“ Hai lúa” miền sông nước

“Hai lúa siêu mỏng” là cụm từ linh mục Phanxicô Xaviê Đinh Trọng Tự tự giới thiệu về mình một cách hóm hỉnh. Tròn 20 năm gắn bó với giáo xứ Rạch Súc (khu vực Bình Nhật B, phường Long Hòa, TP Cần Thơ), cha Tự vẫn ở trong ngôi nhà xứ dựng bằng tôn, thiếu thốn nhiều tiện nghi, nhưng chính ngài lại không ngừng vun đắp, giúp đỡ người nghèo để bộ mặt nông thôn ngày thêm tươi mới.

Cha Phanxico Xavie Đinh Trọng Tự

Đồng hành với người nghèo khổ

Cha Tự là một người lạc quan, vui vẻ. Trong cuộc chuyện trò với ngài, hầu như không lúc nào vắng đi tiếng cười, ngay cả khi nhắc về những gian lao, khổ cực.

Mồ côi cha mẹ từ lúc mới lên một, cậu bé Tự được anh chị cưu mang và chắp cánh cho ước mơ trở thành linh mục. Vì là con nhà nghèo, nên thời ấu thơ của cậu là cả chuỗi ngày cơ cực với đủ thứ công việc từ chăn trâu, cắt cỏ cho đến mò cua, bắt ốc... Có lẽ những thiệt thòi từ bé vô hình đã trở thành niềm day dứt khôn nguôi trong tiềm thức, để khi trở thành một linh mục, cha lại dang rộng đôi tay “ôm” người nghèo khó vào lòng.

Thụ phong linh mục năm 1968, cha được bài sai về dạy ở Tiểu chủng viện Cái Răng. Năm 1969, cha nhận nhiệm vụ tuyên úy cho trường trung học Đồng Tiến (trường cấp 3 Bùi Hữu Nghĩa ngày nay, nằm trên đường CMT8, TP Cần Thơ) và sau đó là Giám đốc Trung tâm Mục vụ Cần Thơ. Sau năm 1975, cuộc đời ngài trải qua thời kỳ tăm tối khi phải chiến đấu với căn bệnh hiểm nghèo. Năm 1994, khi cha về Rạch Súc, cuộc đồng hành dai dẳng với những người nghèo khổ chính thức bắt đầu.

Với thiếu nhi cha luôn dành một tình cảm đặc biệt

Người dân quanh vùng Rạch Súc ngày xưa làm nghề nông, cắt lúa thuê khắp nơi. Tuy không đến nỗi lông bông, rày đây mai đó nhưng đời sống khó khăn tư bề, ngay cả nước sinh hoạt cũng rất thiếu thốn. Thấy dân phải sử dụng nguồn nước không đảm bảo vệ sinh, cha liền hỗ trợ cho các gia đình tham gia hệ thống nước sạch nông thôn. Đối với một số hộ ở vùng sâu, đường nước chưa có, cha tặng họ thùng lọc để tránh tình trạng sử dụng nước lóng bằng phèn chua. Ở miền Tây dân toàn dùng “cầu tõm” (cầu tiêu trên ao cá), cha xây cho họ cầu tiêu tự hoại, kín đáo và vệ sinh, được chừng 15 cái thì nhiều gia đình tự làm theo, xóa dần “cầu tõm”.

Con đường sình lầy dẫn vào xóm và những cây cầu khỉ tạm bợ bắc qua sông cũng là nỗi băn khoăn của cha. Kết hợp với địa phương, cha đắp đường, xây dựng nhiều chiếc cầu kiên cố để việc đi lại của bà con trở nên dễ dàng, thuận tiện hơn.

Như một người thân trong gia đình

Cha còn quan tâm nhiều đến chuyện học của “xấp nhỏ” trong vùng. Do vất vả với công việc mưu sinh, các gia đình ít quan tâm đến chuyện học hành của con cái. Hơn nữa, họ cũng không đủ khả năng lo cho con học đến nơi đến chốn. Thấy được điều đó, cha liên hệ với Quỹ tài trợ cho học sinh vùng Đồng bằng sông Cửu Long để xin học bổng. Cha dành thời gian đi thăm hộ nghèo, lập danh sách học sinh, cặm cụi viết đơn…, nhờ vậy, mỗi năm, khoảng 100 em được tài trợ, mỗi suất học bổng từ 3 – 4 triệu đồng. Rồi khi các em nhận được bảo trợ, cha lại khuyến khích, động viên để các em có thêm tinh thần mà cố gắng học tập.

Gần đây, đời sống của bà con dọc những con rạch nhỏ xung quanh giáo xứ đã dần thay đổi, điều kiện sinh hoạt tốt hơn, dân trí cũng được nâng cao. Học sinh không còn bỏ học giữa chừng. Số tốt nghiệp ra trường đều có việc làm ổn định. Cha Tự hồ hởi khoe: “Nhờ học hành tới nơi tới chốn, tụi nhỏ làm được đủ nghề, có đứa giáo viên, có đứa làm công ty, xí nghiệp. Trong số học sinh được lãnh học bổng, giờ cũng có ba người trở thành dì phước đang giúp họ đạo”.

Gần cả cuộc đời đồng hành cùng người nghèo khổ với nụ cười luôn nở trên môi

Lo chuyện no đủ cho nhiều người nhưng bản thân cha lại sống trong cảnh khó nghèo. Hơn 45 năm làm linh mục, đến bây giờ tài sản của cha chẳng có gì ngoài mấy bộ quần áo và chiếc đồng hồ điện tử trầy xước. Trong căn phòng nhỏ nơi nhà xứ, vật dụng hằng ngày của cha ít ỏi đến mức thiếu thốn. Những lần “bị gậy” đi xin tài trợ cho người nghèo từ các nơi trên thành phố, cha dí dỏm gọi là “đi karaoke”. Mỗi chuyến như vậy cha phải khởi hành từ lúc 3 giờ sáng, một mình ra bến xe rồi ròng rã cả ngày trên những chuyến buýt nơi thành thị. Đói ăn bánh mì. Buồn ngủ thì chợp mắt trên xe buýt. Ấy vậy mà tinh thần lạc quan vẫn tràn trề. “Ngài chẳng có gì, chỉ có tình thương!”, cha phó Micae Nguyễn Khắc Minh xúc động khi nói về cha sở của mình.

Tình thương thôi thúc cha dành một rẻo đất bên hông nhà thờ xây mấy căn phòng nhỏ khang trang cho sinh viên nghèo đến trọ học miễn phí. Ngày ba bữa cơm, cha con có gì ăn nấy. Cũng tình thương ấy khiến cha dù có đang bận việc hoặc đang nghỉ trưa, khi có người tìm đến xin giải tội hay giãi bày những khổ đau, cha đều đáp ứng. Căn phòng của cha được bà con gọi là “căn phòng nước mắt”, bởi vì mọi người gặp hoàn cảnh khổ đau đều đến đây gặp cha để trút cho vơi bớt.

Cha cũng dành tình thương đặc biệt cho trẻ nhỏ. Trong những tháng hè, thiếu nhi trong vùng tụ tập nơi khuôn viên giáo xứ rất đông để tham gia các sân chơi. Những lúc ấy cha đều có mặt, thể hiện sự thân tình như một người ông xúm xít với con cháu. Trẻ em gọi cha là “ông cố nhân hậu”. Em Nguyễn Thị Hồng Ngọc, thiếu nhi trong xứ khoe: “Ông cố thường hay tham gia vui chơi cùng tụi con. Thương tụi con lắm!”.

Tình thương của cha còn mở ra với những người lỡ chân sa vào tệ nạn. Cạnh nhà thờ có sân rộng dùng để chơi thể thao, thanh niên trong xứ hoặc bên ngoài đều có thể vào chơi thỏa thích. Cha thổ lộ: “Họ đã bị xã hội xa lánh nhiều nên mình càng phải an ủi họ. Một sân chơi cũng là cách để họ tránh né thói hư tật xấu và bớt đi mặc cảm”.

Tình thương là nhịp cầu của cha với con chiên. Sau thánh lễ, giáo dân thường nán lại nhà thờ hỏi han ông cố đủ chuyện. Cha dành căn phòng trống phía trước sân nhà thờ làm căntin và mỗi sáng Chúa nhật, nơi đây trở thành “quán cà phê miễn phí” để giáo dân ngồi lại chuyện trò. Lúc đó, cha cũng luôn hiện diện, thăm hỏi từng người để mối liên lạc giữa cha con càng thêm bền chặt.

Bao nhiêu năm làm sở họ đạo Rạch Súc là bấy nhiêu năm tình thương của cha sưởi ấm tấm lòng người dân nơi đây. Đối với họ, cha không chỉ là một vị chủ chăn mà còn là một người thân trong gia đình, cùng họ trải qua cuộc sống thác ghềnh. Tính cách gần gũi của ông cố vùng sông nước này bao nhiêu năm qua vẫn không hề thay đổi, chân thành và mộc mạc như “hai lúa” miệt vườn.

Thiên Lý