Tránh xa óc cục bộ, bè phái

Cần nghĩ về một khuynh hướng mà người Kitô hữu phải tránh, đó là óc cục bộ, bè phái hẹp hòi, vì nó làm đóng kín với ơn Chúa, làm nghèo chính mình và gây thiệt hại cho cộng đồng xã hội.

Bài học Thánh Kinh

Sách Dân Số (x. Ds 11,25-29) kể lại câu chuyện ông Môsê đã xin Chúa chia sẻ sự khôn ngoan cho 70 vị kỳ mục để họ cùng điều hành dân Chúa với ông. Có hai kỳ mục không đến cầu nguyện chung với Môsê và các bạn trong lều Giao Ước mà lại ở nhà. Nhưng vì Môsê đã xin Chúa thương ban ơn ấy cho tất cả những người có tên trong danh sách, nên hai ông này cũng nhận được ơn. Người ta báo cáo sự việc này nên ông Giôsuê xin Môsê ngăn cấm vì hai ông đó đã không có mặt chung với cả nhóm. Nhưng Môsê trả lời: “Anh ghen giùm tôi à? Phải chi Đức Chúa ban Thần Khí trên toàn dân để họ đều là ngôn sứ”.

Điều này như gợi ý để hiểu rằng ơn Chúa không bị giới hạn bởi con người, vật chất, không gian và thời gian, mà được chia sẻ cho mọi người. Do đó, nếu nhận được ơn Chúa, mọi người cũng phải biết chia sẻ cho anh chị em, không phân biệt phe nhóm. Hơn nữa, qua lời chuyển cầu của Môsê và của mọi người, ơn Chúa có thể được ban cho bất cứ ai, bất kỳ lúc nào và ở bất cứ đâu.

Tin Mừng Maccô thuật rằng ông Gioan thấy có một người không thuộc nhóm môn đệ Đức Giêsu nhưng vẫn nhân danh Người trừ quỷ và trừ được quỷ. Ông đã ngăn cấm người ấy không được hành động như thế. Chúa Giêsu muốn dạy cho Gioan và các môn đệ đừng có thái độ bè phái hẹp hòi: “Đừng ngăn cản người ta, vì không ai lấy danh nghĩa Thầy mà làm phép lạ, rồi ngay sau đó lại nói xấu về Thầy”. (x. Mc 9,38-43),

Chúa Giêsu không phải là người dành riêng cho một bè phái, phe nhóm nào, mà mở rộng cho mọi người vì Người là sự thật, là sự sống, là ơn cứu độ. Tất cả những ai tin vào Người, sống theo sự thật và cùng Người thể hiện ơn cứu độ, đều có thể đón nhận được quyền năng, ân sủng, tình yêu của Người để hành động giống như Người. Vì thế chúng ta nên đón nhận, yêu thương và hợp tác với họ.

Hiện trạng xã hội về óc bè phái

Bè phái là một tập hợp gồm những người vì quyền lợi riêng hoặc quan điểm hẹp hòi mà liên kết với nhau, gây chia rẽ trong nội bộ tổ chức. Cục bộ là thái độ chỉ chú ý đến bộ phận mình mà không quan tâm đến toàn thể.

Dường như chúng ta đang bị chi phối nặng nề bởi thái độ này. Khắp nước nơi nào cũng đầy những người buôn bán nhỏ lẻ. Nhiều người chỉ muốn mở cửa hàng riêng để làm giám đốc, mà không muốn cộng tác với người khác, nên những công ty lớn hầu như đều thuộc về người nước ngoài. Đồng ruộng ở Việt Nam nhiều nơi còn chia nhỏ thành các thửa ruộng, mảnh vườn, dù là anh chị em ruột thịt với nhau. Nếu bỏ đi các bờ ruộng, tường rào ngăn cách, diện tích trồng trọt có thể tăng thêm khoảng 10%, mới có thể dễ dàng cơ giới hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, mới có nhiều lúa gạo, nông sản hơn, mới no đủ, giàu có hơn.

Trong Giáo hội Việt Nam, nhiều xứ đạo muốn độc lập, không cộng tác với xứ đạo khác để tất cả cùng thăng tiến. Các giáo phận chưa kết nối chặt chẽ với nhau, nên Giáo hội ở Việt Nam vẫn chưa phát huy hết được sức mạnh của Tin Mừng.

Có lẽ chúng ta nên biết về cấu trúc tâm lý xã hội để tìm ra nguồn gốc óc cục bộ nơi người Việt Nam. Trong dòng lịch sử, dân tộc ta bị người Trung Quốc đô hộ cả 1.000 năm, rồi 80 năm bị người Pháp xâm lược. Họ không muốn dân tộc bị trị đoàn kết lật đổ ách thống trị, nên họ gieo nghi ngờ giữa người này với người nọ; gợi lên sự khác biệt giữa làng này với làng khác, giữa vùng này với vùng kia.

Hơn nữa, thời xưa, đa số người dân làm nghề nông, sống chung trong một làng quê, bao bọc bởi lũy tre làng với nền kinh tế tự cung tự cấp. Cả đời hầu như ít người ra khỏi làng để mở rộng tâm trí và thấy những khác biệt mới mẻ của thiên hạ. Ngày nay, nếp sống đô thị hóa với những căn phòng nhỏ hẹp che chắn tầm mắt, không nhìn được trời cao, biển rộng, sông dài, cũng dễ dẫn người ta đến thái độ sống cá nhân, khép kín, cục bộ. 

Bài học mở rộng tâm hồn của Chúa Giêsu

Chúa Giêsu như đang mời gọi con người đừng giữ thái độ sống hẹp hòi, đóng kín với nhau vì tất cả đều là con cùng một Cha trên Trời, cùng được Thánh Thần thúc đẩy, cùng được Chúa Giêsu đổ máu cứu độ. Hình ảnh trái tim Người bị lưỡi giáo đâm thủng, đôi cánh tay giang rộng như muốn ôm trọn mọi người trên thập giá, và đôi chân gắn chặt trên bệ gỗ như chờ đợi mọi người là bài học để ta phá bỏ óc cục bộ hẹp hòi của mình. Giáo hội mời gọi tín hữu tôn trọng sự khác biệt của người khác vì càng tôn trọng, càng đón nhận những sự khác biệt ấy, thì càng làm giàu cho mình, càng nhận được nhiều ân huệ của Thánh Thần, và càng có khả năng cứu độ người khác (x. Eph 4,7.11-13).

Tất cả chúng ta đều là con cái của Cha trên Trời nên cần yêu thương, đón nhận nhau và cộng tác với nhau vì ích chung của đại gia đình nhân loại cũng như để làm người khác nhận ra chúng ta là môn đệ đích thực của Chúa Giêsu Kitô.

Lm Antôn Nguyễn Ngọc Sơn