Tưởng nhớ cha Giuse Nguyễn Thiện Toàn

Cha Giuse Nguyễn Thiện Toàn, linh mục thuộc Tu hội Xuân Bích (PSS), đã được Chúa gọi về ngày 10.7.2018, hưởng thọ 87 tuổi. Cha Giuse ly trần chợt gợi lại hồi ức nơi nhiều người…

Trong những ngày linh cữu quàn tại nhà thờ Nhân Hòa, một bảng tóm tắt tiểu sử được treo cuối nhà thờ giúp nhiều người nhận biết đôi nét về cuộc đời cha : sinh ngày 20.8.1931 tại Thái Bình, học Tiểu Chủng viện Issy Les Moulineaux Paris (Pháp) năm 1946, thụ phong linh mục tại Pháp ngày 28.6.1958, về Việt Nam năm 1963, phụ tá giáo xứ Vườn Xoài (1963-1964), phục vụ bệnh viện Thánh Tâm Hố Nai (1964-1965), ởgiáo xứPhú Quý hai đợt (1965-1968 và 1970-1971), giáo sư Đại Chủng viện Vĩnh Long (1968-1970), chánh xứ Nhân Hòa (1971-2005), chánh xứ Hy Vọng (2005-2008), nghỉ hưu tại trụ sở Xuân Bích thuộc giáo xứ Nhân Hòa từ 2008.

Với những người có nhiều dịp tiếp xúc hoặc thân cận, cha Giuse còn có thêm nhiều dấu ấn đậm nét trong cuộc sống đạo đời.

Cha phục vụ 34 năm tại giáo xứ Nhân Hòa, tức hơn một nửa chặng đường trong sứ vụ linh mục. Nhân Hòa ban đầu là một giáo điểm truyền giáo với khoảng200 giáo dân, thuộc ngoai ô Sài Gònđất rộng người thưa. Ðến năm 1971, Ðức cố Tổng Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình chính thức thành lập giáo xứ, trao cho Hội các linh mục Xuân Bích phụ trách, và cha Giuse được đề cử đảm nhận cương vị chánh xứ.

Cha cùng với một số giáo dân mua đất xây dựng ngôi nhà nguyện nhỏ làm nơi cầu nguyện và giúp đỡ những người dân nghèo sống chung quanh - đa số là người ngoài đạo. Thời kỳ này, cha vận động bà con nuôi bò sữa, trợ vốn giúp họ thoát nghèo, mở lớp học tình thương, dạy cắt may miễn phí. Sau năm 1975, người dân từ nhiều nơi đổ về lập nghiệp, số tín hữu gia tăng, và để đáp ứng nhu cầu mục vụ, năm 1995, ngôi thánh đường mới được xây dựng, nhà giáo lý cũng hình thành để mở rộng việc phục vụ giáo dục đức tin, dạy nghề và lớp học tình thương vào buổi tối. Đặc biệt, qua sự giới thiệu của Tu hội Xuân Bích, tổ chức Caritas Pháp hằng tháng trợ giúp cho các em học sinh nghèo hiếu học trong và ngoài giáo xứ, không phân biệt tôn giáo. Trên chặng dường phát triển, năm 2002, nhà xứ cũng được xây dựng, góp phần hoàn thiện cơ sở vật chất. Qua dòng thời gian, Nhân Hòa ngày nay đã trở nên một giáo xứ thuộc loại lớn của TGP TPHCM với khoảng 12.000 giáo dân.

Đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long chia sẻ trong thánh lễ an táng

Ngoài cương vị chánh xứ tiên khởi Nhân Hòa, cha còn phụ trách thêm giáo họ Hy Vọng, được sáp nhập vào giáo xứ năm 1979. Giáo họ Hy Vọng (69 Phan Huy Ích, phường 15, quận Tân Bình)vào thời điểm nàycó 21 gia đình, 131 giáo dân, với một ngôi nhà thờ xiêu vẹo dột nát, nền trũng sâu. Cha Giuse đã cho thành lập ban chấp hành giáo họ, và mời một số cha đến dâng lễ cho giáo dân vào chiều thứ Bảy và ngày Chúa nhật. Từ cuối năm 1998, để ổn định, cha mời cha Tôma Trần Quốc Phú (nguyên chánh xứ Bùi Phát, đã nghỉ hưu) làm cha linh hướng. Nhờ có linh mục hiện diệnthường xuyên với họ đạo nên các đoàn thể và cộng đoàn mỗi ngày một phát triển.Năm 2003,giáo họ Hy Vọng xây dựng mới ngôi thánh đường, và ngày khánh thành cũng là ngày được nâng lên hàng giáo xứ. Hiện thời giáo xứ Hy Vọng có gần 5000 giáo dân.

Ngoài những dấu ấn nơi hai họ đạo Nhân Hòa và Hy Vọng, cố linh mục Giuse Nguyễn Thiện Toàn còn đóng góp công sức trong nhiều phong trào của giới Công giáo thành phố.

Trước năm 1975, với nhóm nữ sinh Công giáo trung học Gia Long (nay là THPT Nguyễn Thị Minh Khai), cha là mục tử một thời đồng hành trong vai trò linh hướng. Với những anh chị em trong phong trào thanh niên lao động Công giáo (Thanh Lao Công), cha thuộc lớp đàn anh thân tình, đồng cảm…

Trong thời gian từ 1975 - 1980, cha được Đức Tổng Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình cử làm trưởng tiểu ban mục vụ xây dựng vùng kinh tế mới của Tòa TGM, phụ giúp xây dựng nông trường Lô 6 (nay là giáo xứ Lô 6) tại xã An Nhơn Tây, huyện Củ Chi - địa điểm dành cho các linh mục, tu sĩ đến tĩnh tâm cầu nguyện, lao động sản xuất. Giai đoạn này cha còn được mời tham gia vào ban tư vấn của Tòa TGM.

Năm 1980, cha tham gia thành lập Ủy ban Vận động Công giáo là tổ chức tiền thân của Ủy ban Đoàn kết Công giáo TPHCM, sau đó đảm nhiệm chức vụ Phó Chủ tịch UBĐKCGVN TPHCM từ 1988 đến 2008. Cha cũng nhiều năm làm Tổ trưởng Tổ Đoàn kết Công giáo quận Tân Bình, nay là Ban ĐKCG quận Tân Bình.

Các cha trong UBĐKCG TPHCM dâng thánh lễ cầu nguyện cho cha Giuse tại nhà thờ Nhân Hòa

Với báo CGvDT, cha là người góp phần cổ xuý, nâng đỡ và cộng tác trong trang mục Lời Chúa và Cuộc Sống từ những ngày đầu. Cha Giuse có nhiều điểm chung với cố linh mục Phêrô Trương Bá Cần, nguyên Tổng Biên tập báo CGvDT : cùng thụ phong linh mục tại Pháp năm 1958, về Việt Nam cùng năm, đều là phụ tá giáo xứ Vườn Xoài, cùng dấn thân phục vụ Giáo hội và xã hội theo tinh thần canh tân, hòa giải, sống và làm chứng cho Tin Mừng trên quê hương.

Cha Giuse từ giã cuộc sống trần thế cũng làm nhiều người liên tưởng đến các bậc tiền bối cùng thế hệ đã ra đi trước cha, như linh mục nhạc sĩ Gioakim Hoàng Kim; các cha Phêrô Mai Văn Hùng OP, Vinhsơn Nguyễn Huy Lịch OP, Phêrô Trương Bá Cần, Gioan Baotixita Nguyễn Đình Thi, Bảo Tịnh Vương Đình Bích (dòng Anh Em Đức Mẹ Người Nghèo), Ghiđô Maria Nguyễn Hồng Giáo OFM, Tôma Thiện Trần Minh Cẩm OP, Phêrô Nguyễn Công Danh… Cha Giuse đã cùng với các mục tử cùng thời góp phần làm lan tỏa đời sống đạo thiết thực, hài hòa trong thời hậu Công đồng Vatican II trên dải đất Việt Nam.

Trong những ngày tang lễ, nhiều người có dịp suy ngẫm đôi câu đối treo cuối nhà thờ do vị linh mục đương nhiệm tại giáo xứ Nhân Hòa xúc cảm về vị mục tử tiền nhiệm của mình: “Sống trần gian nhiệt thành việc Nhà Chúa - Chết thiên đàng đắc tâm phúc Nước Trời”.

Trong bài giảng thánh lễ an táng cha Giuse, Đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long, Giám mục phụ tá giáo phận Hưng Hóa, một mục tử thuộc Tu hội Xuân Bích, chia sẻ: “Con người được Thiên Chúa mời gọi vác lấy gánh nặng cách tích cực của mình và của tha nhân. ChaToàn đã mang lấy gánh nặng trong đời linh mục, chu toàn mục vụ tại những cộng đoàn mà cha phục vụ”.

87 tuổi đời, tròn 60 năm linh mục, linh mục Giuse Nguyễn Thiện Toàn đã lưu lại trong tâm hồn nhiều người hình ảnh một mục tử gắn bó với đàn chiên, có tâm hồn cảm thương người lao động, xót thương người nghèo, nhạy cảm trong cuộc sống đạo đời. Xin kính cẩn tiễn biệt cha Giuse.

HOÀNG ANH