Giữa tháng 9 này, Đại hội Năm Thánh 2025, do giáo đoàn Công giáo Việt Nam tại Nhật (Hadano, Kanagawa) tổ chức sẽ diễn ra. Đây là dịp để người trẻ đang sinh sống, làm việc, học tập tại nhiều vùng miền khác nhau trên đất nước Nhật Bản nối kết với nhau. CGvDT đã có cuộc trao đổi với linh mục Giuse Nguyễn Thanh Nhã SJ - Đặc trách giới trẻ - Trưởng Ban tổ chức Đại hội về những công việc mục vụ cho di dân tại nước này, cũng như chuyện giữ đạo, sống đạo nơi xứ xa của người trẻ Công giáo Việt Nam.
CGvDT: Xin cha chia sẻ khái lược về số di dân Công giáo Việt Nam tại Nhật cũng như các hoạt động mục vụ hiện có?
- Cha Giuse Nguyễn Thanh Nhã: Theo thống kê của Cục Xuất Nhập Cảnh Nhật Bản, tính tới năm 2025, số người Việt đang sinh sống và làm việc tại Nhật khoảng 630.000 người. Vì thế, nếu tính theo tỷ lệ dân số Công giáo Việt Nam là 8% thì chúng ta có khoảng 50.000 đến 55.000 người Công giáo Việt đang ở Nhật. Số bà con này sống rải rác khắp nước Nhật, từ Bắc tới Nam, từ Hokkaido tới Nagasaki, và phần đông là những người trẻ dưới 30 tuổi. Cộng đoàn Công giáo Việt Nam tại Nhật Bản đã hình thành từ những năm trong thập niên 80, nhưng còn rất ít. Các linh mục Việt Nam ở Nhật thời đó đã lập các nhóm rải rác nhiều nơi và thỉnh thoảng đến dâng lễ vào các dịp thuận tiện. Từ năm 2010 trở đi, làn sóng người người Việt đến Nhật lao động và học tập tăng vọt. Chính vì thế, nhiều nhóm giới trẻ Công giáo Việt Nam được ra đời, hiện có khoảng 60 nhóm lớn nhỏ.
Số linh mục Việt Nam tại Nhật hiện ước tính hơn 50 vị, cũng sống rải rác khắp nước Nhật theo các bài sai của nhà dòng hay giáo phận. Phần lớn công việc mục vụ là dâng lễ, tổ chức các đại hội cho giới trẻ, cử hành các bí tích như hôn phối, dạy giáo lý dự tòng và hôn nhân. Bên cạnh đó, cũng có các hoạt động tư vấn luật lao động, luật pháp được Hội đồng Giám mục Nhật Bản hỗ trợ.
Cha có thể nói rõ hơn về những công việc mục vụ của các linh mục, tu sĩ người Việt đang làm tại Nhật Bản?
- Như tôi đã nói, vì khoảng cách địa lý khá xa nhau nên các linh mục, tu sĩ Việt Nam tại Nhật luôn cố gắng để thực hiện việc kết nối, đồng hành, bảo vệ và thăng tiến trong việc mục vụ cho di dân Công giáo Việt Nam tại Nhật. Việc tổ chức các đại hội cho giới trẻ, các sân chơi thể thao là một trong những hoạt động nhắm đến việc gắn kết với nhau hơn. Đa số các bạn trẻ Việt Nam ở Nhật là thực tập sinh. Công việc của các bạn khá nặng nhọc, bên cạnh đó, cơ hội học tiếng Nhật cũng ít, vì thế nên trong sinh hoạt hằng ngày gặp khó khăn. Trong đại dịch Corona, chúng tôi cũng đã kêu gọi hỗ trợ lương thực và đã gởi 7000 suất gạo và lương thực cơ bản cho các em.
Mạng lưới tư vấn luật lao động online là một nỗ lực để bảo vệ các em thực tập sinh trong môi trường lao động. Nhiều em không đủ khả năng tiếng Nhật nên chúng tôi đang cố gắng duy trì hoạt động này để lên tiếng thay, khi các em gặp bất công nơi lao động.
Chúng ta có cách thức hoạt động thường kỳ nào để kết nối tín hữu di dân đang lao động, học tập tại Nhật lại với nhau không, thưa cha?
- Các thánh lễ hàng tuần là nơi nối kết các tín hữu Công giáo Việt Nam tại Nhật hữu hiệu nhất. Tạ ơn Chúa là trong môi trường xa quê nhưng phần đông các bạn trẻ vẫn cố gắng chạy đến với Chúa qua các thánh lễ. Đại hội giới trẻ hay họp cộng đoàn cũng được tổ chức hàng năm để các bạn có cơ hội giao lưu, gặp gỡ trao đổi về đức tin. Các nhóm giới trẻ đều có trang Facebook để nối kết với các thành viên, đặc biệt luôn lưu ý đến những thành viên mới. Vài năm trở lại đây, các giáo xứ Nhật cũng quan tâm nhiều hơn đến người Công giáo Việt Nam tại Nhật. Các em được tạo điều kiện để tham gia đời sống đức tin tại giáo xứ nơi mình đang sinh sống.
Đại hội quy mô lớn tương tự như Đại hội Năm Thánh 2025 lần này đã từng được tổ chức chưa, thưa cha? Đại hội 2025 của Giáo đoàn Công giáo Việt Nam tại Nhật Bản đã được chuẩn bị như thế nào? Sẽ có bao nhiêu tín hữu tham dự với những hoạt động chính là gì?
- Đại hội giới trẻ Công giáo Việt Nam toàn nước Nhật lần 1 được tổ chức vào năm 2019 với khoảng 1.000 bạn trẻ Việt Nam tham dự. Vì dịch Corona nên mãi đến năm 2023 chúng tôi mới có thể tổ chức lần 2 với khoảng 1.600 tham dự viên. Đại hội Năm Thánh lần này là lần thứ 3 với khoảng 1.000 tham dự viên. Đây là đại hội đặc biệt vì không chỉ dành cho giới trẻ mà mở ra cho tất cả các thành phần dân Chúa: người lớn tuổi, giới trẻ, thiếu nhi. Đại hội sẽ được diễn ra từ 14.9 đến chiều 15.9.2025. Sẽ có các hoạt động cho riêng các nhóm theo độ tuổi. Chúng tôi cũng đã tiên liệu để trong một đội có tất cả các thành phần Dân Chúa theo độ tuổi. Vì là Năm Thánh nên sẽ có chương trình tìm hiểu về Năm Thánh, chia sẻ kinh nghiệm sống đức tin ở Nhật của các thành viên theo các độ tuổi, cầu nguyện hồi tâm, văn nghệ, giải đáp các thắc mắc về đức tin... Chương trình mong muốn mang đến cho các thành viên những giây phút trải lòng, nghỉ ngơi với Chúa và với nhau như những người anh chị em của cùng một gia đình đức tin.
Từ Việt Nam sẽ có Đức Cha Emmanuel Nguyễn Hồng Sơn và cha Giuse Đào Nguyên Vũ hiện diện với đại hội. Hai đại hội trước chúng tôi cũng được vinh dự đón các Đức cha, các cha phụ trách di dân từ trong nước, như một cử chỉ hiệp thông, yêu thương của Giáo hội Mẹ Việt Nam. Phía Nhật sẽ có Đức cha Mario Yamanochi - Chủ tịch Di dân Công giáo và một số linh mục người Nhật đến với đại hội.
Vừa qua, Đức Hồng y Tarcisio Isao Kikuchi, Tổng Thư ký Liên Hội đồng Giám mục châu Á, đã nhấn mạnh đến vai trò của người Công giáo di cư tại Nhật Bản, và khẳng định người Công giáo châu Á đến Nhật là những nhà truyền giáo. Từ thực tế và kinh nghiệm mục vụ di dân ở Nhật Bản, cha có cái nhìn như thế nào về vai trò chứng nhân Tin Mừng của người di dân?
- Người Công giáo Việt Nam tại Nhật đã mang đến một làn gió mới cho Giáo hội Nhật. Giáo hội Công giáo Nhật vốn ít người và phần đông là lớn tuổi. Các thánh lễ Chúa nhật hiếm khi có người trẻ và con nít tham dự. Vì thế, sự hiện diện của người trẻ Việt Nam trong các thánh lễ là một điều mang đến hy vọng cho Giáo hội địa phương. Tuy nhiên, phải thành thật nhìn nhận mục đích chính khi đến Nhật của người trẻ Việt Nam là học tập và làm việc. Các bạn rời khỏi gia đình đất nước với mong muốn đổi đời, ao ước một tương lai tốt đẹp hơn. Dĩ nhiên, là người Công giáo, chúng ta đều mang trong mình sứ mạng rao giảng Tin Mừng, nhưng phải nói rằng điều này khá khó đối với không ít người. Nhiều nơi các bạn sống xa nhà thờ, xa cộng đoàn, nên chỉ việc giữ đức tin, tham dự các thánh lễ thường xuyên đã là một điều hết sức khó khăn.
Đức Hồng y Tarcisio Isao Kikuchi cũng nhấn mạnh: “Người Công giáo di cư phải nhận ra họ là những nhà truyền giáo. Chúa gởi họ đến Nhật với mục đích lớn lao hơn kế hoạch cá nhân”. Trong vai trò của mình, từ góc nhìn của cha, chúng ta cần làm gì để lan tỏa những giá trị Kitô giáo ở nơi xa xứ?
- Như tôi đã nói bên trên, chỉ cần hiện diện trong các thánh lễ Chúa nhật thôi là người Công giáo Việt Nam cũng đã mang đến một dấu chỉ hy vọng cho Giáo hội tại Nhật Bản. Hình ảnh các bạn trẻ Việt Nam sốt sắng tham dự thánh lễ Chúa nhật luôn là chủ đề trao đổi trong câu chuyện ở các nhà thờ Nhật. Họ lấy làm lạ, không hiểu sao các bạn lại siêng năng tham dự thánh lễ như thế, và cứ xin bí quyết để lôi kéo giới trẻ Nhật tới nhà thờ. Thêm vào đó, các bạn trẻ cũng rất hăng hái tham gia các hoạt động của giáo xứ như vệ sinh nhà thờ, phụ giúp các công việc trong phụng vụ. Đây cũng là một điểm son đáng ghi nhận.
Để sống và làm việc ở Nhật không đơn giản. Càng khó khăn hơn khi bạn là người Công giáo sống trên đất nước này. Nước Nhật sau thế chiến thứ II với mục tiêu khôi phục kinh tế đã vô tình đánh mất nhiều giá trị tinh thần, trong đó có cảm thức về tôn giáo. Người Việt Nam ở Nhật cũng bị cuốn vào trong vòng xoáy của kinh tế tương tự vậy. Chúng tôi hy vọng với ơn Chúa, ý thức của từng cá nhân và các chương trình mục vụ sẽ giúp cho những người trẻ Công giáo Việt Nam trên đất Nhật có thể sống chứng tá trong môi trường học tập và làm việc của mình.
Xin cảm ơn cha và kính chúc giáo đoàn tại Nhật luôn gặt hái được nhiều thành tựu.
MINH HẢI thực hiện
Bình luận