Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) vừa phát hiện nước trên Mặt trăng, bên trong hõm chảo được đặt tên theo một linh mục dòng Tên người Ðức vào thế kỷ 16.
Vào ngày 26.10, Ðài quan sát Tầng bình lưu về Thiên văn Hồng ngoại (SOFIA) của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) công bố đã phát hiện nước trên Mặt trăng.
 |
| Hõm chảo Clavius |
Hõm chảo Clavius
Nước được tìm thấy ở phần sáng của Mặt trăng, cho thấy “thành phần thiết yếu của sự sống có lẽ đang được phân bổ xuyên suốt bề mặt vệ tinh tự nhiên của Trái đất, chứ không chỉ giới hạn ở những nơi tối tăm lạnh lẽo như chúng ta vẫn nghĩ”, theo thông cáo báo chí của NASA.
Giám đốc Vật lý học Thiên thể NASA, tiến sĩ Paul Hertz thận trọng khi cho rằng vẫn còn quá sớm để có thể biết được liệu có thể tiếp cận và truy xuất nguồn nước này, vốn nằm ở hõm chảo Clavius thuộc phía nam bán cầu, hay không. Ðiều này do hõm chảo Clavius có bề mặt cứng hơn những nơi khác, khiến các mũi khoan và máy đào có thể bị phá hủy. Tuy nhiên, khám phá mới có ý nghĩa thật sự quan trọng: Những nguồn nước này có thể hỗ trợ các sứ mệnh tương lai của nhân loại ở Mặt trăng, và cần thiết để duy trì sự sống tại đây về lâu dài.
 |
| Mặt trăng |
Sau thành tựu trên, SOFIA lên kế hoạch tiếp tục tìm kiếm thêm những nguồn nước khác trên Mặt trăng, và nghiên cứu cách thức nước “được sản xuất, lưu trữ và di chuyển khắp bề mặt vệ tinh tự nhiên của Trái đất”. Trong tương lai, việc xây dựng được bản đồ về nguồn lực của nước trên Mặt trăng sẽ đóng vai trò dẫn dắt các sứ mệnh dài ngày nhằm mở rộng năng lực thám hiểm vũ trụ của con người. Trong khi đó, có một chi tiết khác rất thú vị. NASA công bố đã phát hiện nước ở hõm chảo Clavius. Vậy hõm này vì sao có tên Christopher Clavius?
Từ Trái đất, các nhà thiên văn có thể quan sát được hõm chảo Clavius ở nam bán cầu Mặt trăng nhờ vào kích thước đáng nể của nó. Hõm chảo này được đặt theo tên của linh mục dòng Tên Christopher Clavius, nhà thiên văn học và toán học người Ðức.
 |
| Linh mục Christopher Clavius |
Nhà toán học hàng đầu
Hầu như không có tư liệu kể về thời thơ ấu của cha Clavius, trừ việc ngài chào đời ở Bamberg vào năm 1538. Thậm chí các sử gia cũng không biết chính xác tên tiếng Ðức của ngài. Khi cậu bé Clavius 3 tuổi, thánh Ignatius de Loyola sáng lập dòng Tên với 10 thành viên ban đầu. Ðến năm 1555, vào thời điểm cậu thiếu niên Clavius gia nhập, dòng Tên đã có khoảng 1.000 thành viên. Một năm sau, ứng sinh này được bề trên gởi đến Ðại học Coimbra, cũng là đại học do dòng sáng lập ở Bồ Ðào Nha. Tại đây, ứng sinh trẻ chứng tỏ năng lực vượt trội ở các môn liên quan đến toán học. Sau khi quan sát hiện tượng nhật thực toàn phần năm 1560, vị Giêsu hữu quyết định thiên văn học sẽ là công trình nghiên cứu cả đời.
Cùng năm, thầy quay lại Rome và học ngành thần học ở Collegio Romano, trường về khoa học rất nổi tiếng của dòng Tên, ngày nay là Ðại học Giáo hoàng Gregorio. Thầy được truyền chức linh mục năm 1564 trong lúc vẫn tiếp tục nghiên cứu về ngành này. Vị Giêsu hữu cũng bắt đầu giảng dạy các môn về toán học tại Collegio Romano từ năm 1564. Cho đến khi qua đời vào năm 1612, cha Clavius luôn là giáo sư của trường Collegio Romano. Là nhà toán học hàng đầu của dòng Tên, cha viết rất nhiều sách giáo khoa, tất cả đều được tái bản vô số lần ngay khi ngài còn sống.
 |
| Collegio Romano |
Cha Clavius được người đời sau biết đến nhờ vào công trình hoàn thiện và sửa đổi Dương lịch. Như Tạp chí America đã ghi lại, thậm chí vị linh mục người Ðức lúc còn sống luôn được gọi với biệt danh “Euclid của thế kỷ 16”. Euclid là nhà toán học lỗi lạc thời cổ Hy Lạp và cũng là cha đẻ của môn hình học. Cha Clavius thật sự được nể trọng với những đóng góp của mình cho khoa học thời đó. Ngài là một trong những nhà toán học đầu tiên của phương Tây quảng bá việc sử dụng dấu thập phân, và những nghiên cứu của cha trong ngành thiên văn học đã tạo ảnh hưởng không nhỏ đối với nhà toán học - thiên văn học người Ý Galileo Galilei. Cha Clavius là một trong vài linh mục dòng Tên có ảnh hưởng sâu sắc đối với các khám phá của Galileo. Trong quyển “Galileo Revisited” (tạm dịch: Nhìn nhận lại Galileo) xuất bản năm 2017, tác giả Paschal Scotti viết rằng: “Cho đến năm 1616, Galileo luôn nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ dòng Tên, và theo thời gian, ông đáp lại bằng sự xuất sắc trong khoa học và sự chính trực, dù phải trải qua những giai đoạn khó khăn nhất của cuộc đời”.
Cha Clavius đích thực là bậc danh sư về khoa học đối với nhiều linh mục dòng Tên thời nay, những người đã xây dựng nền tảng dựa trên những gì mà ngài và vô số nhà thiên văn học đã trải đường trước đó. Nhiều thành viên của dòng Tên hiện làm việc tại Ðài Thiên văn Vatican, một trong những viện nghiên cứu thiên văn lâu đời nhất thế giới. Ðức Giáo Hoàng Phanxicô năm 2017 đã khuyến khích những thành viên của Ðài “hãy tiếp tục công cuộc theo đuổi tìm ra chân lý, vì Giáo hội chẳng bao giờ e ngại sự thật, hoặc bị mắc kẹt bên trong những quan niệm ấu trĩ của các cá nhân, mà thay vào đó luôn chào đón những khám phá mới trong lĩnh vực khoa học với thái độ khiêm cung”.
HỒNG HOANG
Bình luận