Ðối với Vatican, kính viễn vọng không gian James Webb cho phép nhân loại khai phá vẻ đẹp của vũ trụ và ngưỡng vọng “quyền năng phi thường” của Chúa.
Vào trung tuần tháng 7.2022, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) công bố một loạt những bức ảnh mới về các thiên hà hình thành không lâu sau sự kiện Big Bang do kính James Webb ghi nhận. Giám đốc Đài Thiên văn Vatican, tu sĩ Guy Consolmagno của dòng Tên cho rằng đây là bằng chứng rõ ràng nhất về “quyền năng phi thường” và “sự yêu chuộng cái đẹp” của Thiên Chúa.
 |
Kính thiên văn uy lực nhất
Kính thiên văn James Webb được thiết kế và chế tạo xây dựng để đưa con người “quay ngược thời gian” và nhìn về thời khắc bình minh của vũ trụ. Đây là công cụ cho phép nhân loại nhìn xa nhất và rõ nhất trong số các kính thiên văn tính đến thời điểm này. Đài thiên văn hồng ngoại với chi phí xây dựng hơn 10 tỷ USD đã được phóng vào không gian ngày 25.12.2021 sau gần 2 thập niên. Hiện kính James Webb cách Trái đất khoảng 1,5 triệu km (tức ở điểm L2 theo thuật ngữ thiên văn). Tại L2, một trong 5 vị trí mà lực hấp dẫn giữa Mặt trời và Địa cầu đạt thế cân bằng, kính thiên văn uy lực nhất vào thời điểm hiện tại của con người có thể duy trì được khoảng cách ổn định với hành tinh của chúng ta.
 |
| So sánh ảnh của James Webb và Hubble |
Nhiều tỷ năm trước, ánh sáng đã rời khỏi những ngôi sao sơ khai nhất của vũ trụ và bắt đầu cuộc hành trình dài đăng đẳng xuyên không gian. Đến ngày 11.7, thế giới đã bắt được ánh sáng đó, thông qua lăng kính của đài thiên văn James Webb. Bức ảnh đầu tiên được kính viễn vọng truyền về cho thấy cụm thiên hà xa xôi SMACS 0723 vào thời điểm cách đây 4,6 tỉ năm. Sau đó kính James Webb tiếp tục truyền về những hình ảnh “nghẹt thở” khác.
Trước sự hân hoan của giới thiên văn học, thầy Consolmagno, Giám đốc Đài Thiên văn Vatican, tỏ ra kỳ vọng về những khám phá khác trong tương lai nhờ vào kính viễn vọng mới. Thầy giải thích hiện con người đã có thể nhìn thấy những sự vật chưa từng lộ diện trước đó. Điều này do kính James Webb được thiết kế để quan sát được các bước sóng không thể vượt qua bầu khí quyển của Trái đất. Đồng thời, mặt gương lớn của đài thiên văn không gian (bề ngang 6,5 m) cho phép con người nhìn được những chi tiết lâu nay vẫn nằm ngoài tầm mắt của chúng ta.
 |
| Thầy Guy Consolmagno ở Đài Thiên văn Vatican |
Nỗ lực chung
Vị tu sĩ dòng Tên gọi những hình ảnh sắc nét về vũ trụ do kính James Webb cung cấp là “thực phẩm cho tâm hồn con người”. “Chúng tôi vô cùng phấn kích trước các bức ảnh mới của kính James Webb!”, theo người đứng đầu đài thiên văn đã hoạt động từ cuối những năm 1500 đến nay. “Khoa học đằng sau kính viễn vọng là nỗ lực của chúng ta trong việc vận dụng trí thông minh do Chúa trao tặng để tìm hiểu quy luật của vũ trụ”, tu sĩ Consolmagno cho biết, thêm rằng “vũ trụ sẽ không thể vận hành nếu thiếu tính hợp lý”.
Bên cạnh đó, thông qua những bức ảnh mới về vũ trụ, con người chợt nhận ra vũ trụ không chỉ vận hành một cách hợp lý, hài hòa mà còn đẹp đẽ. “Đó là thời điểm nhân loại thấy được sự sáng tạo của Chúa, cả quyền năng lẫn tình yêu cái đẹp của Người”, thầy Consolmagno tán thưởng. Nhà thiên văn học của Vatican cũng bày tỏ niềm vui vì nhiều người tham gia dự án kính James Webb là bạn bè và đồng nghiệp của mình: “Tôi biết được họ mất nhiều thời gian và công sức đến mức nào để xây dựng nên cỗ máy tuyệt vời này. Đó là sự tôn vinh cho sức mạnh của tinh thần nhân loại, cho thấy chúng ta sẽ gặt hái đến mức nào nếu hợp tác với nhau”.
 |
| Đài Thiên văn Vatican |
Xuyên xuốt nhiều thế kỷ hoạt động, Đài Thiên văn Vatican hợp tác với nhiều tổ chức học thuật và trường học để đẩy mạnh nỗ lực tìm hiểu và nghiên cứu không gian. Mỗi năm, đài lại mở những khóa học hè, cho phép học sinh trên toàn thế giới có thể học hỏi những nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực này. Ban giảng viên của khóa hè bao gồm ộ đôi tiến sĩ George và Marcia Reike, hai người đằng sau dự án chế tạo các camera hồng ngoại của kính James Webb, và tiến sĩ Didier Queloz, người được trao giải Nobel Vật lý năm 2019. Trong số các cựu học viên của họ là giáo sư Heino Falcke, thành viên của đội ngũ các nhà thiên văn học kết xuất thành công hình ảnh đầu tiên của siêu hố đen ở trung tâm Dải Ngân hà. Nhóm của giáo sư Falcke đã công bố hình ảnh hố đen hồi tháng 5.
Tháng 6.2023, các khóa hè của Đài Thiên văn Vatican sẽ được mở trở lại sau thời gian tạm ngừng vì dịch Covid-19. Chủ đề của khóa hè sẽ là “Tìm hiểu vũ trụ: các công cụ khoa học dữ liệu cho hoạt động khảo sát thiên văn”. Các học viên sẽ được cung cấp kiến thức về việc phân tích dữ liệu lớn (big data) để tìm hiểu vũ trụ, và nguồn dữ liệu này đến từ các thế hệ kính thiên văn và những thiết bị ngày càng phức tạp hơn.
GIANG VÔ YÊN
Bình luận