Trời se se lạnh, cái không khí vương vương mùi nhớ, quanh tôi lao xao hòa quyện hương sắc của đất trời, có vị Tết chạm nhẹ vào tâm hồn, khơi dậy những ký ức tươi đẹp.
Má tôi cứ nhắc đi nhắc lại: “Gió chướng rồi, tranh thủ về quê phụ ngoại làm bánh phồng Tết”. Má điện thoại cho mấy dì hẹn đầu tháng Chạp nghỉ phép mấy ngày về quê. Năm nào cũng vậy, ngoại tôi và gia đình ông Hai, bà Sáu vần công nhau làm bánh phồng Tết, ấn định vào tháng Chạp là bắt đầu. Tôi cũng nhiều lần được vào cuộc. Cái không khí rộn rã, mùi bánh phồng nướng thơm ngát trên lửa rơm, tiếng bẻ bánh giòn rộm, vị ngon ngọt beo béo xốp tan trên đầu lưỡi…
Tôi được theo má và mấy dì về ngoại, đầu thôn vẫn là con đường đất cát có lũy tre già, những gốc duối cổ thụ trái chi chít vàng tròn bóng như hạt ngọc cẩn trên hoa tai…Mọi người đã được phân công và bắt tay vào việc từ sớm. Trong bếp, có người đang nhóm lửa để chuẩn bị hong xôi, làm bánh phồng nếp; có người đang lau rửa chày cối để quết bánh, ống tre cán bánh; còn lá chuối, phên phơi đã được ngoại tôi chuẩn bị từ trước. Ngoại nói “quết bánh phồng quan trọng nhất là khâu chọn nếp, phải thuần nếp không được lộn gạo, kế đến là phần hong xôi”. Dì tôi chuyên nghiệp với cái nồi đất to tướng, trực tiếp canh lửa để độ nóng lan tỏa thật đều. Mùi xôi chín ngát thơm theo từng lọn khói lưng chừng trên mái tranh, đẹp và nên thơ quá, tôi và đứa em họ cầm điện thoại chạy ra sân quay quay, chụp chụp rồi trở vô bếp chụp chụp, quay quay…
Tiếng chày nhịp nhàng, như sự ăn ý của người quết và người vùa. Lúc đầu xôi nóng dính cối, má và dì tôi dùng tay thấm nước đậu nành xay nhuyễn mà ngoại đã chuẩn bị sẵn, đảo liên tục, khi xôi nhuyễn thành bột thì rưới nước đường thắng vào vừa đủ độ ngọt và rưới nước đậu nành, nước cốt dừa đến lúc bột được nhuyễn, các hạt xôi sẽ tạo thành một khối đồng nhất là chuyển sang bộ phận bắt bánh. Các dì bắt bánh vo thành viên tròn rồi chuyền cho ngoại. Bà Hai, bà Sáu và mợ tôi cán bánh bằng ống tre già lên nước nhẵn bóng, ngoại chuẩn bị sẵn tô lòng đỏ trứng gà luộc nấu với dầu dừa để thoa lên giấy và ống cán, được biết như vậy bánh sẽ không bị dính, bóng mượt và thơm ngon hơn. Những đôi tay thoăn thoắt, thao tác thật nhanh vì nếu bột nguội sẽ cán không ra. Bánh được cán mỏng trên lá chuối, cán xong được để lên những cái phên đan bằng lá dừa tươi. Cậu tôi mang đi phơi dưới giàn mướp để tránh nắng gắt, khoảng nửa ngày là bánh khô, rồi đến công đoạn gỡ bánh. Lúc này, trên mặt bánh in hằn những đường gân của tấm liếp như hoa văn ẩn hiện trông rất đẹp.
Làm xong bánh phồng nếp là đến bánh phồng mì với nguyên liệu được chọn từ những củ mì to. Trong khi quết bánh, vùa bột, má tôi thêm vào nước đường thắng và nước cốt dừa cho những chiếc bánh trắng, đồng thời làm một số bánh có nước cốt lá dứa màu xanh thơm dịu. Công đoạn cán bánh và phơi cũng giống như làm bánh phồng nếp. Ông ngoại dùng hai cái sống dừa chẻ ra bằng bàn tay để kẹp bánh, ngoại đốt rơm trong sân và trở bánh, tiếng nổ lách tách của những hạt lúa còn sót trong rơm thơm quyện cùng bánh phồng. Trước khi nướng, ngoại xé các cạnh để cho bánh phồng hơn, tôi xin thử nướng và kết quả là vừa khét lại vừa không phồng, thế mới biết tất cả các khâu để có chiếc bánh phồng ngon lành là cả một nghệ thuật.
Ngoại tôi nói hình ảnh của chiếc bánh phồng tròn to là ước mong đủ đầy, viên mãn, trúng mùa. Hương Xuân, vị Tết đượm nồng trong từng chiếc bánh yêu thương khiến người xa quê luôn khắc khoải nhớ…
NGUYỄN NGỌC MINH ANH
(Sv trường ÐH Bách Khoa TPHCM)
Bình luận