Mở cánh cửa phòng khách, mẹ Ana Rosa Sivori mời tôi vào và thong thả tiến về chiếc ghế đặt ở giữa phòng, tươi cười chào hỏi và tiếp đón chúng tôi như người thân. Mẹ thật thân thiện dù đó là lần đầu tiên gặp gỡ, cuộc gặp sau nhiều năm vẫn để lại ấn tượng sâu đậm với tôi.
Có lẽ, cũng như nhiều người khác, tôi sẽ khó biết đến sơ Ana, dòng nữ Salêdiêng Don Bosco tại Thái Lan và sẽ không thực hiện chuyến đi gần 3 tiếng đồng hồ từ Bangkok đến nơi ở của mẹ tại một thị trấn thuộc tỉnh Ratchaburi, gần với biên giới giữa Thái Lan và Myanmar, nếu như không có các chuyến thăm của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đến Myanmar hồi tháng 11.2017 và Thái Lan hồi tháng 11.2019. Mẹ là em họ rất thân thiết của ngài.
Tôi cảm thấy ngạc nhiên về sự xuất hiện của mẹ ở ngôi trường “vùng ngoại biên”, và càng ngạc nhiên hơn khi biết rằng vị nữ tu đã ở Thái Lan hơn nửa thế kỷ một cách lặng lẽ để cống hiến cho người nghèo, đặc biệt là trẻ em nghèo. Sơ Ana kể được nhà dòng ở Argentina gởi đến Thái Lan hồi năm 1965, khi mới 24 tuổi và vừa hoàn tất chương trình tu học ở Rome, Ý. Ðó là chuyến đi quyết định cuộc đời dù trong tâm trí của vị nữ tu trẻ khi ấy, Thái Lan là một cái tên xa lạ, được biết đến như một quốc gia Phật giáo trong vùng Ðông Nam Á.
Ấy vậy mà mẹ đã ở đất nước này được 6 thập niên và nay đã 85 tuổi. Nhiệm vụ của sơ Ana khi được gởi đến Thái Lan là truyền giáo và giúp đỡ trẻ em nghèo khó. Trong khoảng thời gian ấy, sơ đi nhiều nơi trên đất Thái, từ miền Bắc xuống miền Nam, từ đô thị xa hoa Bangkok cho đến vùng biên giới hẻo lánh. Vị nữ tu người Argentina gốc Ý sống gần gũi với người dân, làm quen với họ và trở thành một phần trong họ. Ngày mới đến Thái Lan, sơ cảm thấy xa lạ từ ngôn ngữ, ẩm thực cho đến văn hóa, và cả niềm tin tôn giáo. Mà giờ đây, Thái Lan đã trở thành cuộc sống của sơ.
Tiếp xúc với sơ, nhiều người sẽ phải ngạc nhiên vì khả năng sử dụng tiếng Thái rõ ràng, không ngọng nghịu như những người nước ngoài. Mẹ kể bắt đầu học tiếng Thái từ những ngày đầu đặt chân đến nước này vì mục tiêu là loan báo Tin Mừng thông qua con đường giáo dục. Mẹ phải đứng lớp, mà yêu cầu đầu tiên phải đạt là sử dụng được bản ngữ. Bởi thế nên giờ đây, mẹ có thể sử dụng tiếng Thái như ngôn ngữ mẹ đẻ. Không có nhiều người nước ngoài có thể vừa nghe, nói, đọc, viết tiếng Thái thành thạo như sơ Ana.
Không tin “anh Jorge” thành giáo hoàng
Sơ Ana Rosa cho biết, ông nội của mẹ và ông ngoại của Ðức Phanxicô là anh em ruột. Dù không cùng cha, cùng mẹ nhưng sơ Ana và Ðức Giáo Hoàng quý nhau như anh em ruột thịt, do tuổi của hai vị không chênh lệch nhau nhiều. Sơ kể hai nhà sống trong cùng thủ đô Buenos Aires của Argentina và rất thường xuyên qua lại thăm viếng. Các thành viên trong gia đình của Ðức Giáo Hoàng luôn yêu thương và chăm sóc nhau. Theo sơ Ana, đó là gia đình gương mẫu, được nhiều người trong vùng kính trọng. Hai anh em họ lớn lên, có những ngã rẽ riêng nhưng đều trong cùng “nhà của Chúa”. Người này vẫn thường xuyên dõi theo con đường đi của người kia và họ vẫn giữ liên lạc rất thường xuyên. Tang lễ của cha mẹ sơ Ana đều do Ðức Phanxicô - khi ấy là Tổng Giám mục Buenos Aires - cử hành. Khi hai vị lâm bệnh nặng, ngài rất thường đến thăm.
Ngày người anh họ thuở nào được mật nghị hồng y bầu chọn làm người đứng đầu Giáo Hội hoàn vũ là ngày sơ Ana vui mừng khôn siết. Nhưng đối với mẹ, cảm giác ngạc nhiên nhiều hơn: “Tôi không tin được điều đó là sự thật vì ‘anh Jorge’ (cách xưng hô thân thiết của sơ Ana đối với Ðức Phanxicô - tên khai sinh là Jorge Mario Bergoglio) chưa bao giờ có suy nghĩ trở thành giáo hoàng. Tôi nhớ ngày ấy, ‘anh Jorge’ đã nộp đơn xin nghỉ hưu và mong muốn được về giúp mục vụ ở một giáo xứ nhỏ tại quê nhà. Nhưng Chúa đã sắp đặt tất cả, Ngài đã chọn anh”.
Sơ Ana cho biết, mẹ cũng hào hứng trông đợi tin tức của anh trai qua truyền hình - lúc đó là 1 giờ sáng ở tỉnh miền đông bắc Thái Lan. Mẹ cảm thấy vui mừng khi nhìn thấy “khói trắng bay lên” và người xuất hiện ở ban công là… “anh Jorge”. Mọi người đến chúc mừng, mẹ thay mặt ngài nhận những lời chúc mừng đó. Rồi sơ Ana quay về phòng và cầu nguyện bởi thấy lo lắng cho người anh họ trước trọng trách được giao, mà theo mẹ là “quá lớn và nặng nề”. Nhưng những gì Ðức Giáo Hoàng làm sau này đã khiến mẹ sớm quên đi những lo lắng đó và cảm thấy rất an lòng.
Nhận xét về “anh Jorge”, sơ Ana cho biết đó là một người có đức tin mãnh liệt, nhưng rất giản dị và khiêm nhường: “Hãy nhìn cách ăn mặc, đi lại sẽ thấy được đức tính giản dị và khiêm nhường của ngài. Nhưng đối với tôi, còn một điều nữa khiến tôi cảm phục, đó là tính dám đương đầu với khó khăn, vất vả”. Theo vị nữ tu cao niên này, chuyến đi đến Myanmar, cũng là một quốc gia Phật giáo trong vùng Ðông Nam Á, của Ðức Giáo Hoàng đã minh chứng phần nào lòng quả cảm và sự gần gũi của ngài. Ngài đến đó để chia sẻ với những thân phận khốn khó của những người Rohingya xấu số và gởi thông điệp “yêu thương, chia sẻ giữa người với người” ra thế giới. Trong lịch sử Vatican, Ðức Phanxicô là một trong những vị giáo hoàng gần gũi dân chúng nhất, kể cả với tín hữu Công giáo và người ngoại đạo. Bất cứ người nào cũng có thể “chạm” vào ngài.
Hạnh phúc với đất nước Thái Lan
Sau lần gặp gỡ năm 2015, khi yết kiến Đức Thánh Cha ở Vatican, đến năm 2019, khi Đức Phanxicô tông du Thái Lan, sơ Ana mới gặp lại ngài. Cuộc gặp ngắn ngủi giữa “hai anh em” ở Vatican hay trên đất Thái chỉ đủ để hai vị chia sẻ về cuộc sống hiện tại và hỏi thông tin những người thân trong gia đình. Dù vậy, hai vị vẫn thường xuyên viết thư cho nhau theo cách truyền thống, không phải bằng hình thức gõ phím máy tính.
Sơ Ana cho biết từ nhiều năm qua, mẹ không còn đứng lớp giảng dạy. Ngày trước, cũng như nhiều nữ tu thuộc dòng Salêdiêng khác, mẹ dạy tiếng Anh, tôn giáo và khoa học cho học sinh từ mẫu giáo đến trung học. Trường nữ sinh Nareewut, tỉnh Ratchaburi, là nơi làm việc và cũng là nơi ở dành cho các nữ tu của của dòng. Trường có khoảng 1.600 học sinh, nhưng chỉ có hơn 100 em là người Công giáo.
Nhiệm vụ của sơ Ana trong nhiều năm là bề trên tại cộng đoàn Nareewut, và coi sóc ngôi trường mà dòng thành lập cách đây khoảng 80 năm - một trong 5 trường của dòng Salêdiêng hiện hữu trên lãnh thổ Thái Lan. Với mẹ, nơi này giống như ngôi nhà thứ hai. Argentina, nơi mẹ sinh ra và lớn lên, không giữ chân của vị nữ tu và trở thành nơi thỉnh thoảng có dịp về thăm. Sau nhiều thập niên được ơn gọi, sơ Ana nguyện theo con đường mà Chúa đã chọn cho mình, tiếp tục sống và giúp đỡ người dân ở vùng đất cũng mang lại cho mẹ cảm giác hạnh phúc và ấm áp như đang ở quê nhà.
Khi được hỏi điều canh cánh lớn nhất hiện nay là gì, vị nữ tu trả lời là những thách thức khi tìm kiếm ơn gọi ở một đất nước phát triển khá nhanh và giới trẻ đang chạy đua với cuộc sống hiện đại, xem trọng vật chất, xem nhẹ phần hồn và đức tin.
Sao Mân Côi (từ Thái Lan)
Bình luận