Vương Cung Thánh Ðường San Crisogono được xây dựng bên trên những tàn tích cổ xưa, và đến nay vẫn còn mang theo những dấu tích của các nhà thờ Kitô giáo đời đầu.
Nằm lọt thỏm trong những cảnh quan nổi tiếng ở quận cổ Trastevere của thành Rome, Vương Cung Thánh Ðường San Crisogono (Thánh Chrysogonus) đôi khi khó lọt vào cặp mắt của nhiều du khách khó tính vì vẻ bề ngoài không có gì bắt mắt. Tuy nhiên, những ai may mắn có dịp rảo bước trên các đường phố của thành phố Vĩnh hằng không nên quên rằng họ sải chân bên trên hàng ngàn năm lịch sử, và nhà thờ khiêm tốn này ở góc quảng trường trung tâm không là ngoại lệ. Ðây là nơi chôn cất Chân phước Anna Maria Taigi (1769-1837), và tầm quan trọng của nhà thờ về khía cạnh lịch sử hơn xa những gì thể hiện qua bề ngoài.
 |
Lịch sử ngàn năm bên dưới nhà thờ
Dựa trên những gì còn sót lại, các chuyên gia thời nay xác định thánh đường này xây dựng nhằm tôn kính thánh Chrysogonus, vị thánh tử đạo đời đầu của Giáo hội Công giáo, cũng là cái tên dùng đặt cho nhà thờ ngay từ đầu khi được xây dựng.
Vào năm 1907, cha L. Manfredini và cha C. Piccolini đã bắt tay vào nỗ lực điều tra khu vực bên dưới tòa nhà, và tìm được tàn tích của nhà thờ đầu tiên từng được xây dựng tại nơi này. San Crisogono là một trong những nhà thờ đầu tiên của thành Rome, nhiều khả năng mọc lên vào thế kỷ thứ 4 dưới thời Constantine Ðại đế (272-337) và Giáo Hoàng khi đó là Ðức Silvester I (314-335). Nhà thờ đã được xây dựng lại vào thế kỷ 12 do Ðức Hồng y Giovanni da Crema, và một lần nữa được “thay hình đổi dạng” vào đầu thế kỷ 17 dưới bàn tay của kiến trúc sư người Ý Giovanni Battista Soria.
 |
Từ cầu thang trong phòng chứa đồ thờ phượng dẫn xuống bên dưới là tàn tích còn sót lại của nhà thờ cổ xưa. Nhà thờ cũ được xây theo lối “bất thường”. Thay vì một gian giữa và hai gian bên như kiến trúc thường thấy, nó chỉ có một gian duy nhất. Trên các bức tường là những bức bích họa từ thế kỷ 8 đến 11, được tạp chí Atlas Obscura mô tả như sau: “Tại đây, các bức bích họa có niên đại từ thế kỷ 8 mô tả ba vị thánh, bao gồm thánh Chrysogonus, vẫn còn thấy được những đường nét ban đầu”.
Không dừng lại ở đó, tại không gian nằm giữa bức tường móng của nhà thờ gần đây hơn và nhà thờ Kitô giáo đời đầu, các họa sĩ thời xưa lại bắt đầu một chu kỳ bích họa khác. Có niên đại từ thế kỷ thứ 10 đến 11, những bức tranh vẽ cuộc sống của thánh Biển Ðức và Ðức Giáo Hoàng Sylvester, cũng như một số vị nổi tiếng thời đó. Chẳng hạn như bức mô tả thánh Pantaleon chữa cho người mù; thánh Biển Ðức chữa cho người phong; và cuộc giải cứu thánh Placid. Một vài chiếc quan tài bằng đá đang được bảo tồn tại đây, trong đó một số được chạm khắc tuyệt đẹp.
 |
| Trên các bức tường là những bức bích hoạ từ thế kỷ 8 đến 11 |
Nguồn gốc xa xưa
Ở tầng bên dưới là dấu vết một tòa nhà của giới thượng lưu La Mã hồi thế kỷ thứ 3. Trong khi các nhà khảo cổ học chưa quá chắc chắn về dòng thời gian của nơi này, họ cho rằng ngôi nhà ban đầu thuộc về một Kitô hữu giàu có thời xưa. Nhiều khả năng vị tín hữu gốc thượng lưu âm thầm biến ngôi nhà của mình thành nhà thờ, cho phép các tín hữu có nơi cầu nguyện Thiên Chúa vào thời Kitô giáo vẫn còn bị cấm đoán và bức hại. Sau đó, tòa nhà được cung hiến và Vương Cung Thánh Ðường đầu tiên đã được xây dựng bên trên.
Theo trang tin Your Guide to Trastevere, đến nay vẫn chưa có thể thực sự khai quật tàn tích bên dưới, vì để tránh ảnh hưởng đến phần móng của nhà thờ bên trên. Ðó là lý do tại sao con người có thể sẽ chẳng bao giờ biết được chi tiết của nhà thờ cổ đại này, trừ phi xuất hiện công nghệ mới cho phép giới khảo cổ học có thể nghiên cứu và phân tích ở một chiều hướng khác. Trải qua lịch sử lâu đời của Vương Cung Thánh Ðường San Crisogono, không ngạc nhiên khi có nhiều vị hồng y nổi tiếng của Giáo hội xuất thân từ giáo xứ này. Trong số đó có Ðức Hồng y Vincenzo Gioacchino Raffaele Luigi Pecci (1853-1878), người sau khi được mật nghị bầu chọn đã trở thành Ðức Giáo Hoàng Leo XIII.
Nhà thờ cổ hiện vẫn luôn mở rộng cửa đón chào du khách. Vì ít người biết về nguồn gốc của Vương Cung Thánh Ðường San Crisogono, khách hành hương có thể tận hưởng khoảng thời gian riêng tư để thưởng lãm tàn tích và ngắm nhìn những bức bích họa đã mang đậm sắc màu của thời gian.
LING LANG
Bình luận