Tổng thống Mỹ Donald Trump đã mở đầu tháng 4 với thông báo đánh thuế cho tất cả các nước xuất khẩu hàng hóa vào Mỹ, trừ nhóm nước đang bị cấm vận nặng nề như Nga, CHDCND Triều Tiên, Belarus, Cuba.
Ngày 2.4, Tổng thống Trump công bố thuế quan cơ sở ở mức 10% cho tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Đối với khoảng 60 nước khác hoặc các khối thương mại, Mỹ đánh thuế quan đối ứng tùy thuộc vào thâm hụt mậu dịch. Đồng thời, Nhà Trắng cảnh báo bất kỳ hành vi đáp trả nào của các đối tác sẽ dẫn đến hậu quả là Mỹ leo thang hành động. Không dừng lại ở đó, Tổng thống Trump thông báo Mỹ sẽ sớm công bố thuế quan cho thuốc men vào Mỹ.
Đánh thuế quyết liệt
Rạng sáng 9.4, ông Trump tuyên bố áp thuế quan 104% cho mọi hàng hóa đến từ Trung Quốc, theo Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt. Mức thuế mới được đánh chồng lên thuế quan sẵn có trước nhiệm kỳ 2 của ông Trump, theo Đài CNN. Điều này đồng nghĩa tổng mức thuế cho hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ sẽ lên gần 125%.
Mức thuế mới được công bố vào ngày lẽ ra mức thuế 34% đối với hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ chính thức có hiệu lực theo như thông báo chung ngày 2.4. Tuy nhiên, chủ nhân Nhà Trắng đã cảnh báo sẽ tăng thuế thêm 50% sau khi Bắc Kinh quyết định đánh thuế đáp trả 34% đối với Mỹ từ ngày 10.4 và khẳng định sẵn sàng đối đầu đến cùng về vấn đề thuế. Mức thuế này đánh chồng lên thuế quan 10%-15% đối với một số mặt hàng nông sản và thuế 10%-15% cho một số máy móc năng lượng và làm nông đã áp dụng hồi tháng 2.
Hàng chục nước khác cũng như Liên minh châu Âu (EU) cũng nằm trong danh sách bị đánh thuế từ 11-50%. Nhiều quốc gia Đông Nam Á bị đánh thuế nặng. Trong số này, Việt Nam, Lào, Campuchia đối mặt thuế quan đối ứng chưa từng có từ 46% đến 49%. Đây là nhóm nước mà Mỹ nhập khẩu hàng tiêu dùng, máy móc, thiết bị điện tử và hàng dệt may. Mexico và Canada không xuất hiện trong danh sách. Tuy nhiên, mức thuế quan 25% đối với hàng hóa xuất khẩu từ hai nước này sang Mỹ vẫn có hiệu lực, trừ năng lượng nhập khẩu từ Canada và bồ tạt (10%).
Thư ký báo chí Nhà Trắng Leavitt ngày 9.4 tiết lộ đã có gần 70 quốc gia liên hệ với Mỹ để điều đình về thuế quan. Tuy nhiên, ông Trump không có ý định hoãn việc áp thuế và các nước sẽ bị đánh thuế đúng như thời hạn đã thông báo trong lúc đàm phán diễn ra. Thỏa thuận sẽ được thông qua nếu các điều kiện đàm phán mang lại lợi ích cho người lao động Mỹ, đồng thời giải quyết thâm hụt mậu dịch cho nước này.
Tổng thống Trump cũng chỉ đạo đội ngũ Nhà Trắng triển khai nội dung đàm phán tùy theo từng nước đối với những quốc gia muốn thương thuyết. Và nội dung cũng bao gồm những vấn đề như viện trợ Mỹ và sự hiện diện quân sự của nước này ở các nước.
Vatican cũng bị đánh thuế 10%
Bên cạnh việc sử dụng thuế quan đối ứng với các nước lớn hoặc những đối tác thương mại là nguồn cung cấp chủ yếu một số mặt hàng tiêu dùng cho Mỹ, chính quyền Washington gây bất ngờ khi đánh thuế những lãnh thổ nhỏ bé của địa cầu. Chẳng hạn, hồi tháng 3, Tổng thống Trump từng gọi Lesotho là nước chẳng ai từng nghe đến tên khi thông báo việc rút viện trợ cho nước này trước đó thông qua USAID (Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ, hiện đã bị giải tán). Thế nhưng, trong danh sách các nước bị áp thuế quan đối ứng của Mỹ, Lesotho bị đánh thuế đến 50%. Lesotho là nước xuất khẩu chủ yếu hàng dệt may và quần áo của các nhãn hiệu Mỹ, chiếm 1/10 GDP của quốc gia nghèo ở châu Phi, theo Oxford Economics.
Những quốc gia nhỏ bé khác cũng gánh thuế Mỹ “còng lưng” là Nauru - nước có diện tích nhỏ thứ ba thế giới, và Myanmar - quốc gia vừa hứng chịu động đất mạnh đến 7,7 độ Richter khiến hơn 3.600 người thiệt mạng. Mức thuế mà Mỹ áp cho hàng hóa nhập khẩu từ hai nước này là 45%. Saint Pierre và Miquelon, lãnh thổ hải ngoại tự trị chỉ 6.000 dân của Pháp ở Đại Tây Dương, với hoạt động kinh tế chủ yếu là xuất khẩu hải sản đã xử lý, cũng nằm trong danh sách bị đánh thuế nặng. Thông cáo báo chí của Nhà Trắng nêu rõ lãnh thổ này bị áp thuế 50%. Còn quần đảo Falkland bị Mỹ đánh thuế 41%. Một quốc gia châu Phi khác cũng gánh thuế nặng từ Mỹ là Madagascar, thuộc nhóm nước nghèo nhất thế giới với GDP bình quân đầu người chỉ 506 USD/năm, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới.
Trong khi đó, thành quốc Vatican và Monaco, hai nước có diện tích nhỏ hơn Nauru, cũng không thoát cảnh bị đánh thuế, nhưng chỉ dừng lại ở mức thuế cơ bản là 10%.
HỒNG HOANG
Bình luận