Hãy cho con được là chính mình !

Chuyện một học sinh trường THCS - THPT Nguyễn Khuyến (Tân Bình, TPHCM) nhảy lầu tự tử hôm 10.4.2018 vì không chịu nổi áp lực trong học tập đã khiến không ít bậc phụ huynh và những người trong ngành giáo dục phải suy nghĩ lại khi kỳ vọng quá nhiều vào con em mình…

Đã có những học sinh ở các trường học từng cho biết mình “sợ đi học”. Tại sao các em không thích đến trường? Có rất nhiều nguyên nhân. Trước hết, người ta vẫn nói đến chương trình giáo dục quá tải, học sinh phải cùng giáo viên chạy theo bằng những lớp học thêm. Kế đến là căn bệnh thành tích của ngành giáo dục, học sinh “ngồi nhầm lớp” phải bơi theo chương trình nên không hứng thú trong học tập. Nhiều em phải học ngày học đêm, không được thư giãn, chẳng biết gì tới thế giới bên ngoài…

Học sinh đang phải chịu nhiều áp lực trong học tập (ảnh Internet)

Tuy nhiên, còn một nguyên nhân ít ai chú ý đến, đó là căn bệnh thành tích của phụ huynh. Tôi còn nhớ hồi mình mới 20 tuổi, một người bạn đồng trang lứa vạch ra kế hoạch sau này sẽ giáo dục con cái thực hiện những ước mơ mà bạn không thực hiện được. Những tưởng đó chỉ là trường hợp cá biệt. Nhìn quanh hiện nay, rất nhiều bậc cha mẹ cứ nghĩ con mình là thiên tài hay thần đồng nên phần lớn cho con học rất sớm. Ngoài chương trình ở trường với giáo trình học Anh văn ở tuổi tiểu học, các phụ huynh còn muốn con mình phải xuất chúng bằng cách nhắm cho con vào “trường chuyên lớp chọn” để có thể ngẩng cao đầu cùng hàng xóm và bạn bè, trong khi đó lại không quan tâm đến sức học cũng như ý thích của trẻ.

Là giáo viên một thời, tôi từng chứng kiến những bi kịch mà những người cha, người mẹ gây ra cho con cái. Như có người mẹ bắt con trai lớp 4 phải thi TOEFL khi lên lớp 5, trong khi thằng bé nổi bật ở môn Toán, còn Anh văn thì chỉ khá. Một học sinh khác tôi biết từng khóc òa khi mẹ em cứ ép học thêm miệt mài để trúng tuyển cho được vào trường chuyên Trần Đại Nghĩa. Bản thân em thì lại quá mệt mỏi với việc học ngày đêm như vậy. Cũng có nhà mà cha mẹ tuyên bố “con phải vào bằng được đại học Y”, còn con họ thì chỉ muốn học sư phạm. Tôi cũng từng thấy một phụ huynh mắng con trai học lớp 6 tới tấp khi môn Vật Lý em chỉ được 7 điểm mà không là 10. Người mẹ này nêu lý do: “Cho nó học thêm thầy giỏi sao không cố gắng đạt điểm 10”. Bà cho rằng có học thêm là có giỏi, có điểm 10 và không cần biết con mình có thích môn Lý hay có năng khiếu về môn này chăng.

Báo chí lâu nay vẫn lên tiếng phê phán ba tháng hè của học trò ngày nay trở thành “học kỳ 3” khi phụ huynh cho con học trước chương trình các môn học thay vì dành thời gian cho giải trí, thư giãn… đúng tinh thần nghỉ hè.

Ngoài việc muốn con thực hiện ước mơ thành ông này bà nọ mà xưa kia mình không thể làm được, một số phụ huynh còn muốn con mình trở thành một Picasso hay Beethoven khi cứ bắt ép con đến những lớp học vẽ, nhạc mà không cần tìm hiểu xem con mình có thích hay có sở trường về các bộ môn nghệ thuật đó chăng. Nếu bị phê phán, họ sẽ chống chế: “Tôi chỉ chọn điều tốt nhất cho con mình. Tôi làm tất cả vì con”. Họ không chịu hiểu rằng chọn điều tốt nhất cho con là làm sao để con mình cảm thấy hạnh phúc trong cuộc sống, trong học tập.

Có một thực tế là ngày càng có nhiều học sinh rơi vào trạng thái trầm cảm, lo âu mà phần lớn nguyên nhân xuất phát từ việc bị ép học quá sức những môn mà các em không ưa thích, thậm chí không chút năng khiếu. Chuyện em học sinh ở trường Nguyễn Khuyến tìm đến cái chết, để lại lá thư tuyệt mệnh nói không chịu nổi áp lực của gia đình khi kỳ vọng em đỗ đầu trong khối lớp 10 của trường, như hồi chuông cảnh báo các bậc cha mẹ hãy mang lại hạnh phúc cho con thay vì bắt con phải thỏa mãn nguyện vọng của mình.

Nhìn ra thế giới, những nước có tỷ lệ tự tử nhiều như Trung Quốc, Hàn Quốc, cũng là nơi mà người trẻ được cha mẹ đặt kỳ vọng cũng như đòi hỏi thực hiện cho được yêu cầu của mình. Trong khi ở nước “học mà chơi, chơi mà học” như Mỹ và các quốc gia phương Tây, năm nào cũng được vinh danh với các giải thưởng Nobel hoặc các công trình nghiên cứu thay đổi thế giới. Thế mới biết không phải nhồi nhét kiến thức sẽ trở thành thiên tài. Cái chính là tạo cảm hứng trong học tập nghiên cứu để người học tự do sáng tạo.

Vì vậy, xin đừng để thanh thiếu niên phải tự tử vì học, vì thất vọng nơi bản thân khi không vào được đại học danh giá hay không trở thành được người như ba mẹ mong muốn. Xin các phụ huynh hãy suy nghĩ lại, lo cho con điều tốt nhất có mang lại niềm vui, hạnh phúc cho con, hay là sự ích kỷ khi bắt con phải cố hết sức, vượt hơn cả khả năng để cha mẹ được tự hào, hãnh diện với bạn bè, lối xóm?

Hãy cho con cái được là chính mình!

NGUYỄN NGỌC HÀ