Những dòng kênh B, 3, G, F… ở vùng Cái Sắn đang sạch dần những đám lục bình, rác thải sinh hoạt, bờ kênh dần thông thoáng… Những dòng kênh như đang thở lại, hồi sinh sức sống…
Sông Cái Sắn có khoảng 30 kênh sườn lớn nhỏ tựa như xương cá dẫn nước vào những xóm ấp, họ đạo ở vùng Cái Sắn. Từng dòng kênh tưới tiêu cho những cánh đồng lúa, là nguồn nước sinh hoạt và cũng là đường thủy giao thương lúa gạo, vật tư nông nghiệp. Gìn giữ những dòng kênh thông thoáng, giảm ô nhiễm là điều tất yếu cho sự sống của người dân trong vùng.
Lối chừng 40 năm về trước, bà con cư ngụ hai bên bờ kênh vẫn sử dụng nguồn nước này cho sinh hoạt. Càng về sau, nước sông bị ô nhiễm dần do chất thải nông nghiệp và chăn nuôi, rác thải sinh hoạt và xác động vật... Với nguồn chất thải này, lục bình vốn dễ sống lại thêm điều kiện phát triển, lan tràn tựa như làm thành một bức tường lưới, ngày một dày hơn bởi những thứ rác khác mà chúng “lưới” được… Lục bình đã làm ngạt thở dòng sông, bịt mất đường thủy…
Ông Lã Ngọc Thiên, Chủ tịch Hội đồng Mục vụ giáo xứ Đồng Tâm, kênh 3B, cho biết các hộ dân cũng vớt lục bình, thậm chí có người dùng thuốc diệt cỏ để diệt. Tuy nhiên, chỉ sau thời gian ngắn, lục bình lại sinh sôi nhanh chóng. Vào vụ mùa, vì tình trạng này mà ghe mua lúa không đến được nhà dân. Nhà nông phải thuê xe chở theo đường nhỏ ven kênh ra đầu kênh để bán, phát sinh thêm chi phí; hoặc nếu tiểu thương có vào được tận nhà thì lại sẽ mua lúa với giá thấp hơn, do trừ chi phí đi lại khó khăn.
Một tiểu thương kinh doanh lúa gạo trong địa bàn tỉnh Kiên Giang phân trần: “Người mua cũng vất vả chẳng kém so với nhà nông. Để đi qua những khu vực có lục bình dày đặc, máy ghe phải mở hết công suất, tiền dầu phải tốn gấp đôi và mất thời gian hơn so với những dòng nước thông thoáng. Bởi vậy giá mua cũng phải giảm từ 150 đến 200 đồng/kg để bù chi phí”.
Một số hộ dân có máy gặt lúa, máy cày phải tự dọn một lối trên kênh để ghe đi thì thường dùng thuốc diệt cỏ để diệt lục bình. Một chủ máy cày trong khu vực huyện Tân Hiệp thừa nhận: “Biết là dùng hóa chất cũng gây ảnh hưởng cho nguồn nước, nhưng tôi hầu như không còn chọn lựa nào khác, vì di chuyển bằng đường thủy cũng sẽ tránh gây cản trở lưu thông và không gây hư hại tuyến đường bộ bằng xi măng”.
Điều khó khăn lưu cữu này cho thấy lục bình vẫn được vớt, vẫn bị diệt, nhưng… chỉ là vào những thời điểm nhất định và làm cục bộ, manh múm.
Có một thực tế là, hai bờ kênh ở vùng Cái Sắn là nơi có các xứ đạo. Trước tình trạng lẩn quẩn năm này qua năm khác trong câu chuyện lục bình trên sông như vừa nêu, những bề trên có trách nhiệm đã quyết định gây ý thức sống đạo bằng những hành động cụ thể của giáo dân. Không gì gần hơn là làm quang đãng những mặt nước đang bị lục bình chiếm ngự. Dọn sạch lục bình chỉ là bước khởi đầu để gây ý thức bảo vệ và giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước sông.
Vào mùa mưa giữa năm 2024, giáo phận Long Xuyên phối hợp với chính quyền địa phương huyện Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ, phát động chương trình làm sạch nguồn nước trên các dòng kênh, khởi đầu từ kênh B. Nhiều đoàn thể xã hội và các xứ đạo đã tham gia. Ngay sau buổi lễ, các vị chức sắc đạo đời cùng với dân xuống thuyền vớt bèo và phát quang hai bờ kênh B, nơi tổ chức lễ phát động. Cùng thời điểm, tại giáo xứ Vạn Đồn, giáo dân cũng làm công việc tương tự. Sau kênh B, đã có các cuộc phát động ở những dòng kênh thuộc những xứ đạo khác.
Coi sóc giáo xứ Vạn Đồn bên tuyến sông kênh B, nơi mở đầu chương trình làm sạch dòng sông, linh mục Phêrô Vũ Quang Tấn, khẳng định việc này nằm trong chương trình gây ý thức bảo vệ môi trường cho cộng đoàn tín hữu nói riêng và cộng đồng xã hội nói chung, cha nói: “Tuyến sông kênh B giờ đã sạch đẹp rồi. Mừng hơn nữa đó là bà con ý thức hơn, không còn đổ rác xuống kênh, biết phân loại rác sinh hoạt trong gia đình. Từ nay, vào mỗi Chúa nhật cuối tháng, mọi thành phần trong xứ đạo Vạn Đồn lại cùng làm vệ sinh con kênh để giữ gìn môi trường và giao thông đường thủy thuận lợi”.
Sau Vạn Đồn hai ngày, tuyến sông kênh 3 nay cũng “đi vào nề nếp”, ghe thuyền đi lại dễ dàng. Ông Lã Ngọc Thiên, Chủ tịch Hội đồng Mục vụ giáo xứ Đồng Tâm vui mừng: “Việc vận chuyển nông sản, vật liệu xây dựng đã dễ dàng. Rồi đây những cuộc rước dâu bằng ghe thuyền sẽ có trở lại... Bà con trong tuyến kênh sẽ cùng chung tay gìn giữ dòng kênh”.
Các biểu ngữ “Rác là nguồn gây ô nhiễm, gây bệnh, hãy làm sạch rác bất cứ nơi nào” được gắn trên thành cầu bắc qua kênh ở các giáo xứ vùng Cái Sắn sẽ không còn là khẩu hiệu suông, bởi vì ngoài việc gìn giữ dòng kênh thông thoáng và không đổ rác, các gia đình đang thực hành cách phân loại rác đầu nguồn, làm hố ủ phân xanh rác thực phẩm, phế phẩm chăn nuôi…
BÍCH VÂN
Bình luận