Nhà thờ Con Gà và giáo xứ hơn 100 tuổi

Giáo xứ Chánh tòa Ðà Lạt có hơn 100 năm hình thành và phát triển giữa lòng thành phố ngàn hoa. Ngày 24.4.2021 đánh dấu 38 năm cung hiến thánh đường và ngày 10.5 là kỷ niệm 101 năm thành lập giáo xứ.

Quản nhiệm giáo xứ từ năm 2017, linh mục Phaolô Phạm Công Phương tiếp tục sứ vụ củng cố đức tin cho các tín hữu và xây dựng cộng đoàn hiệp nhất, yêu thương.

MẾN CHÚA YÊU NGƯỜI

Trong tiết trời trong trẻo của Ðà Lạt vào buổi sớm mai, xen lẫn trong cảnh thanh bình nơi khuôn viên nhà thờ Chánh tòa là tiếng cười nói của những giáo dân đang trang trí mặt tiền nhà thờ để chuẩn bị cho một dịp lễ trọng. Tiếp chúng tôi bằng nụ cười đôn hậu, cha xứ Phaolô Phạm Công Phương nhanh chóng rời bàn phím khi đang bận rộn chuẩn bị tư liệu cho cuốn kỷ yếu của giáo xứ. Ðưa chúng tôi đến với hành trình hình thành và phát triển của giáo xứ Chánh tòa bằng giọng nói trầm ấm, ngài lưu ý đến một trong những ưu tiên mục vụ là sứ mệnh truyền giáo nơi một giáo xứ chan hòa tình yêu thương con người.

Tình yêu thương ấy, bao năm tháng qua đã và đang được tiếp nối bằng những hoạt động phục vụ tha nhân. Vào ngày 15 hằng tháng, giáo xứ trao tặng 200 phần quà cho những người có hoản cảnh khó khăn. Vào mỗi dịp hè, chương trình khuyến học của giáo xứ là nguồn sẻ chia với học sinh - sinh viên nghèo vượt khó. Mỗi độ Xuân về, Tết đến, Ban Bác ái xã hội chu đáo tổ chức bữa ăn tất niên cho người nghèo, và trao tặng mỗi thực khách một phần quà. Từ mùng 10 Tết, các bà mẹ Công giáo chia thành nhiều nhóm nhỏ, đến thăm viếng và hỗ trợ Trại phong Di Linh, Trại tâm thần Tâm Ðức, Mái ấm tình thương Tân Văn… Vị linh mục chánh xứ nhấn mạnh: “Ðạo Công giáo là đạo bác ái, đã là cái tên gọi của mình nên chúng tôi cố gắng vận động quỹ bác ái xã hội để lan tỏa tình yêu Thiên Chúa đến với tha nhân”.

Chung tay với giáo xứ, 650 em thiếu nhi các lớp giáo lý đã nuôi heo đất để góp quỹ bác ái chăm lo cho người nghèo hằng năm. Những khi thuận tiện, các em còn tham gia những chuyến thiện nguyện đem niềm vui đến cho các bé cô nhi. Sắp tới, các em sẽ được mời gọi tham gia Hội Truyền giáo Thánh Phêrô. Theo cha Phương, đây là hội do Hội đồng Giám mục Việt Nam khởi xướng, đang bắt đầu tái cơ cấu cho các giới tu sĩ, linh mục, các đoàn thể, giới trẻ và thiếu nhi. Vì vậy, ngài mong muốn mọi thành phần Dân Chúa tham gia trong khả năng của mình. Bằng việc làm cụ thể, mỗi em bé có thể chia sẻ chút tiền quà vặt, nhưng với sự chung tay của nhiều giới, nhiều người thì ít cũng thành nhiều. Chung tay gây quỹ bác ái, quỹ truyền giáo, là điều rất cần thiết cho công cuộc truyền giáo ở các nước truyền giáo và Việt Nam cũng không ngoại lệ.

Đức Hồng y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn là một trong số những người con của giáo xứ Chính tòa bước theo ơn gọi thánh hiến - ảnh: Bích Vân

TIẾP NỐI SỨ VỤ CỦA CÁC BẬC TIỀN NHÂN

Lan tỏa tình yêu thương của Chúa đến với tha nhân, cùng lòng đạo đức sốt mến của mọi thành phần Dân Chúa trong sự dìu dắt của các vị mục tử qua các thời kỳ, là những điểm nổi bật nơi giáo xứ Chánh tòa hiền hòa, mến khách. Quản nhiệm giáo xứ từ năm 2017 đến nay, linh mục Phaolô Phạm Công Phương tiếp tục là người mục tử tiếp nối sứ vụ củng cố đức tin cho các tín hữu và xây dựng cộng đoàn hiệp nhất, yêu thương. Nhân lúc nói về niềm vui khi số người tham dự các thánh lễ ngày thường ở nhà thờ Chánh tòa tăng hơn gấp đôi sau khi dịch Covid-19 tạm lắng, thánh đường mở cửa trở lại, cha Phương nhận định: “Nhìn chung đời sống đạo đức của các tín hữu nơi cộng đoàn giáo xứ có nhiều tiến triển. Giáo dân nhiệt thành sống tốt đời đẹp đạo, hăng say hoạt động truyền giáo qua việc thăm viếng người nghèo, người rối, hoặc người ngoại giáo… Qua đó, các hội đoàn trở thành cầu nối đưa người rối đến với cha sở, để giúp họ tháo gỡ; khuyến khích, động viên những người khô khan đến với tòa cáo giải và tham dự thánh lễ; hoặc giới thiệu người theo đạo đến với giáo xứ…”.

Giáo xứ có được những thành quả tốt đẹp như ngày hôm nay, vị linh mục 64 tuổi khẳng định là nhờ có nền móng vững chắc mà các bậc tiền nhân đã dày công xây dựng, vun bồi. Cơ duyên khởi đầu là từ ngôi nhà nguyện nhỏ của dưỡng viện Giáo sĩ thuộc Hội Thừa sai Paris, được xây dựng và hoàn hành vào đầu năm 1919. Trong bối cảnh nhà nguyện (diện tích 15m x 6,5m) là nơi thờ phượng duy nhất trên toàn miền Nam Tây Nguyên, nên nơi đây đã trở giáo điểm truyền giáo Ðà Lạt (thời Ðức Giáo Hoàng Bênêđictô XV). Tại đây, ngày 25.1.1919, Ðức cha Lucien Mossard (Giám mục địa phận Tây Ðàng Trong) đã ban Bí tích Thánh Tẩy đầu tiên cho một em bé người Việt nguy tử và ban Bí tích Hôn phối đầu tiên cho đôi vợ chồng Martinô Tri và Anna Kéc vào ngày 13.6.1919.

Năm 1920, số người Công giáo đến cư ngụ tăng lên khoảng 200 người, chủ yếu là di dân từ những tỉnh miền Trung, nên vào cuối tháng 4, từ điểm truyền giáo này, Ðức cha Victor Quinton (người kế nhiệm Ðức cha Lucien Mossard) ký quyết định thành lập họ đạo Ðà Lạt, và bài sai cha Frédéric Sidot (cố Kính) làm cha sở đầu tiên. Cha Sidot đến nhận xứ ngày 10.5.1920 nên ngày này cũng được xem là ngày thành lập giáo xứ. Ngày 11.7.1921, cha Sidot rời Ðà Lạt, nên từ thời gian này cho đến tháng 5.1961, họ đạo Ðà Lạt được coi sóc bởi các linh mục người Pháp là cha Céleste Nicolas (cố Vinh), cha Jean Perrin và cha Fernand Parrel (cố Du). Trong số các linh mục người Pháp coi sóc họ đạo Ðà Lạt, cha Céleste Nicolas là người có công xây dựng ngôi nhà thờ lớn gấp đôi nhà nguyện cũ vào năm 1922 (hoàn thành 1924) khi số giáo dân tăng lên 300 - 400 người. Năm 1929, số giáo dân đến Ðà Lạt lại tăng lên vượt bậc, nhà thờ không còn đủ chỗ nên ngài quyết định xây dựng ngôi thánh đường lớn ở trục lộ chính của thành phố (nhà thờ Chánh tòa hiện nay).

Ðược Ðức cha Isidore Dumortier (người kế vị Ðức cha Quinton) phê chuẩn quyết định cho phép xây dựng, cha Nicolas bắt đầu khởi công công trình vào năm 1931 với đồ án do ngài thiết kế. Vì thiếu kinh phí, công trình xây dựng bị gián đoạn nên phải mất đến 11 năm cha Nicolas mới hoàn tất ngôi nhà thờ, khánh thành ngày 25.1.1942 và nhận thánh Nicolas làm tước hiệu. Ngày 24.11.1960, Ðức Giáo Hoàng Gioan XXIII ban sắc chỉ thiết lập Hàng Giáo phẩm Việt Nam, Giáo phận Ðà Lạt được thành lập, nhà thờ Thánh Nicolas được nâng lên thành nhà thờ Chánh tòa và họ đạo Ðà Lạt trở thành giáo xứ Chánh tòa Ðà Lạt. Do có phần sửa sang cung thánh, bàn thánh để phù hợp với thánh lễ cộng đồng nên đến ngày 24.4.1983, nhà thờ Chánh tòa Ðà Lạt được xức dầu cung hiến trong niềm hân hoan của cộng đoàn Dân Chúa.

Niềm vui của một bà cụ sau khi được giáo xứ trao tặng quà Tết

TẠ ƠN NHỮNG THÁNG NGÀY HỒNG PHÚC

Ngày 24.4.2021 sắp tới là dịp kỷ niệm 38 năm cung hiến ngôi thánh đường Chánh tòa, được thiết kế theo kiến trúc Gothic, bên trong được trang trí tinh tế với nội thất đẹp mắt, phù điêu đàng thánh giá kích cỡ lớn và những bức tranh kính màu tôn giáo do họa sĩ Louis Balmet chế tác tại Pháp, trở nên rực rỡ khi được ánh sáng ban ngày chiếu vào. Nhà thờ có chiều dài 65m, chiều rộng 14m, cửa chính hướng về núi LangBiang hùng vĩ. Ngọn tháp chuông cao 47 mét của ngôi thánh đường cũng là một trong những nét đặc biệt không chỉ bởi ở chiều cao, mà bởi thanh âm thánh thót của nốt đô, mi, fa, sol trong âm nhạc, được phát ra từ bốn quả chuông, nặng từ 117kg đến 415kg. Sở dĩ nhà thờ Chánh tòa Ðà Lạt hay được nhiều người gọi là “nhà thờ con gà”, vì trên đỉnh của tháp chuông có một con gà làm bằng hợp kim, quay quanh một trục để chỉ hướng gió, và cũng hàm chứa ý nghĩa Kinh Thánh về sự thức tỉnh, sám hối.

Chào đón ngày kỷ niệm thành lập giáo xứ - 10.5, cộng đoàn Dân Chúa giáo xứ Chánh tòa Ðà Lạt vẫn còn tiếp nối niềm vui của Năm Thánh tạ ơn mừng kỷ niệm 100 năm thành lập giáo xứ (1920 - 2020). Trong chặng đường lịch sử này, giáo xứ đã được 10 cha sở (4 cha người Pháp, 6 cha người Việt) và 60 linh mục phó coi sóc; hơn 26.000 người được rửa tội; gần 5.000 cặp đôi được cử hành Bí tích Hôn phối. Ðặc biệt, giáo xứ đã dâng hiến cho Giáo hội nhiều người con, trong đó, có Ðức Hồng yPhêrô Nguyễn Văn Nhơn (nguyên Tổng Giám mục Hà Nội), Ðức cố Tổng Giám mục Phaolô Bùi Văn Ðọc (TGP TPHCM) và Ðức chaGiuse Võ Ðức Minh (Giám mục giáo phận Nha Trang); cùng nhiều linh mục, tu sĩ… Với khoảng gần 5.000 giáo dân hiện nay, giáo xứ Chánh tòa ngày càng phát triển và thăng tiến với nhiều tổ chức, đoàn thể như Legio Mariae, huynh đoàn Ðaminh, Hội Các Bà mẹ Công giáo, Gia trưởng, Thiếu nhi Thánh thể…

Là thành viên nhiệt thành trong công tác bác ái của giáo xứ, bà Maria Phan Thị Thu Hằng (Phó ban Hiền Mẫu) khẳng định giáo xứ đã trở thành nơi gắn bó máu thịt của gia đình: “Ông bà nội tôi là một trong những tín hữu đến đây sinh sống trong thời kỳ đầu và là cặp hôn nhân thứ 9 được lãnh nhận Bí tích Hôn phối ở nơi này. Ðến đời chúng tôi và các con cháu cũng được trao ban các phép Bí tích quan trọng trong cuộc đời, nên nhìn lại 100 năm là để cảm tạ và tri ân những phúc lành trong cuộc sống mình đã được nhận lãnh”.

Linh mục chánh xứ Phaolô Phạm Công Phương cho biết, nhà xứ hôm nay chính là nhà nguyện đầu tiên thuở xưa, vẫn được giữ cấu trúc cũ, chỉ tân trang lại và sửa mái nhà để tránh dột. Ngài cũng đang tích cực làm kỷ yếu giáo xứ, để ghi lại lịch sử 100 năm hình thành và phát triển, làm nguồn tư liệu cho hậu thế. Cha nhắn nhủ: “Với bổn phận là con cháu, chúng ta hãy cùng nhau gìn giữ truyền thống mà cha ông đã dày công gầy dựng”. Bày tỏ tình yêu thương với đoàn con cái giáo xứ, Ðức Giám mục Chánh tòa giáo phận Ðà Lạt khuyến khích các tín hữu tận dụng thời gian Chúa ban để “gia tăng lòng tin cậy mến, làm cho đời sống đạo theo đường lối Phúc Âm được tốt đẹp hơn, và nhất là làm cho Tin Mừng của Chúa lan tỏa khắp nơi”.

Bích Vân