Văn hóa giao thông

Xưa nay, người ta bàn nhiều về văn hóa giao thông. Ðối tượng được bàn chủ yếu là tầng lớp bình dân, sử dụng các phương tiện phổ thông như xe đạp, xe máy, xích lô... Bởi lẽ nhóm này có nhiều hành xử tùy tiện hoặc phạm luật như vượt đèn đỏ, phóng nhanh, vượt ẩu, chở ba, trèo lên vỉa hè... Tuy nhiên, ngày nay khái niệm này xem ra cần phải mở rộng hơn tới những thành phần trung lưu sử dụng ô tô.

Sở dĩ người ta phải quan tâm đến nhóm phương tiện này bởi vì trung bình mỗi năm, lượng xe hơi nhập khẩu vào Việt Nam tăng vài chục phần trăm. Năm 2018, khi thuế nhập khẩu xe từ ASEAN giảm xuống 0%, người ta lo ngại về việc “có xe mà không có đường để đi”, vì nhu cầu mua xe hơi tăng,  trong khi cơ sở hạ tầng giao thông, nhất là nội thị không đáp ứng kịp thời. Vì quá chật chội, nên cảnh xe ô tô đậu trước vỉa hè, lòng đường, thậm chí đậu trước các cửa hàng kinh doanh, đã trở nên phổ biến, khiến một vài hành xử không đẹp của người dân đã xảy ra. Mới đây, có trường hợp một cô gái trẻ dùng băng vệ sinh dán khắp một chiếc ô tô đậu trước cửa nhà cô ta quá lâu. Phản ứng của cô gái thật khó chấp nhận, nhưng nếu chủ xe đậu xe đúng quy định, có lẽ tình huống đã không xảy ra. Nhiều trường hợp ô tô chiếm lĩnh không gian buôn bán còn bị làm thủng lốp, xịt sơn vào kính... Những hành vi phá hủy tài sản người khác đều bị lên án, song tình trạng đậu xe bừa bãi cũng phản ánh ý thức văn hóa giao thông yếu kém nơi một số người sử dụng xe hơi.

Ngoài việc đậu xe, việc di chuyển cũng rất đáng lo. Một vài khu phố ở Hà Nội, nhiều khi lòng đường đã phân làn riêng cho ô tô, nhưng vào lúc cao điểm, ô tô chen lấn, chiếm hết lòng đường, xe máy phải leo lên vỉa hè. Rồi những khi trời mưa, đường quang, một số ô tô chạy bạt mạng, tung tóe nước, làm ướt nhiều người đi xe máy xung quanh... Những hình ảnh này thật phản cảm!

Bởi vậy, văn hóa giao thông ngày nay đòi hỏi ý thức của mọi thành phần tham gia giao thông, từ chủ phương tiện, đến người dạy lái xe, người học và cả những cư dân sinh kế nhờ các trục lộ giao thông.

 Giao thông là bộ mặt đô thị, đồng thời là tầm nhìn về hạ tầng của một quốc gia. Khi chúng ta hằng ngày phải sống trong cảnh kẹt xe, khói bụi, quá tải, quỹ đất cho giao thông bị cắt giảm, rõ ràng những biểu hiện văn hóa lệch chuẩn còn có sự liên đới của các ngành chức năng.

Ngô Quốc Ðông