Năm Thánh thường lệ và Năm Thánh ngoại thường

Năm Thánh 2025 là năm thánh thường lệ của Giáo hội. Vậy Năm Thánh ngoại thường là thế nào và Năm Thánh bắt đầu từ đâu?
(Bạn đọc Trần Minh Chiến, TPHCM)

Trả lời của Lm Giuse Vũ Đức Thiện, GP Long Xuyên:

1. Nền tảng thiết lập Năm Thánh
Năm Thánh có lịch sử lâu đời và phát xuất từ nền tảng Kinh Thánh. Chúa nói với Môsê: “Các ngươi phải tính bảy tuần năm, nghĩa là bảy lần bảy năm; thời gian của bảy tuần năm đó là bốn mươi chín năm. Tháng thứ bảy, ngày mồng mười trong tháng, các ngươi sẽ thổi tù và giữa tiếng reo hò; vào ngày xá tội, các ngươi sẽ thổi tù và trong toàn xứ các ngươi. Các ngươi sẽ công bố năm thứ năm mươi là năm thánh và sẽ tuyên cáo trong xứ lệnh ân xá cho mọi người sống tại đó. Đối với các ngươi, đó là thời kỳ toàn xá: mỗi người trong các ngươi sẽ trở về phần sở hữu của mình, mỗi người sẽ trở về dòng họ của mình. Đối với các ngươi, năm thứ năm mươi sẽ là thời kỳ toàn xá: các ngươi không được gieo, không được gặt lúa tự nhiên mọc, không được hái, trong vườn nho không cắt tỉa. Vì đó là thời kỳ toàn xá, một năm thánh đối với các ngươi, các ngươi sẽ ăn hoa lợi của đồng ruộng” (Lv 25, 8-12). 
Tất cả những việc làm trên là nhằm tôn vinh Thiên Chúa. Cứ sau 49 năm thì toàn dân Do Thái phải mừng năm thứ 50 một cách trọng thể. Sự cử hành này được gọi là Năm Hồng Ân và nó có ý nghĩa là đất đai phải được nghỉ ngơi và nô lệ được trả tự do, nợ nần được tha, đồng thời dân chúng phải sống trong đoàn kết, yêu thương, hòa giải với anh chị em và kẻ thù. Truyền thống này được xác lập từ thời Cựu Ước, nhưng Giáo hội hôm nay cử hành Năm Thánh với ý nghĩa sâu xa hơn, mượn thời gian hồng phúc để kêu gọi những người tội lỗi hoán cải đời sống, nhắc nhở về sự tha thứ, giao hòa và canh tân chính mình để trở nên thánh thiện.

 2. Tổ chức Năm Thánh
- Năm Thánh thường lệ: khi Đức Giáo Hoàng Celestinus từ nhiệm, Đức Bonifacio VIII đã được bầu lên kế vị. Vị tân Giáo Hoàng đã công bố năm 1300 là Năm Thánh. Đây được coi là Năm Thánh đầu tiên trong lịch sử Giáo hội. Ban đầu, Năm Thánh được quy định cách 100 năm, sau đó thì rút dần còn 50 năm, 33 năm (để tưởng niệm Chúa Giêsu sống 33 năm trên trần gian, Ðức Thánh Cha Urbanô VI đã thiết lập quy định này) và hiện nay là 25 năm với ước mong mỗi tín hữu đều có cơ hội sống trong Năm Thánh. Năm Thánh thông thường được cử hành định kỳ. Năm Thánh 2025 là Năm Thánh thường lệ lần thứ 27 của Giáo hội. Lần gần nhất là năm 2000, sự đánh dấu thiên niên kỷ mới.
- Năm Thánh ngoại thường: được thiết lập với ý nghĩa lịch sử hoặc xã hội, thời đại nhất định. Lần đầu tiên Năm Thánh ngoại thường là vào năm 1423, do ý muốn Đức Giáo Hoàng Martin V vì sự trở lại của giáo hoàng từ Avignon. Hai dịp khác, vào năm 1585 và năm 1655 để bắt đầu triều giáo hoàng của hai Đức Giáo Hoàng tương ứng. Năm 1745, Đức Biển Đức XIV muốn Năm Thánh kỷ niệm hòa bình giữa các hoàng tử Kitô giáo. Ngoài Năm Thánh ngoại thường nữa là năm 1886. Đặc biệt, vào 1933 Đức Piô XI công bố Năm Thánh ngoại thường để kỷ niệm 1900 ơn cứu độ đã được ban xuống cho nhân loại qua cuộc Thương Khó và sự Phục Sinh của Chúa Kitô. Năm Thánh ngoại thường 1983 được Đức Gioan Phaolô II thiết lập để tạ ơn, kỷ niệm 1950 biến cố Phục Sinh của Chúa Giêsu. Năm Thánh ngoại thường 2015 tôn vinh Lòng Thương Xót Chúa, do Đức Thánh Cha Phanxicô cử hành. Trong lịch sử Giáo hội, có hai năm chẵn không tổ chức Năm Thánh do tác động của hoàn cảnh lịch sử, chính trị lúc bấy giờ, là năm 1800 và 1850.