Acid uric là sản phẩm của một chuyển hóa tự nhiên trong cơ thể. Khi tế bào chết đi, nhân của nó bị phá hủy và chuyển hóa thành acid uric. Đây là nguồn acid uric nội sinh. Ngoài ra, những loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật cũng có nhân tế bào, khi vào cơ thể qua đường ăn uống sẽ chuyển hóa thành acid uric. Đó là nguồn acid uric ngoại sinh, trong đó các loại thực phẩm nội tạng động vật, hải sản... sẽ được chuyển hóa thành acid uric rất nhiều. Acid uric là một chất thừa trong cơ thể, được thải loại 80% qua đường niệu, 20% qua đường tiêu hóa và da. Bên cạnh đó, rượu bia có tác dụng kích hoạt men xanthine oxidase gây tăng sản xuất acid uric. Do đó, acid uric tăng cao trong máu có liên quan đến việc ăn nhiều đạm động vật và uống nhiều rượu bia.
Trong quá trình chuyển hóa của cơ thể khi nguồn tạo ra acid uric và thải loại acid uric bị mất cân bằng hoặc tạo acid uric nhiều nhưng thải ra ít thì sẽ làm acid uric bị giữ lại trong máu. Khi đó acid uric sẽ lắng đọng trong các mô. Nơi acid uric thường lắng đọng nhất là các khớp và gây ra bệnh đặc trưng là gout. Ngoài ra, acid uric còn lắng ở tim gây bệnh tim mạch, lắng ở thận gây suy thận, lắng ở đường niệu gây ra sỏi thận. Tuy nhiên có những trường hợp acid uric trong máu rất cao nhưng không có triệu chứng do nó được tạo ra nhiều mà thải ít .
Tăng acid uric máu không có triệu chứng (không bị bệnh gout, không bị sỏi thận, không có bệnh thận do tăng acid uric) thì không cần điều trị. Ngoại trừ trường hợp tăng acid uric ở bệnh nhân ung bướu dùng thuốc độc tế bào, để dự phòng bệnh thận cấp do acid uric.
Tăng acid uric có triệu chứng bao gồm bệnh gout, sỏi thận, bệnh thận do acid uric
1. Bệnh gout: viêm khớp do lắng đọng acid uric
- Đối với cơn gout cấp: điều trị chủ yếu là dùng các thuốc kháng viêm giảm đau (AINS, Colchicin, corticoid). Không dùng thuốc hạ acid uric trong cơn gout cấp.
- Đối với gout mạn: khi triệu chứng gout cấp giảm đi, xem xét dùng thuốc giảm acid uric để dự phòng cơn gout tái phát.
2. Sỏi uric thận : có chỉ định dùng thuốc Allopurinol.
3. Bệnh thận do acid uric: dùng thuốc hạ acid uric máu ở bệnh nhân ung thư để dự phòng bệnh thận do tăng acid uric.
Các thuốc giảm acid uric máu gồm :
* Allopurinol (ức chế sự sản xuất acid uric bằng cách ức chế enzyme xanthine oxidase). Allopurinol được chỉ định lý tưởng cho các đối tượng như: tăng sản xuất quá mức acid uric (uric acid/nước tiểu 24 giờ >800mg đối với người có chế độ ăn bình thường, hoặc > 600mg đối với chế độ ăn giảm Purin), bệnh nhân suy thận, sỏi uric thận, bệnh nhân bị gout có hạt tophi, hoặc bệnh nhân có nguy cơ bị bệnh thận do tăng acid uric máu. Allopurinol là thuốc dung nạp tốt, tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp bị dị ứng nặng như nổi mề đay, suy gan, viêm thận kẻ... Do đó chỉ sử dụng thuốc này khi cần thiết, đúng chỉ định, và phải theo dõi sát những phản ứng có thể xảy ra.
* Probenecid (tăng bài tiết acid uric qua thận). Thuốc này chỉ định lý tưởng cho các đối tượng: bài tiết acid uric niệu/24h < 800mg, không có tiền sử sỏi thận, chức năng thận tốt. Tác dụng phụ thường gặp là rối loạn tiêu hóa.
Trường hợp của bạn là tăng acid máu không triệu chứng, do đó không cần dùng thuốc.Thay vào đó bạn nên có chế độ ăn hợp lý như giảm ăn đạm động vật, hải sản, ngũ tạng động vật… và hạn chế rượu bia. Sử dụng thuốc hạ acid uric máu không đúng chỉ định không những không có lợi mà lại tiềm ẩn những rủi ro như dị ứng, suy gan thận..
Ths.Bs Trung Phan (phòng khám đa khoa Thánh Mẫu phụ trách)
Bình luận