Hoán thân

Hoàng Anh

Có lẽ không một giáo hữu nào không ấn tượng về trình thuật Đức Giêsu rửa chân cho các môn đệ trong Bữa Tiệc Ly trước chặng đường khổ nạn (Ga 13, 4-5). Động thái này được Giáo hội tiếp nối và cử hành trong ngày Thứ Năm Tuần Thánh với nghi thức các vị mục tử rửa chân cho giáo dân.

Trước nay, mọi người cũng quen thuộc với các “tông đồ giáo dân” được chọn rửa chân đều là nam giới bởi 12 môn đệ tiên khởi của Đức Giêsu cũng đều là nam giới. Cách đây không lâu, trong cuộc cải tổ nghi thức Tuần Thánh, Sắc lệnh “Maxima Redemptionis nostrae mysteria” (Các mầu nhiệm quan trọng nhất của ơn cứu chuộc chúng ta - 30.11.1955) cho phép “cử hành nghi thức rửa chân cho 12 người đàn ông trong thánh lễ kỷ niệm Chúa lập phép Thánh Thể. Khi cử hành nghi thức ấy, các giám mục và linh mục được mời gọi trở nên đồng hình dạng trong tâm hồn với Chúa Kitô, ‘Đấng đã đến không phải để được phục vụ, nhưng để phục vụ’ (Mt 20,28), và được tình yêu “đến cùng” (Ga 13,1) thúc đẩy, hiến thân cho phần rỗi của toàn thể nhân loại”.

Tuy nhiên, từ nay nữ giới cũng có thể được chọn trong số người được rửa chân trong thánh lễ chiều Thứ năm Tuần Thánh.

Ngày 20.12.2014, Thư của ĐTC Phanxicô gởi ĐHY Sarah, Tổng trưởng Bộ Phụng tự và kỷ luật bí tích, ký ngày 20.12.2014 có đoạn viết: “Sau khi suy nghĩ chín chắn, tôi đi đến quyết định du nhập một sự thay đổi trong quy luật của Sách Lễ Roma. Vì thế, tôi quy định thay đổi quy luật theo đó những người được chọn để được rửa chân phải là đàn ông hoặc trẻ nam. Từ nay các vị mục tử của Giáo Hội có thể chọn những người tham dự nghi thức rửa chân trong số tất cả các thành phần dân Chúa. Ngoài ra, nên giải nghĩa thích đáng cho những người được chọn về ý nghĩa nghi thức rửa chân”.

Ngày 21.1.2016, Phòng báo chí Tòa Thánh đã phổ biến thư của ĐTC Phanxicô và Sắc lệnh của Bộ Phụng tự thay đổi quy luật trong sách lễ theo chiều hướng trên đây và quy định “Các mục tử có thể chọn một nhóm nhỏ các tín hữu đại diện mỗi thành phần dân Chúa. Nhóm nhỏ ấy có thể gồm cả đàn ông lẫn phụ nữ, người trẻ, người già, người lành mạnh và bệnh nhân, giáo sĩ, tu sĩ và giáo dân”.

Do năng quyền Đức Thánh Cha ban, Bộ Phụng tự và kỷ luật bí tích du nhập sự đổi mới này vào trong các sách phụng vụ và nhắc nhớ các vị mục tử về nghĩa vụ giáo huấn thích hợp cho các tín hữu được chọn rửa chân cũng như cho những người khác, để họ tham gia nghi thức này một cách ý thức, tích cực và nhiều thành quả.

Quy định này chắc chắn là một dấu ấn đáng nhớ trong triều đại giáo hoàng của ĐTC Phanxicô, và cũng gợi mở thêm suy nghĩ về vai trò và vị trí của nữ giới trong Giáo hội.

Ngày 7.2.2015, trong bài diễn văn nhân dịp Hội đồng Giáo hoàng về Văn Hóa họp khoáng đại, Đức Thánh Cha Phanxicô đã đặt vấn đề về “cái nhìn của phụ nữ” và vai trò của phụ nữ trong Giáo hội. Ngài cũng có những nhận định rất trân trọng dành cho phụ nữ, trong đó ngài khẳng định: “Tôi đoan chắc, điều cấp thiết là phải để cho phụ nữ có chỗ đứng trong Giáo hội”. Bởi lẽ “một thế giới mà phụ nữ bị gạt ra bên lề là một thế giới vô sinh”.

Với quy định mới, từ nay, mọi thành phần dân Chúa đều có thể được chọn rửa chân trong thánh lễ Thứ Năm Tuần Thánh. Nghi thức rửa chân nhắc nhở hai ý nghĩa quan trọng: Đức Giêsu “cởi áo” là “cởi bỏ thân phận của mình” và “quỳ xuống”, theo tục lệ Do Thái là thành phần “nô lệ”.

Như thế, tất cả mọi người đều được mời gọi “hoán thân” noi gương Thầy Chí Thánh.

Hoàng Anh