Hỏi:
Mẹ em năm nay 75 tuổi, bị bệnh tiểu đường gần 20 năm nay. Thời gian gần đây đường huyết của bà giao động có lúc tăng cao trên 200mg%, có lúc bị tụt đường huyết do ăn uống thất thường. Xin hỏi bác sĩ trường hợp của mẹ em nên duy trì mức đường huyết bao nhiêu là hợp lý? Em xin chân thành cảm ơn.
Trả lời:
Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ (American Diabetes Association, viết tắt ADA) đã đưa ra hướng dẫn cập nhập 2013 về điều trị đái tháo đường (ĐTĐ). Hướng dẫn này lần đầu tiên đề cập đến “tiếp cận lấy bệnh nhân làm trung tâm” (patient-centered approach). Tiếp cận lấy bệnh nhân làm trung tâm được định nghĩa là “tiếp cận nhằm cung cấp một sự chăm sóc tôn trọng và đáp ứng những sở thích, nhu cầu và giá trị của từng bệnh nhân và đảm bảo là chính những giá trị của bệnh nhân hướng dẫn tất cả các quyết định lâm sàng”. Trong cách tiếp cận này, mục tiêu kiểm soát đường huyết phải phù hợp với từng cá thể bệnh nhân dựa trên nhiều yếu tố: thái độ và sự cố gắng của bệnh nhân, thời gian mắc bệnh, triển vọng sống, nguy cơ hạ đường huyết, biến chứng mạch máu, bệnh kèm theo và mức độ dồi dào của các nguồn lực. Tùy theo các yếu tố này mà việc kiểm soát đường huyết của từng bệnh nhân sẽ thay đổi từ mức tích cực thấp nhất (mục tiêu HbA1c 7,5-8,0%) đến mức tích cực cao nhất (mục tiêu HbA1c 6,0-6,5%). Chỉ số HbA1C (đường gắn với Hemoglobin của hồng cầu) được xét nghiệm bằng cách lấy máu tĩnh mạch định kỳ 3 tháng 1 lần giúp đạt mục tiêu điều trị, ngăn ngừa biến chứng của bệnh tiểu đường.
 |
1. Mức tích cực thấp nhất (Mục tiêu HbA1c 7,5-8,0%):
- Thái độ và sự cố gắng của bệnh nhân: ít động lực, tuân thủ kém, ít hiểu biết, khả năng tự chăm sóc kém.
- Nguy cơ hạ đường huyết và các biến cố ngoại ý khác: cao
- Thời gian đã bị ĐTĐ: dài
- Triển vọng sống: ngắn
- Biến chứng mạch máu lớn và vi mạch: đã tiến triển
- Bệnh kèm theo: nhiều hoặc nặng
- Nguồn lực, các hệ thống hỗ trợ: hạn chế
2. Mức tích cực cao nhất (Mục tiêu HbA1c 6,0-6,5%):
- Thái độ và sự cố gắng của bệnh nhân: có động lực cao, tuân thủ điều trị tốt, hiểu biết, khả năng tự chăm sóc tốt.
- Nguy cơ hạ đường huyết và các biến cố ngoại ý khác: thấp
- Thời gian đã bị ĐTĐ: ngắn
- Triển vọng sống: dài
- Biến chứng mạch máu lớn và vi mạch: chưa có
- Bệnh kèm theo: không
- Nguồn lực, các hệ thống hỗ trợ: dồi dào
Đối với đa số bệnh nhân ĐTĐ trưởng thành không có thai, mục tiêu HbA1c < 7% là phù hợp. Tuy nhiên mục tiêu HbA1c có thể thay đổi từ < 6,5% đến < 8% tùy theo các yếu tố: thời gian đã bị ĐTĐ, triển vọng sống, bệnh kèm theo, biến chứng mạch máu, nguy cơ hạ đường huyết nặng. Bên cạnh mục tiêu HbA1c < 7%, ADA còn khuyến cáo đạt mục tiêu đường huyết trước ăn trong khoảng 70-130 mg/dl (3,9-7,2 mmol/l) và đường huyết sau ăn (đo 1-2 giờ sau khi bắt đầu bữa ăn) < 180 mg/dl (10,0 mmol/l).
Trường hợp của mẹ em lớn tuổi, khả năng tự chăm sóc kém, bị ĐTĐ đã lâu năm, nguy cơ hạ đường huyết khá cao. Do đó theo khuyến cáo thì không nên cố gắng kiểm soát đường huyết quá tích cực vì như vậy sẽ dễ bị tụt đường huyết nặng và các biến cố ngoại ý khác gây tăng tỷ lệ tử vong. Trường hợp này nên kiểm soát ở mức tích cực thấp nhất (mục tiêu HbA1C 7.5-8%). Em nên đưa mẹ đi xét nghiệm chỉ số HbA1C để biết được mức độ kiểm soát đường huyết.
Ths.Bs Trung Phan
Bình luận