Người cha của một “đại gia đình”

Những cụ ông cụ bà ở nhà dưỡng lão Tân Thông, huyện Củ Chi – TPHCM đều có một điểm chung là không nhà, không thân nhân, không tiền bạc. Có lẽ vì thế, cuộc đời các cụ cũng như những ngọn đèn dầu leo lét trước gió, mông lung, vô định… Nhưng linh mục Phaolô Nguyễn Văn Khi, nguyên chánh xứ Tân Thông (giáo phận Phú Cường) đã mang cho họ một nguồn sáng, tuy có thể không quá lớn lao nhưng đủ để cùng họ đi suốt hành trình còn lại của cuộc đời...

Linh mục Phaolô Nguyễn Văn Khi

Ông cha của người già

Nhìn bề ngoài và nghe giọng nói người đối diện dễ bị đánh lừa bởi cái tuổi thật 77 của cha. Tới nay, “ông cố” đã nghỉ hưu được gần nửa năm, lui về sống trong căn nhà hưu được xây sát cạnh nhà thờ. Mọi công việc trong xứ đã được bàn giao cho cha chánh sở mới nhưng cha Khi vẫn trực tiếp quản lý nhà dưỡng lão và 4 giờ sáng hằng ngày đều đặn đến đây dâng lễ.

Trong tâm trí của những người sống tại Tân Thông Hội, hình ảnh cha Khi không chỉ là một mục tử dành hết đời mình với người già mà còn hòa mình vào đời sống con người nơi đây, tùy từng hoàn cảnh để cùng sống, cùng trải nghiệm, và giúp họ bằng hết khả năng mình. Trong dòng hồi tưởng của vị linh mục đã 45 năm gắn bó với vùng đất Củ Chi, 43 năm với giáo xứ Tân Thông, ngày đó, vùng này hết sức khó khăn, nhà cửa lụp xụp, đường sá dơ bẩn, điện nước thiếu thốn... Để đồng hành với người nghèo, khi mới về nhận sở cha đã phát động chương trình phát gạo tình thương, mỗi tuần những gia đình nghèo được nhận 3ký gạo, số gạo do giáo dân hay người ngoài đóng góp, nếu không có, cha đi mua về tặng họ. Chương trình đã bước vào năm 40 nhưng vẫn duy trì với gần 100 gia đình được nhận gạo hằng tuần.

Buổi chiều êm ả trong viện dưỡng lão Tân Thông.

Nhận thấy đây là khu dân cư tập trung, ngày càng có nhiều người tới định cư, nhưng nước sạch còn hạn chế, vậy là cha cho xây hệ thống máy nước sạch công suất lớn, đủ cho mọi người trong vùng sử dụng. Gần 10 năm qua, cha trực tiếp đỡ đầu cho một lớp học tình thương của các nữ tu dòng Đức Bà Truyền Giáo. Lớp học gồm con em nhà nghèo, thất học, con của những gia đình sống vãng lai… Cha tài trợ lương cho giáo viên và ăn uống cho các em. Nhưng, dấu ấn đậm nét nhất, “công trình đồ sộ” nhất phải kể đến là nhà dưỡng lão Tân Thông, nơi chăm sóc những cụ “ba không”. Cha tỏ bày rằng, ý tưởng mở nên viện dưỡng lão này đã được nhen nhóm từ khi về đây nhưng nó thật sự cháy bỏng khi cha đi mục vụ một gia đình nọ.

Cha kể, một đêm mưa gió, đi xức dầu cho một cụ ông. Đó là gia đình của hai vợ chồng già, không con, ông bị mù mà bà cũng không thấy gì. Trong nhà không có điện cũng không có tài sản đáng giá, nhìn vào chỉ thấy một cái bàn trên đó là ngọn đèn dầu leo lắt. Hình ảnh đó bỗng trở thành động lực lớn lao và cha quyết định bằng mọi cách, hết khả năng mình phải đưa những người có hoàn cảnh như vậy về gần giáo xứ để tiện chăm sóc, giúp họ trong đời sống thiêng liêng, hơn nữa ở đó có giáo dân cũng dễ thăm viếng, giúp đỡ. Đợt đầu cha đưa về được bảy cụ cả cụ ông lẫn cụ bà. Ngày 15.8.1988, Đức cha Louis Hà Kim Danh, Giám mục GP Phú Cường lúc đó lên làm phép nhà, từ đó ngày 15.8 hằng năm được chọn là ngày thành lập.

Các nữ tu trồng rau để cải thiện bữa ăn.

Ngày đó, cha cùng với giáo dân chia nhau chăm sóc vì chưa có các nữ tu giúp như bây giờ, người phụ cha dựng lên những ngôi nhà tạm bằng tre nứa, người giúp cha chăm sóc các cụ. “Những ngày đầu rất khó khăn bởi thiếu thốn đủ bề. Chăm sóc đâu chỉ là nấu cơm ăn không mà còn phải lo về sức khỏe cho họ, nhưng ngày đó chưa ai có chuyên môn, do hoàn cảnh nên các cụ khi bị bệnh cũng không thể đưa đi bệnh viện được. Lúc đầu, nhiều cụ ra đi… có lẽ do thiếu thốn quá…”, cha nhìn về xa xăm, gương mặt gợn lên nỗi buồn.

Khó khăn ngày càng tăng khi sau đó nhiều cụ tìm đến. Vì neo người khiến cho việc chăm sóc hạn chế. Có lẽ, do việc thường xuyên không có người phụ trách trông coi nên xảy ra một chuyện thương tâm. “Buổi trưa ngày 30.4.1991, vụ hỏa hoạn làm một cụ ông không qua khỏi và thiêu rụi toàn bộ cơ sở tại nhà dưỡng lão cũ, khiến các cụ đứng trước tình trạng không còn nơi để ở. Mình đã không thể phục vụ họ với điều kiện tốt nhất thì lại xảy ra sự việc đau lòng. Nghĩ thật có lỗi!…”, cha hồi tưởng.

Cha Khi chụp hình lưu niệm với các bà trong viện dưỡng lão

Vì những cuộc đời cần được sẻ chia…

Các cụ được nhận vào đây bằng nhiều cách khác nhau, nói vui như lời cha là “dây chuyền khép kín”. Nhiều người đến thăm khi về địa phương thấy ở đó có những người không nơi nương tựa thì họ giới thiệu vào. Khi đó cha hoặc các nữ tu phụ trách sẽ đi xác minh, rồi lập hồ sơ, làm đơn xin chính quyền địa phương xác nhận. Có trường hợp cha hoặc giáo dân khi đi mục vụ thấy những hoàn cảnh như vậy thì xác minh rồi rước các cụ về. Cũng có cụ tự mình tìm đến xin được sống nơi đây … Các cụ đến từ nhiều nơi, với nhiều hoàn cảnh, có người tại địa phương, trong thành phố nhưng cũng rất nhiều cụ đến từ miền Tây hay miền Trung xa xôi. Bà Võ Thị Mùi, quê tận Bình Định, bị khuyết tật từ nhỏ phải sống nhờ tiền trợ cấp và bán vé số dạo. Trong một lần bán số cụ gặp trời mưa và bị té ngã, từ đó phải ngồi xe lăn, mọi sinh hoạt đều phải nhờ sự thương tình của xóm làng. May mắn trong thôn có các nữ tu khi về thăm quê thấy vậy đã xin cho cụ được vào đây. Còn bà Hoàng Thị Tính vào đây đã 25 năm nay, quãng thời gian đó lâu lâu chỉ có hai cháu là con của ông chú đến thăm… Các cụ nhiều khi cũng cô đơn, nhớ nhà nhưng khi nói về nơi mình đang sống lại đầy cảm xúc. Cụ Tính thật tình: “Xem đây như là gia đình mình vậy giờ có chết cũng muốn được chôn ở đây”. Góp thêm vào câu chuyện bà Mùi thổ lộ: “Vô đây thấy được diễm phúc vì các sơ chăm sóc chu đáo, chị em sống thân tình. Còn cha thì tốt lắm, và thương chị em nhiều lắm. Cha còn hay khuyên chị em là phải yêu thương nhau như một gia đình vậy”.

Cha Khi và các bà ở viện dưỡng lão

Ngày đầu, để có kinh phí, cha phải lặn lội tìm kiếm nguồn tài trợ. Về sau, thấy được sự bác ái nơi việc cha làm nên có nhiều người, nhiều tổ chức sẵn lòng quyên góp. Rồi nhiều công ty khi đến đây nếu không hỗ trợ bằng tiền mặt thì cũng giúp chỉnh trang lại cơ sở, giúp làm hệ thống máy nước nóng, nước sạch, cho máy giặt, tu sửa lại mái nhà… Giờ đây nhà dưỡng lão Tân Thông xem ra đã khá khang trang với đủ những điều kiện tối thiểu. Xác định rằng, không chỉ bó hẹp trong phạm vi của nhà dưỡng lão theo cách “tự thân vận động”, tận dụng sự quen biết, cha đã tạo nên những mối quan hệ với các bác sĩ, những bệnh viện đa khoa, nơi phát thuốc lưu động để khi cần có bác sĩ tới khám, hay khi các cụ đau nặng cũng dễ dàng đưa đến bệnh viện. Cũng nhờ vậy, nhiều đoàn tổ chức những đợt đến thăm và khám bệnh từ thiện.

Khi số các cụ đến đây ngày một đông, cha lại lặn lội đến các dòng tu nhờ giúp đỡ. Hơn 10 năm nay đều đặn khoảng 20 nữ tu dòng Thừa Sai Bác Ái Chúa Kitô luôn túc trực để chăm lo cho các cụ. Các nữ tu hiện diện đều đã qua các lớp dược sĩ, y sĩ nên đủ chuyên môn để phục vụ. Tới nay, nhà dưỡng lão Tân Thông đã là mái nhà của gần 200 cụ, với 65 người hiện vẫn còn sống. Các cụ không có đạo khi vào đây thấy được tình thương của cha, các nữ tu chăm sóc đều tự nguyện xin được theo đạo.

Công trình máy nước sạch do cha xây dựng

Cơ sở của nhà dưỡng lão giờ đây khá hoàn chỉnh với bốn dãy: A, B dành cho các cụ còn đi lại được; C,D dành cho các cụ bị liệt. Trong viện còn có nhà nguyện, lối đi bộ, cây xanh, khu trồng rau… Nói về tương lai linh mục Phaolô Nguyễn Văn Khi cho hay, cơ sở hiện nay chỉ có thể đáp ứng nhu cầu cho khoảng 70 người, chứ không thể hơn. Nếu con số tăng lên cao, rất khó trong việc chăm sóc… “Cũng chỉ biết phó thác cho Chúa, vì từ đầu đây đã là công trình của bàn tay Thiên Chúa!”, cha tin tưởng.

Chúng tôi rời đi khi trời đã xế. Sau giờ kinh chiều, nhiều cụ còn tiễn ra tới cửa và chúc chúng tôi đi về bình an, cũng không quên nhắn: “Khi nào có báo nhớ mang lại cho các bà đọc với!”. Trên môi các cụ đều nở những nụ cười hiền hậu, trong đó không có nỗi buồn hay sự cô đơn mà đầy niềm vui, hạnh phúc. Hạnh phúc đó đến từ một nơi mà các cụ đều gọi bằng hai tiếng thiêng liêng: Gia đình.

ĐÌNH QUÝ