1.
Người Công giáo nào cũng biết và thuộc lòng kinh Mười Điều Răn Đức Chúa Trời. Trong văn cảnh của sách Xuất Hành, kinh Mười Điều Răn chính là mười điều khoản trong giao ước Thiên Chúa đã ký kết với dân Israel. Nguyên văn của điều răn thứ hai là: “Ngươi không được tạc tượng, không được vẽ hình bất cứ một loài nào trên trời hay dưới đất mà thờ lạy” (Xh 20,4). Thiên Chúa cấm không cho tạc tượng, vẽ hình, vì Thiên Chúa là Đấng vô hình, không ai thấy. Nhưng con người lại có khuynh hướng muốn hữu hình hóa và cụ thể hóa Thiên Chúa, nên người ta dễ đi tìm hình này hình nọ để tôn thờ. Sách Xuất Hành kể chuyện đang khi ông Môsê còn ở trên núi với Chúa thì ở dưới chân núi, dân Israel đã xin ông Aaron “làm cho chúng tôi một vị thần để dẫn đầu chúng tôi”, và Aaron bằng lòng, gom góp hết vàng bạc trong dân để làm tượng con bê bằng vàng. Làm xong tượng bê bằng vàng, toàn dân đã quỳ gối tung hô “đây là thần đã đưa chúng tôi lên từ đất Ai Cập” (Xh 32,1-6).
Nhắc lại sự kiện trên để hôm nay khi mừng lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống, đừng quên một điều: Chúa Thánh Thần là Đấng Vô hình. Chính vì vậy, Kinh Thánh nói về Chúa Thánh Thần bằng những ngôn ngữ biểu tượng, cụ thể qua các bài đọc trong Thánh Lễ: Chúa Thánh Thần được ban xuống cho các Tông đồ dưới hình lưỡi lửa (Cv 2,1-11); Chúa Giêsu Phục Sinh ban Thánh Thần cho các môn đệ bằng cách thổi hơi vào các ông (Ga 20,19-23); bài Tin Mừng Lễ vọng Chúa Thánh Thần nói đến Ngài bằng hình ảnh của nước (Ga 7,37-39).
![]() |
2.
Tuy không nhìn thấy Chúa Thánh Thần như thấy những thực tại hữu hình, người ta có thể thấy được Ngài qua những hoa trái mà thánh Phaolô nói: “là bác ái, hoan lạc, bình an, nhẫn nhục, nhân hậu, từ tâm, trung tín, hiền hòa, tiết độ” (Gl 5,22). Thánh Thần đang hiện diện và hoạt động trong cuộc đời này, trong tâm hồn con người khi tâm hồn chúng ta có tình bác ái, có niềm vui, sự bình an, sự nhẫn nhục, nhân hậu, từ tâm. Đấy là những hoa trái cụ thể.
Hãy lưu ý đến hoa trái đặc biệt mà các bài Kinh Thánh hôm nay nhấn mạnh, là sự hiệp nhất. Sách Công Vụ kể rằng sau khi lãnh nhận Chúa Thánh Thần, các Tông đồ “nói các thứ tiếng khác, tùy theo khả năng Thánh Thần ban cho”. Những người có mặt ở đó thuộc nhiều sắc dân và ngôn ngữ khác nhau, nhưng mọi người phải “kinh ngạc vì ai nấy đều nghe các ông nói tiếng bản xứ của mình” (Cv 2,1-11). Sự kiện này diễn tả sự hiệp nhất vượt lên trên những bất đồng của ngôn ngữ, những ranh giới của chủng tộc để làm cho người ta được nên một với nhau trong cùng một đức tin.
Càng thấm thía hơn về sự hiệp nhất này nếu ta đối chiếu bài sách Công vụ với câu chuyện tháp Babel. Sách Sáng Thế, chương 11, kể lại lúc bấy giờ các gia tộc họp lại để xây một tháp cao đụng tới trời. Lúc đó, Chúa mới làm cho ngôn ngữ của họ tán loạn, nên họ không xây được tháp vì không hiểu được nhau. Câu chuyện này rất khó hiểu. Một số nhà nghiên cứu cho rằng câu chuyện muốn giải thích lý do tại sao trên thế giới này lại có nhiều ngôn ngữ khác nhau đến thế. Tuy nhiên về mặt tôn giáo, nhiều nhà chú giải đề nghị phải đặt câu chuyện tháp Babel vào trong bối cảnh của toàn bộ những chương đầu sách Sáng Thế nói về nguồn gốc vũ trụ và con người, khi đó chúng ta khám phá ra ý nghĩa căn bản này: sự chia rẽ giữa các dân tộc được cụ thể hóa qua sự kiện bất đồng ngôn ngữ, và đó chính là hậu quả của tội lỗi.
Tội lỗi đã gây nên chia rẽ, phá mất sự hiệp nhất. Sau khi Adam và Eva phạm tội, sự hài hòa của họ với Thiên Chúa bị cắt đứt, hai ông bà “trốn vào đám cây cối trong vườn để khỏi giáp mặt Chúa” (St 3,8); sự hài hòa giữa vợ chồng cũng không còn, thế nên Adam và Eva đổ tội cho nhau (St 3,12); anh em ruột thịt trong nhà là Cain và Abel giết hại nhau (St 4,1-8); sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên cũng chẳng còn, được cụ thể hóa qua chuyện Lụt đại hồng thủy (St 7,1-24). Trong bối cảnh trên, câu chuyện tháp Babel diễn tả tình trạng các dân tộc chia rẽ và phân tán (St 11,1-9), cũng là hậu quả của tội lỗi.
3. Nếu hoa trái của tội lỗi là sự chia rẽ thì hoa trái của Thánh Thần là sự hiệp nhất, làm cho muôn dân với những ngôn ngữ khác nhau được hiệp nhất trong cùng một đức tin vào Thiên Chúa. Ý nghĩa đó được diễn tả cách sống động trong bài đọc 1, khi mọi người đều nghe các Tông đồ nói tiếng bản xứ của mình “mà loan báo những kỳ công của Thiên Chúa” (Cv 2,11). Hội Thánh phải là dấu chỉ sống động của sự hiệp nhất bởi lẽ “Tất cả chúng ta, dù là Do Thái hay Hy Lạp, nô lệ hay tự do, đều đã chịu Phép Rửa trong cùng một Thần Khí để trở nên một thân thể” (1Cr 12,13).
Khi mừng lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống, chúng ta được mời gọi trở thành khí cụ của Chúa Thánh Thần trong việc kiến tạo sự hiệp nhất trong đời sống, bắt đầu từ đơn vị nhỏ nhất là gia đình của mình, kế đó là cộng đoàn giáo xứ hoặc dòng tu. Ngày nay, không thiếu những gia đình và cộng đoàn đang mất dần sự hiệp nhất. Theo thánh Phaolô, nguyên do gây chia rẽ là sự ganh tị, hư danh, tính ích kỷ, sự tự mãn. Mỗi người chỉ biết nghĩ về mình mà không biết nghĩ đến người khác và ích chung, nên sự hiệp nhất trong cộng đoàn ngày càng vơi cạn. Từ lời của thánh Phaolô, không thể không nhớ đến lời khuyên của Đức Giáo Hoàng Piô XII dành các gia đình Công giáo: “Trong một gia đình mà người cha biết quên mình đi để chỉ nghĩ đến vợ và các con, người mẹ biết quên mình đi để chỉ nghĩ đến chồng và các con, các con biết quên mình đi để chỉ nghĩ đến cha mẹ và anh chị em khác, thì gia đình ấy là Thiên đàng!”. Thật vậy, Thiên đàng là gì nếu không phải là sự sống hiệp nhất nơi Thiên Chúa Ba Ngôi? Trong thực tế của đời sống gia đình, có những ông chồng chỉ nghĩ đến mình, ngày nào cũng nhậu nhẹt mà không biết gì đến vợ con ở nhà; có những bà vợ chỉ nghĩ đến mình, tiêu tốn rất nhiều tiền bạc cho những sở thích cá nhân mà không quan tâm chăm lo cho con cái. Chắc chắn những lối sống đó chỉ làm cho sự hiệp nhất trong gia đình càng ngày càng mong manh hơn. Trong cộng đoàn cũng thế thôi.
Cử hành lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống không chỉ là để ca tụng, ngợi khen Chúa, mà còn là dịp để mỗi Kitô hữu ý thức rằng mình được mời gọi cộng tác với Chúa Thánh Thần trong việc xây dựng sự hiệp nhất trong Hội Thánh, từ gia đình là Hội Thánh tại gia cho đến cộng đoàn Hội Thánh địa phương. Với sự hiệp nhất đó, Hội Thánh mới có thể làm chứng cách thuyết phục cho Tin Mừng Chúa Giêsu như các Tông đồ đã làm trong thuở ban đầu của Hội Thánh.
Giám mục Phêrô Nguyễn Văn Khảm - GP Mỹ Tho
Bình luận