Dự án Nghệ thuật Người hùng trong dịch Covid-19

Vượt qua nỗi đau mất mát, các gia đình của những nhân viên y tế qua đời vì đại dịch đã kết nối với Dự án Nghệ thuật Người hùng, nhằm tiếp tục truyền tải tinh thần quên mình của người đã khuất.

Trong 21 năm, bà Daisy Doronilla là y tá của Trung tâm Cải huấn hạt Hudson (bang New Jersey, Mỹ), cho đến khi qua đời ngày 5.4.2020 vì Covid-19. Lẽ ra, vào ngày này bà đã lên đường hành hương đến Ðất Thánh theo chương trình của nhóm Tông đồ Philippines của Thánh Gia. Doronilla là một trong hơn 100 nhân viên y tế được vinh danh và tưởng nhớ theo khuôn khổ Dự án Nghệ thuật Người hùng. Ðây là cuộc triển lãm chân dung trên nền tảng kỹ thuật số với sự tham gia hiệu đính của các gia đình nạn nhân theo sự hỗ trợ của tổ chức chuyên về nghệ thuật ARTHOUSE.NYC.

Triển lãm trên đường phố

“Chúng tôi vô cùng an ủi và cảm thấy vui mừng xen lẫn đắng cay, rằng bà ấy đã không bị lãng quên. Người mẹ yêu dấu của chúng tôi vẫn có thể truyền cảm hứng cho nhiều người khác, dù bà đã qua đời”, trang Catholic News Agency dẫn lời con gái Denise Rendor của y tá Doronilla.Ðối với Rendor, ban đầu cô chỉ kỳ vọng họa sĩ có thể phản ảnh chân thực và sống động khi khắc họa hình ảnh của người mẹ quá cố. Tuy nhiên, cô không ngờ họa sĩ đã ghi nhận cả nguồn gốc Philippines của gia đình khi thực hiện bức chân dung của bà Doronilla. “Tôi thật sự cảm động vì điều đó”, cô Rendor kể lại.

Từ năm ngoái, những bức ảnh trên được trưng bày trên nhiều nền tảng kỹ thuật số khác nhau, bao gồm cửa sổ của những tòa nhà lớn, bảng điện tử tại trạm xe buýt, hoặc những tấm biển quảng cáo trên các đại lộ của TP New York.“Chúng tôi không thể tổ chức triển lãm vì các biện pháp phòng chống Covid-19, nên chúng tôi bắt đầu thực hiện triển lãm trên các cửa sổ”, bà Susannah Perlman, giám tuyển nghệ thuật và nhà tổ chức sự kiện của ARTHOUSE.NYC cho biết.“Làn đường dành cho người đi bộ trở thành phòng triển lãm tranh. Các bức chân dung và câu chuyện đằng sau chúng, sự tôn vinh cho những con người dũng cảm ấy có thể vượt khỏi giới hạn của phòng trưng bày truyền thống và đến bất cứ nơi đâu”, theo bà Perlman.

Thậm chí các bức chân dung còn xuất hiện trên Vịnh Hudson và các tàu bè ở TP Miami, cũng như mọi thành phố chính trên khắp nước Mỹ.“Tôi thích cách nhà tổ chức sắp xếp để chân dung của mẹ tôi xuất hiện ở mọi nơi. Ðây quả là cách vô cùng hay ho để mang lại sự hiện diện của những người đã qua đời vì dịch Covid-19. Phương pháp này còn hiệu quả hơn cách thể hiện số liệu 500.000 hoặc 600.000 nạn nhân của đại dịch tại Mỹ như báo đài thường đưa tin”, cô Rendor chia sẻ.

Sống vì mọi người

Khi còn tại thế, mẹ cô quan tâm và chăm sóc tù nhân, những người thường bị đa số chối bỏ.“Bà ấy sống cuộc đời hiến dâng, mang đến niềm thương xót cho mọi người. Bà cho rằng ai nấy đều cần đến sự chăm sóc và quan tâm vào ngày cuối cùng của cuộc đời, dù họ là ai. Bất chấp tội lỗi đè nặng trên vai mỗi tù nhân, mẹ tôi luôn có mặt cùng họ. Bà công nhận phẩm giá của mỗi con người”, con gái bà Doronilla nói về mẹ mình.

Ngày 14.3.2020, bà Doronilla bị ho khi đi làm về. Khoảng một tuần sau và sau nhiều lần khám bệnh nhưng các bác sĩ cho rằng bà có lẽ bị dị ứng hoặc viêm họng, Doronilla nhập viện khi độ bão hòa ôxy trong máu chỉ còn 84. Tình trạng tiếp tục xấu đi, bác sĩ đặt nội khí quản cho bà vào ngày hôm sau. Ba ngày kế tiếp, bà được kết luận mắc Covid-19. Ðến ngày thứ 5 kể từ khi nhập viện, bệnh nhân lên cơn đau tim. Ngày thứ 9, các bác sĩ phải tiến hành lọc máu vì bà bị suy thận. Trong suốt 2 tuần bà nhập viện cho đến trước khi chết, không có người thân nào gặp được bà lần cuối.“Thật sự vô cùng đau buồn khi mất đi cha mẹ hoặc người thân, đặc biệt trong thời gian đại dịch hoành hành”, cô Rendor nhớ lại.

Giám tuyển Perlman cho biết bà bị tác động sâu sắc trước sự hy sinh của các nhân viên y tế nên muốn làm điều gì đó để vinh danh hành động cao cả của họ. Các số liệu thống kê thuần túy chỉ là những con số khô khan, và khiến mọi người quên đi“khuôn mặt đằng sau dữ liệu đó”. Bà bắt đầu liên lạc với các họa sĩ mà mình có quan hệ trong 10 năm làm việc, đồng thời kết nối những gia đình có người thân qua đời vì Covid-19 và đề nghị họ tham gia.

Cô Denise Rendor trước chân dung của mẹ

Mỗi gia đình được tiếp cận hồ sơ và tác phẩm của các họa sĩ để chọn ra loại hình nghệ thuật mà họ muốn chân dung của người thân được khắc họa. Kế đến, họa sĩ được chọn liên lạc gia đình để thu thập hình ảnh và câu chuyện về người đã khuất. Trong số những gương mặt “Người hùng” còn có bà MaryBeth Papetti, qua đời ngày 24.3.2020. Bà là tín hữu Công giáo nhiệt thành và làm việc không mệt mỏi vì những người mà bà chăm sóc.

Hai chân dung khác là cha con bác sĩ Carlos Vallejo (con) và Jorge Vallejo. Hai nạn nhân đều là người Công giáo và lần lượt qua đời cách nhau một tháng vào năm ngoái. Bác sĩ Carlos thường xuyên nói về đức tin với các bệnh nhân, trong khi người cha, bác sĩ Jorge, không bao giờ phân biệt đối xử với bất cứ bệnh nhân nào dù xuất thân hay địa vị khác nhau ra sao. Trong suốt 40 năm hành nghề sản khoa, bác sĩ Jorge từng đỡ đẻ cho ca sinh non ngắn ngày nhất tại Mỹ, và hai mẹ con sản phụ đều an toàn.

Giám tuyển Perlman cho rằng “cái chết là một điều gì đó vô cùng tâm linh”, và bà muốn vinh danh từng nhân viên y tế theo cách thức tôn trọng nhất có thể, phù hợp với tôn giáo và đức tin của họ.

ÐỊNH NGUYỄN