Những biến chuyển xã hội đang tạo ra thay đổi lớn về xu hướng việc làm, đặc biệt với gen Z. Không giới hạn bản thân trong một công việc duy nhất, người trẻ ngày nay có xu hướng phát triển ở các lĩnh vực khác nhau để tích lũy kiến thức và tiền bạc.
Xu hướng poly working, tức làm nhiều việc song song. Không giống như freelance (làm việc tự do) hay gig work (việc ngắn hạn theo đầu việc), thường chỉ liên quan đến một dự án đơn lẻ hoặc hợp đồng bán thời gian, poly working chỉ những người đảm nhiệm nhiều vai trò. Ở thị trường lao động việc làm ở nước ta từ mấy năm nay đã rất phổ biến chọn lựa này, với đối tượng chính là lao động trẻ.
Rời văn phòng sau 5g chiều, khi kết thúc công việc chính tại một công ty chuyên thiết kế nhà ở, anh Nguyễn Khánh tiếp tục công việc thứ hai liên quan đến thiết kế nội thất và cảnh quan sân vườn. Nói về lý do nhận thêm việc, anh Khánh kể về ấp ủ mua nhà ở thành phố. Từ khi mới đi làm, Khánh đã nhận các dự án bên ngoài. Theo thời gian, kinh nghiệm và mạng lưới quan hệ giúp anh có thêm những cơ hội việc làm, bổ trợ cho công việc chính. Nếu chỉ làm việc toàn thời gian tại một công ty, theo Khánh thì thu nhập chỉ ở mức trung bình, đủ sống và không có dư.
Tương tự, bạn trẻ Nguyễn Nam Phượng, làm tại một bệnh viện ở TPHCM chọn làm thêm để đáp ứng nhu cầu tài chính. Sẵn có nền tảng là dân thiết kế, anh Phượng duy trì một vài đầu việc bán thời gian ở nơi khác, cho biết:“Để dư giả hơn, có thể đi du lịch, mua sắm, tôi phải kiếm thêm các nguồn thu nhập khác”.
Mong muốn có một mức thu nhập tốt để sống thoải mái ở thanh phố cũng là lý do chị Trần Hoàn Mỹ, nhân viên truyền thông, sự kiện làm nhiều việc cùng một lúc. Ngoài công việc chính là nhân viên marketing, cô gái trẻ còn nhận thêm các công việc liên quan đến lĩnh vực sáng tạo nội dung, phụ trách hình ảnh, quản trị bài viết cho một website tiệm bánh. Mỹ nói rằng ở giai đoạn này, điều ưu tiên cao nhất của mình là công việc và gia tăng thu nhập. Vì thế, “đa nhiệm” nhiều đầu việc là cách tốt để cô đạt được mục tiêu đó. “Thu nhập từ các nguồn ngoài giúp em có dư, tránh cảm giác quá rảnh rỗi. Có thêm tiền em đầu tư học thêm các lớp kỹ năng, lớp bổ trợ thêm các kiến thức về công nghệ, AI”.
Ở đầu việc “phụ” không hẳn ai cũng làm đúng chuyên môn, nên không ít bạn trẻ đã trang bị thêm kiến thức để gia nhập đường đua “cày nhiều job”. Chẳng hạn một nhân viên văn phòng có thể làm thêm dựng video, một giáo viên kiêm bán hàng online, hay một kế toán nhận việc tại quán cà phê.
Để theo kịp xu hướng, nhiều bạn trẻ chủ động học thêm kỹ năng. Kim Anh (Đồng Nai), cử nhân khoa truyền thông báo chí, đã học thêm thiết kế, đồ họa trước khi tốt nghiệp. Nhờ đó, ngoài công việc chính, cô nhận thêm dự án thiết kế từ hai công ty khác Theo cô gái trẻ, ngày nay thị trường việc làm nhiều cạnh tranh nên trang bị đa dạng kỹ năng, bổ trợ nhiều kiến thức giúp bản thân yên tâm hơn khi tìm việc, có thể tạo thêm thu nhập. “Dĩ nhiên sẽ vất vả hơn, nhưng sau khi đã quen việc, tôi cảm thấy hài lòng vì có trải nghiệm phong phú”- Minh Anh nói.
Tích lũy thêm kinh nghiệm, khám phá năng lực bản thân, thêm thu nhập, thêm mối quan hệ, có bề dày trải nghiệm… là những ưu điểm khi chọn thêm công việc. Nhưng việc cán đáng nhiều việc cùng lúc cũng có mặt trái của nó.
Kim Anh từng làm việc đến 100 giờ mỗi tuần, gấp đôi số giờ làm việc thông thường. Áp lực khiến cô dễ mắc lỗi, như quên lịch họp nhóm hay lơ là thông báo công ty, dẫn đến bị sếp khiển trách. Cô cũng tăng cân do thiếu thời gian tập thể dục.
Làm nhiều việc cùng lúc mang lại thêm cơ hội nhưng cũng không ít thách thức cho giới trẻ. Để đáp ứng yêu cầu của công việc đa dạng, bạn trẻ phải liên tục học thêm kiến thức và kỹ năng mới. Tuy nhiên, việc cân bằng nhiều đầu việc thường dẫn đến mệt mỏi và căng thẳng. Không ít người đùa rằng, trào lưu “chữa lành” đang phổ biến trong giới trẻ chính là hệ quả của áp lực từ khối lượng công việc quá tải. Dù vậy, so với một cuộc sống thiếu mục tiêu hay buông thả, sự bận rộn của “đa nhiệm” vẫn mang lại cảm giác ý nghĩa và thành tựu. Người trẻ cảm thấy tự hào về bản thân và coi đấy như là một yếu tố đánh giá thành công trong sự nghiệp.
Minh Đăng
Bình luận