Đức Giáo Hoàng Phanxicô cải tổ Phủ Quốc vụ

Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã tiếp tục cải tổ giáo triều với việc lập một phân bộ mới của Phủ Quốc vụ.

Phân bộ mới chịu trách nhiệm xử lý những vấn đề liên quan đến các đại diện ngoại giao của Giáo hội trên toàn thế giới. Trước đây, Phủ Quốc Vụ Khanh bao gồm hai phân bộ là Thường vụ và Ðối ngoại. Trong đó, Phân bộ Thường vụ quản lý và điều phối các công việc trong nội bộ Tòa Thánh, liên kết các hoạt động của giáo triều, chuẩn bị các văn kiện của Ðức Giáo Hoàng, điều hành các cơ quan truyền thông báo chí của Vatican và Văn phòng Thống kê Trung ương. Còn Phân bộ Ðối ngoại chuyên trách về quan hệ với các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Sau khi phân tích tình hình thực tại và nhằm phản ánh nhu cầu bên trong nội bộ Tòa Thánh trong thực trạng thế giới ngày nay, Ðức Phanxicô quyết định đặt tên phân bộ mới là Ðặc trách Nhân viên Ngoại giao của Vatican. Theo đó, phân bộ này có nhiệm vụ xử lý mọi vấn đề liên quan đến nhân sự của Tòa Thánh trên toàn cầu, chính thức hoạt động từ ngày 9.11. Người được Ðức Giáo Hoàng giao trọng trách dẫn dắt phân bộ mới là Ðức Tổng Giám mục người Ba Lan Jan Romeo Pawlowski, cũng là Chánh văn phòng các vị đại diện Ðức Giáo Hoàng trực thuộc Phủ Quốc Vụ Khanh từ năm 2015. Trước đó, ngài là Sứ thần Tòa Thánh tại Congo và Gabon (2009-2015). Trong thông cáo vào ngày 21.11, Vatican nhấn mạnh sự thay đổi trong cấu trúc của cơ quan quyền lực nhất Tòa Thánh cho thấy “mối quan tâm và sự gần gũi” giữa Ðức Giáo Hoàng Phanxicô, Ðức Hồng y Quốc Vụ Khanh Pietro Parolin với các nhân viên ngoại giao của Giáo hội.

Đức Tổng Giám mục Jan Romeo Pawlowski

Nhu cầu cấp bách

Phủ Quốc Vụ Khanh được thành lập từ thế kỷ 15. Ðến năm 1988, Ðức Gioan Phaolô II quyết định thực hiện cải tổ cơ quan này theo hướng phân chia làm hai phân bộ, với tên chính thức lần lượt là Thường vụ và Ðối ngoại. Người đứng đầu phân bộ thứ nhất là Ðức Tổng Giám mục Giovanni Angelo Becciu, với 140 nhân viên, bao gồm cả các tu sĩ lẫn giáo dân. Ðức Becciu là phụ tá của Ðức Hồng y Quốc Vụ Khanh từ tháng 5.2011, một chức vụ tương tự chánh văn phòng Phủ Thủ tướng của một quốc gia. Phân bộ thứ hai ít nhân sự hơn, chỉ gồm khoảng 60 người với cơ cấu như phân bộ đầu tiên, do Ðức Tổng Giám mục người Anh Paul Gallagher coi sóc. Vị trí của ngài tương đương chức vụ ngoại trưởng ở các nước.

Cho đến mới đây, phân bộ đầu tiên cũng đảm nhận trách nhiệm quản lý mọi thứ liên quan đến nhân sự của ngoại giao đoàn Tòa Thánh. Tuy nhiên, với cải tổ mới, Ðức Thánh Cha quyết định chuyển vai trò quan trọng này cho phân bộ thứ ba. Dù vậy, Phân bộ Thường vụ vẫn tiếp tục xử lý “những câu hỏi tổng quát về các đại diện của Ðức Giáo Hoàng”, hay nói cách khác là các khía cạnh về hành chính. Ðức Thánh Cha đã liệt kê những thay đổi về mặt cơ cấu trong lá thư gởi cho Ðức Hồng y Quốc Vụ Khanh Parolin vào ngày 18.10, theo đó giải thích vai trò và chức năng của phân bộ thứ ba. Ngài quyết định văn phòng hiện tại của các Ðại diện Ðức Giáo Hoàng sẽ được củng cố và phân bổ thêm đủ nhân sự cho vai trò mới. Quan trọng hơn nữa, Ðức Phanxicô quyết định phân bộ thứ ba sẽ báo cáo trực tiếp với Ðức Hồng y Quốc Vụ Khanh.

Đức Tổng Giám mục Giovanni Angelo Becciu

Kết nối với các sứ thần

Trong lá thư, Ðức Phanxicô cho biết ngài đã đặc biệt chú ý tình hình nhân sự ngoại giao của Tòa Thánh vào thời điểm vừa trở thành chủ chăn của Giáo hội hoàn vũ, và đã hai lần gặp gỡ toàn thể sứ thần của Vatican vào năm 2014 và 2016. Ðức Giáo Hoàng tiếp tục giải thích sự tồn tại của phân bộ mới là nhằm cho thấy sự quan tâm của Ðức Thánh Cha và giáo triều với các đại diện của Tòa Thánh tại các nước và vùng lãnh thổ.

Ðức Giáo Hoàng quy định phân bộ thứ ba sẽ “chịu trách nhiệm toàn bộ” về mọi câu hỏi và vấn đề liên quan đến nhân viên thuộc các cơ quan ngoại giao của Tòa Thánh (tòa sứ thần, tòa khâm sứ…), và chuẩn bị nhân sự kế thừa từ Học viện Giáo Hoàng. Vì vậy, những vị đứng đầu mỗi phân bộ sẽ can dự trực tiếp đến quá trình tuyển chọn, thiết lập ban đầu và bổ nhiệm các nhà ngoại giao, quan tâm đến điều kiện sống cho họ, cũng như tác động đến điều kiện làm việc của ngoại giao đoàn tại các địa phương. Ðặc biệt, Ðức Thánh Cha còn trao quyền “tự do quyết định và hoạt động” cho phân bộ mới được thành lập, nhưng đồng thời yêu cầu phân bộ mới duy trì sự hợp tác chặt chẽ với Thường vụ, vốn vẫn phải xử lý các vấn đề chung của những đại diện Tòa Thánh. Ðức Phanxicô cũng giao quyền lớn hơn cho vị đứng đầu phân bộ Ðặc trách Nhân viên Ngoại giao. Theo đó, Ðức Tổng Giám mục Pawlowski sẽ tham gia các cuộc họp hằng tuần cùng với các phân trưởng của hai bộ khác.

Đức Tổng Giám mục Paul Gallagher

Việc thành lập phân bộ thứ ba ở Phủ Quốc vụ cho thấy Ðức Giáo Hoàng vẫn tiếp tục tiến trình cải tổ giáo triều Rôma từ 4 năm qua, với sự hỗ trợ của 9 vị hồng y cố vấn. Ngài sẽ còn thực hiện nhiều sự điều chỉnh mới đối với Phủ Quốc vụ trong những năm tới, nhằm đảm bảo cơ quan này đủ sức hỗ trợ vị Giám mục thành Rôma ở vai trò chủ chăn của Giáo hội trong thời đại mới, theo Tạp chíAmerica.

GIANG VÔ YÊN