm mọi hình thức buôn bán và sử dụng sản phẩm từ tê tê ở thị trường nội địa. Trung Quốc, một trong nguồn tiêu thụ vảy tê tê lớn nhất thế giới, cũng loại trừ tê tê khỏi danh sách các nguyên liệu của đông y, từ đó hứa hẹn giảm mạnh nhu cầu cung cấp. Dù vẫn còn các lỗ hổng trong quy định, giờ đây các bộ phận cơ thể của chúng không còn được sử dụng làm nguyên liệu hoặc thức ăn. Hồi năm ngoái, giới hữu trách đã phát hiện hơn 128 tấn vảy và thịt tê tê vận chuyển trái phép trên toàn thế giới, con số cao nhất từ trước đến nay. Điều này cho thấy dù lệnh cấm giao dịch thịt và vảy tê tê được áp dụng trên phạm vi toàn cầu, nhu cầu trên thị trường vẫn cao ngất ngưởng, buộc giới hữu trách phải thi hành thêm những biện pháp quyết liệt hơn nữa.
Sự quay lại của Quỷ Tasmania
Loài thú có túi mang tên Quỷ Tasmania đã gần như biến mất khỏi châu Úc cách đây khoảng 3.000 năm, nhiều khả năng do các thổ dân đã săn bắn quá mức và chỉ còn tồn tại ở hòn đảo Tasmania. Số lượng loài này đã giảm xuống còn 25.000 cá thể vào thập niên 1990 do dịch bệnh. Tháng 3 và tháng 9.2020, hơn 20 con được mang đến khu bảo tồn động vật hoang dã ở miền đông nước Úc, và giờ đây chúng đã được trả về đời sống hoang dã sau hàng nghìn năm vắng bóng. “Chúng được tự do ở ngoài kia. Chúng có thể thoải mái sinh sống theo ý thích”, ông Tim Faulkner, Chủ tịch Tổ chức Khôi phục giống loài AussieArk, đã chia sẻ với tạp chí National Geographic. Do Quỷ Tasmania là loài săn bắt và chuyên nhắm vào các cá thể yếu ớt của bầy, chúng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ sinh thái khỏe mạnh. Vì thế, các nhà khoa học hy vọng chúng có thể giúp khôi phục tình trạng mất cân bằng tại những khu vực đang bị những loài như mèo hoang và cáo đỏ hoành hành.
Phá đường dây buôn bán sóc bay
Tháng 10.2020, Cơ quan Bảo vệ Thiên nhiên bang Florida (Mỹ) thông báo đã phá được đường dây buôn bán trái phép sóc bay, tịch thu 3.600 con có tổng trị giá hơn 1 triệu USD và tạm giữ 7 nghi phạm liên quan. Những con vật này sau khi bị bẫy từ rừng sẽ bị bán sang Hàn Quốc để làm thú cưng. Các nhà điều tra đánh giá đây là đường dây buôn bán sóc bay lớn nhất Mỹ, thậm chí lớn nhất thế giới.
Sói xám trở về Colorado
Tháng 11, các cử tri bang Colorado (Mỹ) đã thông qua biện pháp đưa loài sói xám quay lại rặng núi Rocky ở phía nam tiểu bang, nơi chúng đã bị săn bắn đến mức tuyệt chủng vào thập niên 1940. Đây là lần đầu tiên một tiểu bang Mỹ tiến hành bỏ phiếu để đưa một loài động vật quay lại hệ sinh thái, và Cơ quan Quản lý Các Công viên và Động vật hoang dã Colorado sẽ chịu trách nhiệm thi hành dự án này, bắt đầu từ năm 2022 hoặc 2023. Các nhà sinh học ước tính Colorado có thể cho phép hàng trăm con sói có nơi nương náu. Loài sói được mong đợi sẽ giúp chống nguy cơ xói mòn và tình trạng đồi trọc cỏ do hươu và nai sừng tấm gây ra. Những phần còn sót lại sau các buổi săn của sói có thể mang đến nguồn thực phẩm cần thiết cho các loài động vật ăn thịt khác trong khu vực như đại bàng và gấu. “Việc đưa sói quay lại Colorado sẽ giúp khôi phục sự cân bằng sinh thái”, theo nhà bảo tồn Jonathan Proctor của tổ chức phi lợi nhuận Những người bảo vệ Đời sống hoang dã.
Bạch Linh
Bình luận