Công đồng Vatican II là Công đồng mục vụ. Mục vụ là chăm sóc con người, Giáo hội và thế giới. Các Nghị phụ xác định: “Từ khởi sự cho tới hoàn thành, nhất là các nghị quyết của Công đồng đều do Chúa Thánh Thần hướng dẫn”. Công đồng còn là hướng đi của thời đại được thể hiện rõ nét qua Hiến chế Mục vụ Giáo hội trong thế giới hôm nay.
Sau đây, tôi xin chia sẻ một thoáng “Hiệp hành với Công đồng Vatican II”.
 |
| Đức Phaolô VI và Đức Thượng phụ Chính Thống Meliton |
Những điểm nhấn của Công đồng Vatican II
Công đồng khai mạc ngày 11.10.1962 và bế mạc ngày 8.12.1965. Công đồng Vatican II đã đưa ra 18 văn kiện, gồm 4 Hiến chế, 9 Sắc lệnh, 3 Tuyên ngôn và 2 Thông điệp: Mở đầu và kết thúc. Thông điệp bế mạc, Công đồng gởi bảy thư cho bảy đối tượng tiêu biểu, quan trọng và đặc biệt trong thế giới.
Nét căn bản của Công đồng là tập trung vào Chúa Kitô và Lời của Người; Cốt lõi của Công đồng tập trung vào con người và môi trường. Và trọng điểm của Công đồng là bản chất của Giáo hội: Loan báo Tin mừng, qua con đường đối thoại và hòa giải.
Để thực hiện ba tập trung trên đây, Công đồng đưa ra những nguyên tắc mục vụ, có tính bao trùm, chi phối Giáo hội và toàn thể nhân loại. Những nguyên tắc mục vụ lớn, đó là: “Cả… Cả…”; “Ân sủng và thực tại”; “Hiệp nhất trong dị biệt”; “Thống nhất trong những điều chính, tự do trong những điều phụ, bác ái trong hết mọi sự”. Và tất cả bắt đầu từ định nghĩa. Ví dụ, định nghĩa về con người: “Cả hồn cả xác”; về “Giáo hội Chúa Kitô là một mầu nhiệm, là thực tại thiêng liêng”; về “Thế giới là tạo vật do Thiên Chúa tạo dựng, yêu thương và bảo trì. Được Đức Kitô giải thoát để tiến tới sự viên mãn. Và con người nhận lãnh sứ mệnh chinh phục trái đất và cai quản trong công bình và thánh thiện”.
Trên con đường hiệp hành, Công đồng đưa ra ba trở ngại về con người thời nay: “Bất định, vô cảm và vô tín”.Bất định, có nghĩa là mọi sự đều tương đối, con người vô thường, không có gì vĩnh viễn, cái gì cũng có thể thay đổi, thậm chí ngay cả trong hôn nhân.Vô cảm, có nghĩa hợp lý, có lý là được, căn cứ vào vật chất, cứ có tiền là được, không đặt nặng tình cảm; đầu, lý trí to hơn quả tim, tình yêu. Con người làm chuẩn mực cho con người, thích, muốn là làm, ngay cả phá thai, đồng tình luyến ái, thai nghiệm.Vô tín, có nghĩa là chỉ tin những gì có thể chứng minh được bằng khoa học.
Trong mục vụ, trở ngại nào cũng có giải pháp. Các Nghị phụ, các nhà làm mục vụ cùng với Chúa Thánh Thần đưa ra những giải pháp, đáp ứng nhu cầu thời đại. Hầu đem lại cho con người và thế giới nguồn sinh lực mới. Công đồng đưa ra hai giải pháp, mang tính chiến lược, toàn cầu và mang tính triết lý nhân sinh.
Giải pháp thứ nhất là vềlòng tin. Nhân loại tin vào lòng thương xót Chúa, qua tình yêu và lòng xót thương của Giáo hội. Yêu thương con người và thế giới cho tới cùng như Chúa Giêsu, vâng theo ý Chúa Cha, yêu thương, chấp nhận hy sinh, chịu đau khổ và chịu chết trần trụi trên thập giá. Người đã sống lại và đang sống, đang cùng hiệp hành với Giáo hội, với nhân loại, với từng người cụ thể. Cũng như tình yêu thương của cha mẹ, nhất là của người mẹ. Yêu con, vì dù con thế nào, nó vẫn là con mình, cho tới cùng, vô vị lợi, không kể công. Con cái dần dần sẽ thức tỉnh, tin vào Cha mẹ, có khi cha mẹ khuất bóng trên cõi đời này, Đức tin mới trỗi dậy!
Giải pháp thứ hai làvềmôi trư?ng. ờng. Môi trường là thế giới, thiên nhiên, xã hội và môi trường sáng tạo. Trời, đất, con người là một thể thống nhất. Tất cả đều có liên quan tới con người. Khám phá ra con người, trái đất và thiên nhiên sẽ nhận ra một luật cân bằng, và vô cùng trật tự. Sách Giáo lý dạy: “Khám phá ra trời đất muôn vật vô cùng trật tự lạ lùng, liền biết có Đức Chúa Trời”. Trong bài diễn văn bế mạc Công đồng, Đức Thánh Giáo hoàng Phaolô VI đã khẳng định: “Phải biết con người nếu muốn biết Thiên Chúa”. Phá gãy trật tự này, theo luật cân bằng và nhân quả, sẽ gây hậu quả, đổ vỡ, vô cùng thiệt hại lớn lao cho con người. Xu hướng thế giới, đang trở về với con người, dù còn một số bộ phận vì lợi nhuận, thiếu lương tâm, hoặc lương tri mờ tối, đã có những khinh miệt, xúc phạm tới phẩm giá con người nhất là thai nhi, trẻ em và phụ nữ. Gần đây, Tối cao Pháp Viện Hoa Kỳ đã ra phán quyết vềquyền sống, quyền tự do và mưu cầu hạnh phúc của con ngườivà Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ rất ủng hộ.“Bây giờ là lúc bắt đầu công việc xây dựng một nước Mỹ thời hậu Roe. Đó là thời gian để chữa lành vết thương và sửa chữa những chia rẽ xã hội; đó là thời gian để suy tư một cách có lý trí và đối thoại dân sự, đồng thời cùng nhau xây dựng một xã hội và một nền kinh tế hỗ trợ hôn nhân và gia đình, đồng thời là nơi mọi phụ nữ có sự hỗ trợ và nguồn lực cần thiết để đưa con mình đến với thế giới này trong tình yêu thương”.“Với tư cách là những nhà lãnh đạo tôn giáo, chúng tôi cam kết tiếp tục phục vụ kế hoạch tình yêu vĩ đại của Thiên Chúa dành cho con người, và hợp tác với đồng bào của chúng ta đểthực hiện lời hứa của Hoa Kỳ là bảo đảm quyền sống, quyền tự do và mưu cầu hạnh phúc cho tất cả mọi người”[1].
Ảnh hưởng
Con người là họa ảnh của Thiên Chúa Tình yêu. Trước Công đồng, vì ảnh hưởng thuyết Nhị nguyên, và theo óc phân tích khoa học của Tây phương. Con người gồm hai phần là xác và hồn. Có những chủ trương nhấn mạnh tới xác, có những chủ trương nhấn mạnh tới hồn. Công đồng định nghĩa: “Là cả hồn cả xác”. Xác hồn là một thể thống nhất. Thân tâm hài hòa. Nói theo Phúc Âm, qua gương Chúa Giêsu: “Cả thể chất, cả tinh thần cả tâm linh”. Định nghĩa này, qua đó, Công đồng hóa giải quan niệm về con người. Thay đổi triết lý về con người, thay đổi cách nhìn về sự thánh thiện của con người và cách phục vụ con người. Công đồng làm thay đổi không nhữngtrong Giáo hội mà còn trong thế giới, các chủ nghĩa xét lại và từ đó làmthay đổi các thể chế xã hội. Có thể nói:“Công đồng Vatican II rửa tội cho thế giới”.
Lúc này, chúng ta càng cần xác tín: “Chúa có mặt trong lịch sử” loài người. Người điều khiển thế giới qua Thần Khí. Thần khí chi phối, qua ngả văn hóa và cụ thể qua các quy luật tự nhiên, như luật cân bằng là hoa trái của Chúa Thánh Thần.
Chính vì thế, sống tinh thần Vatican II, cần được thể hiện qua:
Tầm nhìn.Thế giới bao gồm cả Đông cả Tây, là ngôi nhà chung, năm châu là một nhà. Cả nam cả nữ, một nhân loại, tứ hải giai huynh đệ, bốn bể đều là anh em.
Hành động. Từ tầm nhìn tiến tới đại kết, hòa bình các tôn giáo. Kinh nghiệm lịch sử cho thấy: không thể có hòa bình nếu không có hòa bình giữa các tôn giáo. Vì thế, tuyệt đối tôn trọng cốt lõi của các tôn giáo. Đồng thời cũng tôn trọng cốt lõi của các thể chế chính trị, nhưng chỉ cùng nhauvà giúp nhau sống tốt tôn giáo và thể chế chính trị của mình. Không chinh phục, chiêu mộ tín đồ, nhưng chỉ là người làm chứng bằng cuộc sống, việc làm và bằng nội tâm về niềm tin và tình yêu, là những yếu tố căn bản làm nên hạnh phúc đích thực và vững bền cho con người. Giáo hội cùng nhau hiệp hành theo Đức Kitô, buông bỏ tất cả, chỉ giữ lại tin yêu. Sẵn sàng dâng hiến tất cả của cải vật chất châu báu vàng bạc kim cương: “Của Caesar trả cho Caesar, của Thiên Chúa trả cho Thiên Chúa”, thế giới trả về cho nhân loại. Giáo hội chỉ xin làm đầy tớ, nô bộc, nữ tỳ, quỳ gối rửa chân cho người nghèo và người đau khổ. Vì người nghèo, là chìa khóa, kho tàng, cột thu lôi của Hội Thánh và của nhân loại mở vào Nước Trời. Nhưng Giáo hội không quên chia sẻ kinh nghiệm ngàn đời: “Cho đi tất cả, sẽ nhận được tất cả; khi nhận tất cả, đó là một cạm bẫy, vì lòng tham vô đáy. Nhận tất là một cạm bẫy, cần cảnh giác, vì thế, nhận tất cả để rồi cho đi tất cả, mới là người trí huệ, khôn ngoan, bảo đảm hạnh phúc và bình an.
Lm. Gioan Kim Khẩu Nguyễn Văn Hinh (D.Min.)
____________________________________________________
1Source:USCCBStatement on U.S. Supreme Court Ruling in Dobbs v. Jackson
Bình luận