Dẫu đã ngoài năm mươi, nấu được những bữa tiệc ngon, tôi vẫn mơ thưởng thức những món ăn từ đôi tay của má. Tuổi thơ tôi gắn bó với miền sông nước, nơi thiên nhiên ưu ái phủ xanh đồng nội, với rau cỏ dân dã, cá tôm đầy sông ngòi đỏ nặng phù sa. Những nguyên liệu ấy, qua bàn tay má, hóa thành bữa ăn ngon lành mà hương vị là ký ức ngọt ngào mãi.
Má tôi hay đến phòng thuốc nam ở chùa, nên am hiểu dược tính của rau đồng. Thực đơn của má luôn đổi mới dù chỉ dùng rau đồng nội. Giờ đây, nhiều loại rau xưa đã hiếm, nhưng hương vị và ký ức êm đềm vẫn đọng mãi. Đặc biệt món rau bồng bồng luôn khiến tôi nhớ mãi. Loại rau này chỉ mọc trong mùa mưa, trên những thửa ruộng, lẫn trong đám cỏ lát. Mỗi năm chỉ thưởng thức được vài tháng, thèm cũng phải đợi mùa sau. Bồng bồng miền Tây khác hẳn bồng bồng nơi khác, cũng không phải bồn bồn quen thuộc. Đây là cây thân mềm, mọc thẳng dưới nước, thường thấy ở ruộng đồng, kênh mương hay đầm lầy nước lợ khi mưa về.
Chị em tôi thích lội ruộng nhổ bồng bồng vào những chiều mát. Chúng tôi chọn cây non mướt, chưa ra bông, vì cây già thì cứng, không ngon. Má chế biến bồng bồng thành nhiều món ngon. Sau khi tuốt lá, bỏ gốc, lấy thân non rửa sạch, má dạy chúng tôi: với món xào, phải luộc qua nước sôi một lần cho hết vị đắng, xả nước lạnh rồi vắt ráo, phi tỏi cho vàng thơm xào với tép bạc non ba tôi vừa đổ xà ngom tươi roi rói, hôm nào má có đi chợ thì xào với thịt bò hoặc thịt ba rọi... Bây giờ kể lại tôi vẫn vừa thèm vừa nhớ.
Bồng bồng ngon nhất là làm gỏi nhưng rất cực công, cũng tuốt sạch lá và bỏ gốc, lấy phần non rửa sạch, bóp muối, xả nước sạch nhiều lần cho hết đắng, trộn chung với rau răm, hành phi, đậu phộng rang, tép bạc đất luộc lột sạch vỏ và nước mắm chanh tỏi ớt chua ngọt đậm đà. Thời đó không có bánh phồng tôm để ăn kèm, gia đình tôi chỉ ăn cùng cơm nóng mà ngon ơi là ngon: cọng rau giòn giòn thấm vị nước mắm chua ngọt, hành phi với đậu phộng vàng rộm béo bùi thơm nức hòa quyện cay nồng của ớt và rau răm, tép bạc đất tươi ngon dai dai thật tuyệt vời.
Má tôi còn muối chua bồng bồng, món này thấy vậy chứ không dễ làm, phải tỉ mỉ và có kinh nghiệm mới thu hoạch được mẻ bồng bồng chua dịu, thơm giòn, màu sắc vàng ươm bắt mắt. Nhiều món ngon được má chế biến từ bồng bồng muối chua, mùa mưa cũng là mùa cá bống sao mập mạp lặc lè, cá bống sao kho nước mắm rươi ăn kèm bồng bồng chua rất tốn cơm. Tôi thì mê món bồng bồng chua nấu canh cá đối hay cá chốt trứng nêm rau quế, húp ngụm canh chua chua, ngọt ngọt, thơm lừng thật đã trong những ngày mưa.
Những ngày chay, bồng bồng tươi hay muối chua đem xào tỏi, chấm nước tương, thêm vài khoanh ớt cay cay cũng ngon lành. Vị quê từ bồng bồng đã thấm sâu vào máu thịt chị em tôi, và bây giờ chuyển hóa thành nỗi nhớ. Những món ngon má nấu thường len vào cả giấc mơ, mỗi lần về nhà chị em tôi vẫn luôn được thưởng thức món ngon từ bếp của má.
Lê Thị Ngọc Nữ
Bình luận