Công việc chuẩn bị đã hoàn thành để nhà nguyện Sistine tổ chức mật nghị từ ngày 7.5, quy tụ 133 hồng y cử tri bầu ra vị giáo hoàng thứ 267.
Ngày 3.5, Văn phòng Báo chí Tòa Thánh công bố những hình ảnh và đoạn phim về nhà nguyện Sistine, trong đó quay cảnh các thành viên đội lính cứu hỏa Vatican lắp ống khói trên nóc nhà nguyện. Đây là ống khói sẽ tỏa ra khói đen nếu chưa có vị nào nhận được số phiếu từ ít nhất 89/133 hồng y cử tri (tức đa số 2/3) trong mật nghị năm nay. Còn khói trắng có nghĩa là tân giáo hoàng đã được chọn.
Quy định về thời gian
Theo Vatican News, thời điểm bắt đầu Mật nghị Hồng y được dựa trên Tông hiến “Universi Dominici Gregis - Đoàn chiên phổ quát của Chúa” dưới thời Đức Gioan Phaolô II. Đến thời Đức Bênêđictô XVI, tông hiến hai lần được cập nhật bằng tự sắc lần lượt vào năm 2007 và năm 2013. Theo tông hiến, mật nghị hồng y bắt đầu từ ngày thứ 15 đến ngày thứ 20 sau khi Đức Giáo Hoàng qua đời, đồng nghĩa sau cửu nhật tưởng niệm vị chủ chăn của Giáo hội hoàn vũ. Kể từ thời điểm “trống tòa”, các hồng y cử tri có mặt phải đợi tròn 15 ngày để chờ những người vắng mặt, tối đa là 20 ngày, nếu có lý do nghiêm trọng. Hồng y đoàn hiện có 135 vị dưới 80 tuổi, là hồng y cử tri, nhưng chỉ có 133 vị dự mật nghị lần này. Hai vị vắng mặt vì lý do sức khỏe và lý do cá nhân.
Tự sắc Normas nonnullas (Một vài chuẩn mực) năm 2013 cũng cho phép hồng y đoàn được quyền khởi động mật nghị sớm hơn thời gian quy định nếu đảm bảo được rằng toàn bộ cử tri sẽ có mặt đúng thời hạn. Trong thời gian họp mật nghị, các hồng y cư ngụ tại nhà trọ Thánh Mátta, cũng là nơi ở của Đức Phanxicô trong 12 năm qua.
Diễn biến
Mật nghị hồng y bắt đầu 10 giờ ngày 7.5 (giờ Rome, tức 15g, giờ VN) với thánh lễ Pro Eligendo Romano Pontifice (Để bầu giáo hoàng) do các hồng y đồng tế tại Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô. Đây là thánh lễ cầu xin ơn soi sáng của Chúa Thánh Thần trong việc tuyển chọn vị giáo hoàng mới. Đến 16 giờ 30 (21g30, giờ VN) cùng ngày, 133 hồng y cử tri tập hợp tại nhà nguyện Pauline để đọc kinh cầu các thánh, trước khi đến nhà nguyện Sistine là nơi diễn ra mật nghị. Vào thời điểm đó, nhà nguyện Sistine đã được quét sạch các “bọ điện tử”, bảo đảm môi trường an toàn để mật nghị diễn ra.
Sau khi di chuyển đến nhà nguyện Sistine, các hồng y tuyên thệ nếu đắc cử sẽ trung thành thực hiện Sứ vụ Phêrô như là Mục tử của Giáo hội Hoàn vũ. Các ngài cũng cam kết giữ bí mật tuyệt đối về mọi chi tiết liên quan cuộc bầu cử và đẩy lùi bất kỳ âm mưu nào từ bên ngoài tìm cách can thiệp quá trình bầu giáo hoàng. Kế đến, Đức Tổng Giám mục Diego Ravelli, Chưởng nghi Phụng vụ Giáo hoàng tuyên bố “extra omnes - tất cả ra ngoài”, yêu cầu những người không tham gia mật nghị phải rời nhà nguyện Sistine. Chỉ có vị Chưởng nghi Phụng vụ và Đức Hồng y Raniero Cantalamessa, cựu Giảng thuyết viên Phủ Giáo hoàng được chỉ định phụ trách bài suy niệm thứ hai được ở lại.
Đức Hồng y Cantalamessa trình bày bài suy niệm với nội dung tập trung vào trách nhiệm quan trọng của các cử tri và sự cần thiết phải hành động với ý định trong sáng vì lợi ích của Giáo hội Hoàn vũ, chỉ hướng mắt về Thiên Chúa. Sau khi bài suy niệm kết thúc, hai vị đều rời khỏi nhà nguyện Sistine để việc bỏ phiếu được bắt đầu. Và nhà nguyện được niêm phong.
Tiến trình bỏ phiếu
Về khía cạnh kỹ thuật, mật nghị có thể bầu bất kỳ nam giới nào cho vị trí giáo hoàng, miễn ứng viên là linh mục và giám mục. Tuy nhiên, lần gần nhất một vị không phải hồng y được bầu làm giáo hoàng cách đây đã hơn 600 năm, là Đức cha Bartolomeo Prignano - Tổng Giám mục Bari. Ngài được bầu vào năm 1378, lấy tông hiệu Urban VI.
Tuy chỉ các hồng y cử tri được quyền có mặt ở nhà nguyện Sistine khi cuộc bỏ phiếu diễn ra, nhưng trên thực tế, Vatican sắp xếp một đội ngũ hỗ trợ gồm nhân viên y tế, trợ lý phụng vụ, cũng như đầu bếp và nhân viên dọn dẹp. Đội ngũ này phải tuyên thệ giữ bí mật về những gì diễn ra trong nhà nguyện Sistine khi bầu cử được thực hiện.
Tất cả các thủ tục bầu cử hoàn toàn diễn ra trong vòng bí mật tại nhà nguyện Sistine. Trong suốt quá trình mật nghị, không có bất kỳ lời phát biểu hoặc tranh luận nào. Trên thực tế, không ai nói chuyện trừ thời điểm cần tuyên thệ hoặc bỏ phiếu. Tất cả những cuộc thảo luận đều diễn ra bên ngoài nhà nguyện. Các hồng y không được phép dùng điện thoại, hay theo dõi tin tức qua báo đài. Vatican đã cho cắt sóng điện thoại trong nội vi thành quốc. Đến tối, các ngài quay về Nhà trọ thánh Marta nghỉ ngơi.
Theo quy định, phiếu có thể được bỏ lần đầu vào chiều tối ngày 7.5, nhưng mật nghị năm 2013 không bỏ phiếu vào ngày đầu tiên. Nếu cuộc bỏ phiếu bắt đầu vào chiều 7.5 thì chỉ có một lần bỏ phiếu. Trong những ngày kế tiếp, các hồng y cử tri bỏ phiếu 4 lần/ngày, với 2 lần vào buổi sáng và 2 lần vào buổi chiều. Tất cả lá phiếu đều được thiêu hủy ngay sau khi đợt bỏ phiếu hoàn tất và khói đen hoặc trắng sẽ tỏa ra từ ống khói nổi tiếng của nhà nguyện để báo tin tức cho thế giới bên ngoài.
Nếu sau 3 ngày các hồng y vẫn chưa thể chọn ra giáo hoàng, việc bỏ phiếu sẽ được hoãn tối đa một ngày để cầu nguyện, cũng như các cử tri có thời gian thảo luận và nghe một bài giảng ngắn của hồng y trưởng đẳng phó tế (hiện là Đức Hồng y người Pháp Dominique Mamberti). Kế đến, 7 lần bỏ phiếu sẽ được thực hiện, và thời gian nghỉ, thảo luận, nghe giảng. Trong trường hợp không ai nhận được 2/3 số phiếu sau 13 ngày, cuộc bỏ phiếu sẽ diễn ra giữa hai ứng viên có số phiếu cao nhất.
Trong trường hợp đã chọn được đấng kế vị thánh Phêrô, thư ký của hồng y đoàn và Chưởng nghi Phụng vụ Giáo hoàng sẽ được mời vào nhà nguyện Sistine. Đức Hồng y Niên trưởng Giovanni Battista Re, thay mặt cho tất cả các cử tri, sẽ hỏi vị đắc cử: “Ngài có chấp nhận việc bầu chọn ngài theo giáo luật làm giáo hoàng không?”. Sau khi vị này đồng ý, Hồng y Niên trưởng sẽ hỏi về tông hiệu: “Ngài muốn được gọi bằng tên gì?”. Chưởng nghi Phụng vụ Giáo hoàng soạn thảo văn bản chấp thuận và ghi lại tông hiệu đã chọn. Từ thời điểm đó, vị tân giáo hoàng có toàn quyền đối với Giáo hội hoàn vũ, kết thúc mật nghị. Các hồng y cử tri bày tỏ lòng tôn kính và tuyên thệ vâng phục giáo hoàng mới, và tạ ơn Chúa. Sau đó, hồng y trưởng đẳng phó tế thông báo với các tín hữu: “Annuntio vobis gaudium magnum; Habemus Papam - Tôi thông báo với anh chị em một tin mừng trọng đại; chúng ta có giáo hoàng”.
GIANG VÔ YÊN
Bình luận