Ngày 14.9.2015, lễ Suy Tôn Thánh Giá, Tòa Thánh thành lập Học viện Công giáo Việt Nam, đánh dấu một cột mốc lịch sử của Giáo hội Việt Nam. Mười năm sau, ngày 31.5.2025, lễ Đức Mẹ đi viếng bà Êlisabét, Giáo hội Việt Nam đặt viên đá đầu tiên cho học viện, khởi đầu hành trình xây dựng một trung tâm trí thức Công giáo mang bản sắc Việt, phục vụ Giáo hội và xã hội.
Thánh Phaolô từng nói: “Chúng tôi rao giảng một Đấng Kitô chịu đóng đinh” (1Cr 1,23). Thập Giá - biểu tượng của sự khôn ngoan Thiên Chúa - là nền tảng của Học viện. Việc chọn ngày lễ Suy Tôn Thánh Giá để thành lập và lễ Đức Mẹ đi viếng để khởi công nhấn mạnh sứ mạng mang Tin Mừng đến mọi người qua tri thức và tình yêu, như Đức Mẹ mang Chúa Giêsu đến với nhân loại. Từ đây, Học viện trở thành cầu nối giữa đức tin và tri thức, đáp ứng những câu hỏi của thời đại.
Học viện, trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam và được Tòa Thánh hướng dẫn, là nơi đào tạo linh mục, tu sĩ, và giáo dân về triết học, thần học, và mục vụ theo chuẩn quốc tế. Nơi đây hội nhập văn hóa Việt Nam, triết lý Á Đông, và đối thoại với các lĩnh vực hiện đại như công nghệ 4.0, AI, và truyền thông. Sống tinh thần Công đồng Vatican II, học viện thúc đẩy vai trò giáo dân, tinh thần hiệp hành và sứ vụ truyền giáo, hướng tới trở thành một đại học Công giáo mang bản sắc Việt, đào tạo những con người loan báo Tin Mừng với trí tuệ, nhân bản và tràn đầy Thần Khí.
Điểm độc đáo của học viện là sự kết hợp giữa chiêm niệm và hành động. Đức cha Giuse Đinh Đức Đạo, nguyên Viện trưởng đầu tiên của Học viện Công giáo Việt Nam, đã chia sẻ ước mơ về một đan viện nằm trong khuôn viên học viện, sẽ là nơi giám mục, linh mục, tu sĩ, và giáo dân cầu nguyện, chiêm niệm, và thờ phượng Thánh Thể. Theo Đức cha: “Sự hiện diện của một đan viện đắm chìm trong bầu khí linh thiêng của Thiên Chúa nhắc mọi người luôn nhớ rằng chính Chúa là lý do và nguồn gốc của việc học tập, giảng dạy và phục vụ”. Bên cạnh đan viện, Đức cha Đạo cũng mơ ước về một mái ấm tình thương trong học viện, nơi giáo sư, sinh viên có thể thực hành tình yêu thương qua việc phục vụ người nghèo, bệnh tật và khổ đau. Mái ấm tình thương là hình ảnh tiêu biểu cho thế giới, đặc biệt là những người cần được chăm sóc và yêu thương, sẽ giúp cộng đồng học thuật kết nối lý thuyết với thực hành, sống đức tin qua hành động cụ thể.
Sự kết hợp giữa đan viện và mái ấm tình thương tạo nên một mô hình học viện độc đáo, nơi chiêm niệm và hành động được hòa quyện tuyệt diệu như giữa “Maria và Matta”, hầu giúp phát triển toàn diện con người. Vì việc đào tạo thần học không chỉ là kiến thức, mà còn là trải nghiệm sống động trong mối tương quan với Thiên Chúa và tha nhân.
Học viện tích hợp ba cấp bậc học thuật: Cử nhân: cung cấp nền tảng triết học, thần học, và mục vụ; Cao học: chuyên sâu về tín lý, luân lý, và đối thoại liên tôn; Tiến sĩ: đóng góp nghiên cứu giải quyết các vấn đề của Giáo hội và xã hội. Ba khoa chính bao gồm: Triết học, suy tư và phân định chân lý, hội nhập triết lý Á Đông; Thần học, “đức tin tìm hiểu”, sống và giảng dạy Lời Chúa; Mục vụ, thực hành tình yêu mục tử trong giáo xứ, gia đình, giới trẻ, và truyền thông.
Học viện dạy kiến thức kết hợp với đào luyện nhân vị, bao gồm nhân phẩm và nhân cách con người. Không chỉ giảng bài, mà là đồng hành, chia sẻ, sống đạo. Ba chiều kích tích hợp: Học thuật (trí thức): nghiêm túc theo chuẩn quốc tế; Thiêng liêng (linh đạo): lồng ghép cầu nguyện, chiêm niệm với học tập; Thực hành (mục vụ): học để sống, sống để truyền giáo.
Học viện hướng đến trở thành một đại học Công giáo mang bản sắc Việt, đạt chuẩn quốc tế, đào tạo người loan báo Tin Mừng với trí tuệ, nhân bản, và đầy Thần Khí. Nơi đây thúc đẩy đối thoại liên ngành, liên tôn, và liên văn hóa, góp phần vào sứ mạng truyền giáo trong thời đại mới.
Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm, Viện trưởng Học viện đương nhiệm, đã từng chia sẻ, việc xây dựng học viện không chỉ là xây dựng cơ sở vật chất, mà còn là xây dựng một cộng đồng học thuật sống động, nơi mọi thành phần Dân Chúa cùng nhau học hỏi, nghiên cứu và phục vụ hữu hiệu. Ngài mời gọi mọi thành phần Dân Chúa - giám mục, linh mục, tu sĩ, giáo dân - chung tay đóng góp trí tuệ, tài năng, và nguồn lực để học viện trở thành “bộ óc” của Giáo hội Việt Nam, mang tầm khu vực và quốc tế.
Trong ngày lễ Đức Mẹ đi viếng, học viện khởi đầu hành trình “viếng thăm học lý”, mang Tin Mừng vào lòng trí thức, đáp ứng các câu hỏi của thời đại. Như Đức Mẹ, học viện sẽ mang Chúa đến nhân loại qua tri thức và tình yêu. Xin Mẹ Maria, môn sinh đầu tiên, đồng hành cùng công trình này, để từ Thập Giá dẫn đến ánh sáng Đức Tin và hành động mục vụ.
Lm Gioan Kim Khẩu Nguyễn Văn Hinh, (D.Min)
Bình luận