Giới thiệu con trẻ bước vào thế giới sách chính là nhiệm vụ quan trọng của các bậc cha mẹ, nếu muốn tạo dựng thói quen lành mạnh và có lợi cho sự phát triển trí óc của trẻ nhỏ.
Đại đa số bậc cha mẹ thời nay đều sẽ cho rằng dạy con chạy xe hai bánh hoặc đá banh còn dễ hơn gấp nhiều lần chuyện khuyến khích con đọc sách. Trong thời đại ngẩng đầu lên là màn hình, cúi đầu xuống cũng vẫn là màn hình, bọn trẻ hoàn toàn bị cuốn hút vào các chương trình hoạt náo trên TV, điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng, còn sách lại bị liệt vào dạng quá chán để có thể ghé mắt đến. Tuy nhiên, giới chuyên gia đặc biệt nhấn mạnh vào mối nguy hại của màn hình đối với sự phát triển về thể chất lẫn trí tuệ của trẻ con, trong khi sách vẫn là lựa chọn số một nếu muốn nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ và xa hơn nữa là trở thành “người bạn” chung thủy cho mọi nẻo đường của cuộc sống.
 |
Tình trạng “chê” sách là chuyện phổ biến không những ở Việt Nam mà còn xảy ra trên khắp thế giới, và trách nhiệm hoàn toàn rơi vào các bậc phụ huynh thời nay. Phát biểu trên đài CNN, tác giả nổi tiếng của Mỹ James Patterson nhấn mạnh: “việc nuôi dưỡng thói quen đọc sách cho trẻ không phải thuộc về nhà trường, mà chính là cha mẹ, những người sẽ dìu dắt con trẻ từ những quyển sách đầu tiên và tìm kiếm các tựa sách thú vị, đáng đọc để đảm bảo rằng trẻ sẽ đọc chúng. Lời khuyên thứ nhất chính là hãy bắt đầu thói quen đọc cho trẻ từ thuở mới chào đời”.
Nhen nhóm từng ngọn lửa nhỏ
Theo nghiên cứu, tuy chỉ vài tháng tuổi, trẻ sơ sinh có thể nhìn vào hình ảnh, nghe giọng của người lớn và chỉ vào các vật thể trên những tấm bìa cứng. Phụ huynh có nhiệm vụ chỉ dẫn con của mình trỏ tay vào từng bức ảnh và nghe cha mẹ đọc to tên đồ vật đó. Bằng cách thu hút sự chú ý của trẻ con và liên kết ngữ nghĩa với hình ảnh của thế giới thực, đứa trẻ sẽ học được tầm quan trọng của ngôn ngữ. Những tháng sau đó, hãy đọc to các câu chuyện trong truyện cổ tích để kích thích trí tưởng tượng của trẻ nhỏ và giúp chúng tìm hiểu thế giới bên ngoài. Điều này sẽ giúp chúng phát triển ngôn ngữ và các kỹ năng nghe, chuẩn bị sẵn sàng để tìm hiểu thế giới trong sách. Khi nhịp điệu và giai điệu của ngôn ngữ trở thành một phần của cuộc sống trẻ nhỏ, học đọc sẽ trở nên tự nhiên như học đi và học nói. Thậm chí ngay sau khi trẻ đã tự đọc được, điều quan trọng là cha mẹ cần đọc theo con cái. Bằng cách đọc to các câu chuyện ấn tượng nhưng nằm ngoài khả năng đọc của đứa trẻ, kèm theo hình minh họa đầy màu sắc, người lớn có thể mở rộng tầm hiểu biết cho chúng và khuyến khích con trẻ cải thiện kỹ năng quan trọng này.
Dù cuộc sống bận rộn, người lớn vẫn nên cố gắng đọc cùng trẻ ít nhất một lần trong ngày theo thời khóa biểu nhất định. Trong trường hợp thỉnh thoảng lại không giữ được thói quen, điều cần nhớ là đọc cùng con càng thường xuyên càng tốt. Việc bỏ thời gian đọc với trẻ sẽ gửi một thông điệp hết sức quan trọng cho các độc giả nhí “đọc sách là chuyện đáng làm”. Có trường hợp con bạn chỉ thích một quyển sách trong thời gian dài và luôn luôn yêu cầu cha mẹ đọc đi đọc lại mỗi đêm. Thật ra đây không phải là chuyện hiếm gặp và phụ huynh tất nhiên sẽ vô cùng chán. Thế nhưng, hãy nhớ rằng đó chính là nhu cầu của con trẻ. Có những câu chuyện phù hợp với sở thích hoặc nhu cầu tình cảm của đứa bé. Cách duy nhất là hãy kiên nhẫn, và từ từ giới thiệu thêm sách hay cho trẻ cho đến khi chúng sẵn sàng chuyển sang câu chuyện mới.
 |
Xây dựng hình mẫu
Khi trẻ bắt đầu lớn hơn, cha mẹ vẫn nên tiếp tục song hành cùng con để đóng vai trò quân sư đúng lúc. Đối với bé trai 7 tuổi chẳng hạn, bạn có thể tặng cho trẻ cuốn “Khi tôi lên 7”, tập hợp các câu chuyện thú vị về cách mừng sinh nhật của trẻ con khắp thế giới. Truyện tranh Nhật Bản (manga) đặc biệt phổ biến tại Việt Nam, và các bậc cha mẹ có thể giới thiệu bộ truyện Doraemon cho con trẻ. Tuy nhiên, cần phải chuẩn bị tinh thần vì bé chắc chắn sẽ đặt nhiều câu hỏi liên quan đến nội dung truyện, vì từ ngữ nhiều và lạ, có thể nằm ngoài năng lực hiểu biết lúc đó của trẻ. Ngoài ra, phụ huynh cần lưu ý rằng không như nhiều người nghĩ truyện tranh chỉ dành cho trẻ em, có rất nhiều manga dành cho người lớn. Hiện có nhiều nhà xuất bản có ghi rõ trên bìa là truyện phù hợp với lứa tuổi nào để phụ huynh chọn cho con. Lớn hơn một chút, phụ huynh có thể chọn lựa nhiều tựa truyện hấp dẫn thuộc thể loại phiêu lưu, trinh thám, thần thoại như “Kẻ cắp tia chớp”, “Hai vạn dặm dưới đáy biển”, “Harry Potter” hoặc các các sách khoa học cho thiếu nhi với đề tài về không gian, vũ trụ, thiên nhiên...
Nguyên tắc chung khi giới thiệu truyện chính là phải đảm bảo phù hợp thị hiếu của con trẻ. Khi ngốn ngấu xong bộ truyện đầu tiên, thể nào trẻ cũng yêu cầu bố mẹ cho bộ truyện thứ hai. Và càng đọc thì con cái sẽ càng trở thành những độc giả thành thạo hơn. Và đừng bao giờ lo ngại sẽ thiếu các đầu sách đọc, vì thế giới là vô tận. Một điểm thứ hai là phải thừa nhận rằng các bậc cha mẹ không làm gương cho con khi chẳng tạo được hình mẫu đọc sách để chúng có thể nhìn thấy và làm theo. Hãy nhớ rằng điều quan trọng là con trẻ thấy được cha mẹ đang đọc gì đó trong ngày, từ sách đến báo chí các loại.
Tại Mỹ, tổng thống và đệ nhất phu nhân có thể là hình mẫu có tác động lớn nhất với việc dành thời gian đến lớp và đọc sách cho trẻ. Trong khi đó, cả nước Anh có hẳn một ngày dành cho việc đọc sách. Mỗi thanh thiếu niên sẽ nhận được 1 bảng Anh để mua quyển sách ưa thích và hầu hết các tiệm sách đều giảm giá trong ngày này. Ở TPHCM cũng có một con đường sách dành cho những độc giả trung thành, và cả gia đình có thể dẫn nhau đến nơi này hoặc tới các nhà sách vào mỗi cuối tuần để góp phần nuôi dưỡng thói quen đọc cho con trẻ.
HỒNG HOANG
Bình luận