Ngày xuân ngắm… me ở Bạc Liêu

Ðô thị nào cũng có những nét hay riêng, qua bước đi thời gian, mồ hôi xây dựng, để lại trong hồn những ai ở hay từng ở đó những lắng đọng nhung nhớ trong lòng…

Từng đi nhiều nơi, trải nghiệm những vùng miền khác nhau song nhắc đến Bạc Liêu quê mình, tôi chạm đầu tiên đến những vòm me xanh như logo của đô thị này: me thành hàng thành phố trĩu quả trên cao, rợp bóng mặt đường, che chắn những mái nhà bên dưới, tạo bóng râm cho khách bộ hành… Con đường lớn quan trọng dẫn từ nội ô lên Cầu Quây hướng ra biển, hai bên nhiều cội me già đến nỗi không ít người “định danh” phố hàng me dù có tên đường hẳn hoi. Phố ấy từ bao năm dài, các cô bác kê bàn dưới những gốc me với tấm biển “nhận viết thuê đơn” không khác phố Ông Đồ hiện đại.

Nhưng, me ở con phố nhỏ hơn kết nối khu vực chợ dẫn vào khu hành chính mới tuyệt đẹp: phố hẹp, trên cao vòm me cứ như giao nhau, ngước nhìn chóng mặt vì trái sao nhiều đến thế, chi chít những quả rám nâu nâu. Một cung phố mát dịu nhờ me, lãng đãng thơ mộng ở đô thị không có nhiều cây xanh.

Hà Nội đặc trưng cây sữa, Sài Gòn với những hàng sao, Đà Lạt thì có thông… Không hiểu sao Bạc Liêu lại trồng me đến nỗi thành loài cây chủ đạo trên phố, và từ bao giờ? Phố hàng me dẫn lên Cầu Quây từ mới sau ngày thống nhất đất nước, tôi đã thấy me cổ thụ đứng thành hàng rồi, có đã bao năm… Tôi còn nhớ một mùa hè, hồi học ở Trường cao đẳng sư phạm (nay là Đại học Bạc Liêu), bị chứng “trái rạ” nằm bẹp ở phòng thầy Hiệu phó, điều trị bằng cách dân gian, nấu gốc rạ (của lúa) uống rồi cùng mài vỏ me trên nắp lu sành, lấy chất nhựa bôi lên mặt cho… không có vết di chứng. Loại bột mịn từ vạt me mát lạnh, vẫn nhớ hoài. Đương nhiên, me ấy bạn bè vạt từ me ở đâu đó của Bạc Liêu.

Thông vi vu vờn gió, nhựa thông đắc dụng; cây sao cho gỗ tốt, đóng thuyền ghe tuyệt về độ bền; sữa tỏa hương… Me dung dị một loài cây quê, nông thôn trồng nhiều lấy trái nấu canh chua (như sấu ngoài Bắc), có nơi dùng gỗ làm thớt. Các đô thị cũng lác đác có me chỗ này chỗ khác, song trồng me thành hàng thành phố như Bạc Liêu có lẽ hiếm nơi nào. 

Bạc Liêu bây giờ có trồng thêm cây sao dầu ở bệnh viện đa khoa, rồi cây sứ thành hàng dài từ ngõ Trà Kha vào nội ô, nhưng nói đến cổ thụ, đến cây đẹp, phải nhắc đến những vòm me ở mấy cung phố đắc địa, như đã viết.

Bà con nâng niu lắm, nhìn me trĩu trái đủ biết, không bị thọc phá. Người viết ngắm, đưa ống kính ghi hình những vòm me, mấy cô mấy chị cười, còn bác cao niên nhìn như chia sẻ: “Đúng đó con, me ở đây đẹp lắm!”.

Me khiến Bạc Liêu gói nét quê trong lòng đô thị, khoác lên mình chút độc đáo không đụng hàng.

NGUYỄN THÀNH CÔNG