Cắn ngập một viên hạt đác căng mẩy, mùi thơm dịu đặc trưng và vị ngọt mát lành ngay lập tức lan tỏa trên đầu lưỡi, cái nóng mùa hè cũng nhờ thế mà tạm lùi xa. Hạt đác dễ bị nhầm lẫn với thốt nốt, nhưng khi thử mới thấy dẻo hơn, béo hơn. Đác là loại cây chẳng ai trồng mà mọc len lỏi trong rừng. Người ta đi rừng bẻ măng, hái trái, chặt cây, tìm lá thuốc…, nhân tiện hạ những buồng đác đem về.
Ngày nhỏ, lũ trẻ quê tôi luôn háo hức chờ những chuyến đi rừng của người lớn. Bởi thế nào cũng có ít nhiều hạt đác “chiến lợi phẩm”. Rổ đác khi ấy luôn lấm tấm bụi than tro đen, bởi khi chặt các buồng đác xuống, người ta phải nhóm lửa thui, nướng qua lớp vỏ cho bớt mủ. Một chiếc kẹp bằng tre nứa sẽ dùng để lấy phần hạt bên trong ra. Hạt đác có màu hơi xẩm chứ không trắng tươi khi đã được chế biến. Hạt tươi có mùi hơi chua nhưng không phải do hư.
Mỗi khi có mẻ đác ngon lành, dày cơm, dẻo hạt, các bà các mẹ trong xóm lại kỳ công ngâm rửa hết muối rồi chanh cho sạch bụi than, nhớt…, rồi luộc qua một lần trước khi chế biến. Có nhà đơn giản nấu nồi nước đường thả đác vô đun sôi tắt bếp, để nguội là ăn được. Cầu kỳ hơn, người ta rim với đường thành mứt để dành. Nhưng ngon miệng và được trẻ con mong nhất vẫn là chè mít đác. Cách nấu món chè này thì ai cũng có thể nói “dễ ẹc”, chẳng nhiều khâu lách cách, không nguyên liệu cầu kỳ. Thật ra phần khó nhất, kỳ công nhất ở chỗ hái và sơ chế đác với bao công sức lội rừng, trèo cao, làm dàn củi thui nướng rồi tách lấy hạt. Chè mít đác chỉ yêu cầu có hạt đác đã sạch sẽ đem ướp đường phèn đâu chừng nửa tiếng rồi thêm nước ngập xâm xấp nấu sôi lên, cho thêm nắm lá dứa vào, mấy phút sau tắt bếp, vớt bỏ lá dứa. Mít chín bỏ hạt, cắt sợi vừa ăn. Khi đác nguội cứ múc đác và thêm mít, thêm đá đập nhuyễn là hoàn thành. Sau này nhiều nơi có thêm hạt é, đậu xanh… Thật ra chỉ cần mít và đác là đủ vị của món ăn chơi này rồi.
Món chè này xưa chỉ quẩn quanh trong xóm làng và chẳng ai bán bao giờ, cũng như hạt đác trước kia chỉ người địa phương Nam Trung Bộ (Khánh Hòa, Phú Yên) biết đến. Sau này hạt đác rừng về xuôi và “đi xa” nên chè mít đác bây giờ có mặt ở cả các thành phố lớn như Sài Gòn. Google cập nhật thông tin về nhiều công dụng cho sức khỏe của loại hạt này như ngăn ngừa loãng xương, điều trị viêm khớp, điều hòa huyết áp, hỗ trợ tiêu hóa…, đồng thời còn giúp đẹp da, giữ dáng, nên được chú ý.
Nhờ đác tươi dễ dàng vận chuyển xa, cách nấu cũng không có gì khó, vì vậy dù xa quê, những bà nội trợ “bất đắc dĩ” như tôi cũng có thể nấu được món chè mít đác ngon ngọt, bổ dưỡng cho gia đình vào cuối tuần. Chè hạt đác chín, múc ra từng ly rồi tha hồ biến tấu bỏ thêm “topping”, miễn sao có mặt “linh hồn” của món này là phần mít tươi xé sợi.
Mộc Chi
Bình luận